'''Гипергенез''' <ref>Мұнай және газ геологиясы танымдық және кәсіптік-технологиялық терминдерінің түсіндірме сөздігі. Аныктамалық басылым.- Алматы: 2003. ISBN 9965-472-27-0</ref>— [[Жер қыртысы|Жер қыртысының]]ның беткі
жақтарында және оның үстінде [[Тау жыныстары|тау жыныстары]] мен [[Минерал|минералдардыңминерал]]дардың физикалық және химиялық қайта түзілу процестерінің жиынтығы. Гипергенез [[атмосфера|атмосфераның]]ның, [[гидросфера|гидросфераның]]ның және тірі организмдердің әсерінен 80°С-тан жоғары емес температурада жүреді. Гипергенез процестері үгілу қыртысының, топырақтың, хемогендік және биогендік шөкпелердің түзілуіне әсер етеді, жер үсті және жер асты суларының құрамын қалыптастырады.<ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6</ref>