Оңтүстік Родезия: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

О.Р.-формальды түрде Ұлыбританияның өзін-өзі басқаратын отары.Қазіргі конституция 1970ж. О.Р.-ны "тәуелсіз республика" деп жариялап нәсілшілдік тәртіпті заңдастырып берді

Мемлекет басшысы -президент 5 жылға сайланды,әрі қарулы күштердің бас қолбасшысы,ол үкімет басшысы-премьер-министрді тағайындайды, үкімет европалықтардан құрылады.Заң шығарушы жоғары орган-парламент сенат пен жиналыс палатасынан тұрады.Сенатта 23 мүше бар,оның жиналыс палатасының европ. мүшелері,оның көсемдер советі сайлап қояды ,үшеуін президент тағайындайды.

 

==Табиғаты ==

 

Халқының көпшілігі (5700мың)африкандықтар(машона,матабеле т.б. тайпа өкілдері).Арғы тегі европалықтар саналатын тұрғындары 262мың.Елдегі байырғы халқының көпшілігі ауылдық жерде тұрады.Африкандықтар өздерінің жергілікті дәстүрлі діни нанымға сенеді,европалықтар христиан дінінде.Ресми тілі-ағылшын тілі.Қала халқы 2млн.(1973).Маңызды қалалары-Солсбери,Булавайо,Форт-Виктория,Умтали,Шибани.

 

==Табиғаты==

О .Р. жерінен табылған археологиялық ең көне бұйымдар ''полеолит'' дәуіріне жатады 14-15 ғасырда мұнда Мономотапа мемлекеті (17 ғасырдың аяғына дейін өмір сүрген) дәуірлеп тұрады.Археологтар ашқан Зимбабвенің қираған ескі жұрты оның даму дәрежесінің жоғарылығын аңғартады. 18 ғ-да Лимпопо мен Замбези өзендерінің аралығын Машона тайпалары алып тұрады.Бұл араға 19 ғ-дың 1 жартысында Матабеле тайпалары келді.19ғ-дың аяғында О.Р. жерінде ағылшын отарлары басып кіре бастады .1889ж. ағылшын королевасы О.Р. -ны және Солт.Родезияның бір бөлігін басқару жөніндегі әкімш. билікті "Британ Оңт. Африка компаниясына" (ағылшынның Оңт.Африкадағы отарлау саясатын белсене жүргізушілерінің бірі С. Родс 1888 ж. құрған) берді.Бағынбаған Матабеле тайпасына қарсы 1893 ж. ағылшын әскерлері соғыс қимылдарын бастады.Елді жаулап алып,Родстың құрметі үшін оған "Родезия" деген ат қойылды.Содан былай африкалықтар жаулап алушыларға қарсы талай рет бас көтерді. 1896-1897 жж. көтерілістер кең өріс алды, бірақ отаршылардың күші тым басым еді

 

==Шаруашылығы==

Дүние жүзі денсаулық сақтау ұйымының деректері бойынша, 1965-1970жж. әрбір мың адамға шаққанда 48,4 бала туып, 14,4 адам өлген.Ақ нәсілді халықтың орташа өмірі:еркектер үшін 65, әйелдер үшін 70 жас ,қара нәсілді халықтың көрсеткіші:еркектер үшін 44,8,әйелдер үшін 47,8 жас, 17,8 мың төсектік 226 аурухана бар, 896 дәрігері, 314 фармацевт, 1654 акушерка , 4070 мед. сестра жұмыс істеді(1971ж.).Мемл. бюджеттің 5,7%-і денсаулық сақтау ісіне жұмсалды.

 

Алматы, 1976 ж., Қазақ Совет Энциклопедиясы, 8 том, 506-507 бет.