Болжам: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Болжам''' ''(немесе болжау)'' - 1) ''ғылым [[методология]]сында'' – мәні толық анықталмаған заттар мен құбылыстардың негізінде жатқан ішкі байланыстар мен қатынастар туралы ұсынылатын ғылыми [[жорамал]]; 2) ''[[құқықтану]]да'' – [[логика]]лық ой қорыту негізінде пайымдау. Болжам таным әдісі ретінде ежелгі заманда-ақ (мысалы, көне [[грек философиясы]] мен [[грек математикасы|математикасында]]) белгілі болғанымен, оның ғылыми танымдағы [[эвристика]]лық рөлі ''XVII–XIX ғасырларда'' эксперименттік-математиканың, [[жаратылыстану]]дың айрықша жетістіктеріне ([[Ньютон]] механикасының дамуы, [[физика]] мен [[химия]]да атомдық-молекулярлық көзқарастың қалыптасуы, [[Энергияның сақталу заңы|энергияның сақталу және айналу заңының]] ашылуы, т.б.) орай нақтылана бастады. Қазіргі ғылым [[Пәлсапа|философиясы]] мен методологиясында болжам тек жаратылыстанудың ғана емес, жалпы ғылыми танымның әмбебап әдісі екендігі негізделген. Болжам ғылыми-зерттеудің пәрменділігін арттырады. Ол қисапсыз [[эмпирика]]лық ізденістерге шек қойып, ақиқатқа жетуді тездетеді. Таным процесінде бірнеше болжамдар қатар ұсынылып, олар өзара бәсекеде ұштала келе ғылыми теория құруға негіз болатын [[идея]]ны нақтылай түседі.<ref>“Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref><ref>Орысша-қазакшақазақша заңдыкзаңдық түсіндірме сөздік-анық тамалықанықтамалық. -— Алматы: Жеті жарғы, 2008. ISBN 9965-11-274-6</ref>