15:34, 2014 ж. қаңтардың 10 кезіндегі нұсқа кодын көру Arystanbek (талқылау \| үлесі) Бітікшілер, Интерфейс әкімшілері, Администраторлар 54 805 edits ш "Ауа" бетін қорғады ([Өңдеуге=Тіркелгісіздерге тиым] (мәңгі) [Жылжытуға=Тіркелгісіздерге тиым] (мәңгі)) ← Ескірек өңдеме		21:45, 2014 ж. сәуірдің 22 кезіндегі нұсқа кодын көру ArystanbekBot (талқылау \| үлесі) Боттар, Интерфейс әкімшілері, Администраторлар 138 844 edits ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB Жаңарақ өңдеме →
1-жол: '''Ауа''' – жер атмосферасын құрайтын табиғи газдар қоспасы: азот (78,09%), оттек (20,95%), инертті газдар (0,94%), көмірқышқыл газ (0,03%). Тығызд. 1,2928 г/л, суда ерігіштігі 29,18 см3/л; Ауа – адамның, жануар мен өсімдіктер әлемінің тіршілік ететін ортасы.<ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Химия. Н.Нұрахметов, А.Ниязбаева, Р.Рысқалиева, Н.Далабаева. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 336 бет. ISBN 9965-36-416-8</ref>; аздап басқа [[инертті газ~~\|инертті газдардың~~]]дардың, сутектің, [[азот оксиді\|азот оксидтерінің]], [[көміртек оксиді\|көміртек оксидтерінің]], [[аммиак~~\|аммиактың~~]]тың, [[метан~~\|метанның~~]]ның, күкіртті газдың және тағы да басқалары мөлшері бар. Жердің ендігіне байланысты ауадағы су буының орташа мөлшері 0,2-ден 2,6%-ға дейін барады, Ауа массасының 4/5-іне жуығы тропосферада шоғырланады; атмосфераның жоғары қабаттарында [[гелий]] мен [[сутек]] басым болады.<ref> Қазақ тілі термиңдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: "Мекгеп" баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6</ref> ==Ауаның құрамы== 6-жол: Ауаның сапалық құрамын анықтау үшін мынадай тәжірибе жасайық. Кристалдандырғышқа су құйып алып, судың бетінде қалқып жүретін пенопластка жіңішке шырақ (парафиннен жасалған) орнатып, оны жағып суға саламыз да, шырақты сыртында 5 бөлікке бөлінген белгісі бар, цилиндрмен жабамыз. Біраздан кейін су цилиндр бойымен оның көлемінің 1/5 бөлігіне көтерілгенін байқаймыз. Бұдан шығатын қорытынды - ауаның көлемі бойынша 20%-ы оттегі, ол шырақтың жануына жұмсалды (13- сурет). Ауада [[оттегі~~\|оттегіден~~]]ден басқа жануды қолдамайтын [[азот]] ~78%, ~1 % бекзат газдар ([[неон]], [[гелий]], [[аргон]], т. б.) және ~ 1% басқа айнымалы ластаушы газдар бар. Мr(O<sub>2</sub>) = 32 г/моль, Mr(N<sub>2</sub>) = 28 г/моль болса, Мауа= 32 • 22% + 28 • 78% ≈ 29. Ауадағы оттегінің мөлшері техногендік факторлардың әсерінен азайып отырады, ол механикалық және химиялық жолмен жүреді. Механикалық әсерлер: газ, шаң күйіндегі химиялық заттар. Химиялық өндіріс орындары шоғырланған аймақтарда ([[Өскемен]], [[Тараз]], [[Шымкент]], [[Қарағанды]], [[Хромтау]], [[Текелі]], [[Павлодар]], т.б.) экологиялық мәселелер ушығып отыр, ал үлкен қалаларда бұл мәселе автокөліктер әсерінен шиеленісуде.<br> 24-жол: #Оттегінің ағынын тоқтату. Жанып жатқан отты ауыр заттармен жабу. Өз бетімен басқаруға көнбей жүретін жану өрт деп аталады. Оның орманға тигізетін зияны өте үлкен, экономикалық зияны да бар.<ref>Химия: Жалпы білім беретін мектептің сыныбына арналған оқулық. Усманова М.Б., Сақариянова Қ.Н. –Алматы: Атамұра, 2009. - 216 бет. ISBN9965-34-887</ref> ==Дереккөздер== ~~==Пайдаланған әдебиет==~~ <references/> {{stub}}▼ {{wikify}} Line 36 ⟶ 35: [[Санат:Терминология]] [[Санат:Химия]] ▲{{stub}} [[bg:Въздух]]

Ауа: Нұсқалар арасындағы айырмашылық