Гипс: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 60 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q82658 (translate me)
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB
3-жол:
* [[минерал]] — өз құрамына екі су молекуласын кіріктіретін кальций сульфаты;
* негізінен гипс минералынан тұратын тұнба (шөгінді) таужыныс;
* ғаныш – сульфаттар класының [[минералы]]. Химиялық формуласы CaSO<sub>4</sub>Һ<sub>2</sub>H<sub>2</sub>O. Моноклиндік сингонияда кристалданады.<ref> Мұнай және газ геологиясы танымдық және кәсіптік-технологиялық терминдерінің түсіндірме сөздігі. Аныктамалық басылым.- Алматы: 2003. ISBN 9965-472-27-0</ref>
 
Гипстің жеке кристалдары қалақша, баған, [[призма]] пішінді, ал [[минерал]] [[агрегат]]тары ұсақ түйіршік ([[алебастр]]) немесе талшық ([[селенит]]) масса түрінде кездеседі. Гипс ақ, мөлдір кейде қоспаларына байланысты түрлі түсті, шыныша жылтыр; қаттылығы 1,5, меншікті салмағы 2,3 г/см<sup>3</sup>, балқу температурасы 32 – 41<sup>0</sup>С. Құрғап келе жатқан тұзды [[көл]] мен [[Теңіз|теңіздердетеңіз]]дерде шөгеді, басқа сульфаттармен бірге мұнай және [[күкірт]] кендерінде түзіледі, шөгінділер арасында ангидриттің гидратталуынан тұз кендерінің бұзылу-тозу қабаттарында суға ерімейтін үгінді түрінде шоғырланады. Гипс құрылыста, хирургияда, металлургияда, [[қағаз]], бояу, [[цемент]] өнеркәсібінде, мүсін өнерінде, оптикада және ауыл шаруашылығында (тыңайтқыш) қолданылады. Гипстің ірі кен орындары Оңтүстік Қазақстан, [[Шығыс Қазақстан]], [[Жамбыл облысы|Жамбыл]] және [[Алматы облысы|Алматы]] (Үлкен Бұғыты, Кіші Бұғыты) облыстарында бар.<ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология— Алматы: "Мектеп" баспасы", 2003.ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2</ref>
 
Кристалдық сырт бейнесі көбінесе таблетка формалас жұқа келеді, кейде призма түрінде болады. Гипстің «қарлығаш құйрық» деген қоспақтары жиі кездеседі. Гипстің жеке кристалы мен қоспағы . Агрегаттары қуыстар ішінде топталып өскен друзалар құрайды. Сонымен қатар оныц майда кристалды тыгыз түрлері болады ([[алебастр]]). Тастың жарықтарында шаншылып салаланып өскен
24-жол:
*Кендері. Гипс біздің елімізде Батыс Уралда, Башқ ұрт, Татар
АССР-інде, Архангельск, Вологодск облыстарында, Солтүстік
[[Кавказ|Кавказда]]да ([[Дагестан]]), [[Түрікменстан|Түрікменстанда]]да, [[Тәжікстан|Тәжікстанда]]да, [[Өзбекстан|Өзбекстанда]]да, [[Қазақстан|Қазақстанда]]да кездеседі. Гипс кені шет елдердің көбісінде бар.
 
== Дереккөздер==
== Пайдаланған әдебиет==
<references/>
{{wikify}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Гипс» бетінен алынған