Гипофиз: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш «Морфология» деген санатты аластады (HotCat құралының көмегімен) |
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
||
1-жол:
[[file:Grays pituitary.png|thumb|right|350px]]
== Қызметі: ==
1) гипофиздің алдыңғы бөлігі құрамы нәруыздан тұратын [[өсу]] гормонын (соматотропин) бөледі. Өсу гормоны дененің, өсіресе ұзын сүйектерінің өсуіне әсер етеді;
2) нәруыздың, майдың, көмірсудың алмасуын реттейді;
3) жыныс бездерінің жұмысын қалпына келтіреді;
4) сүт безінен сүттің бөлінуін камтамасыз етеді;
5) бүйрек үсті безі қыртысының өсуіне, одан бірнеше гормондар бөлінуіне, қалқанша бездің дамуына әсер етеді;
6) кандағы темірдің тұрақтылығын сақтайды.
Гипофиздің ортаңғы бөлігі [[пигмент
Гипофиздің артқы бөлігінен 2 түрлі гормон (вазопрессин, окситоцин) бөлінеді. Бұл гормондардың біреуі (окситоцин) жатыр бұлшық етінің жиырылуын күшейтеді. Екіншісі (вазопрессин) ұсақ [[артерия]] қан тамырларының жиырылуын арттырып, артерия қысымын жоғарылатады. Ағзадан зәрдің бөлінуін азайтады (5-кесте).
31-жол:
Дене бітімінің сәйкессіздігі қалқанша бездің зақымдануынан болады. Бұдан басқа қаңқасының сүйектенуі, терісінің тым құрғақ болуы, зат алмасуының бәсеңдеуі, психикасының толық дамымауына да себеп болады.
''Аденогипофизді'' (бездігипофизді) гипофиздің алдыңғы, төмпектік (туберальды) және аралық бөліктері құрайды. Алдыңғы бөлікті құрайтын безді жасушалар (аденоциттер) боялу сипатына қарай екі топқа бөлінеді. Солғын боялған [[хромофоб
Хромофильді жасушаларға: ''қызыл түске боялатын ацидофилді аденоциттер'' және ''көкшіл түске боялатын базофилді аденоциттер'' жатады.
▲''Аденогипофизді'' (бездігипофизді) гипофиздің алдыңғы, төмпектік (туберальды) және аралық бөліктері құрайды. Алдыңғы бөлікті құрайтын безді жасушалар (аденоциттер) боялу сипатына қарай екі топқа бөлінеді. Солғын боялған [[хромофоб|хромофобты]] жасушалар — жетілмеген жас аденоциттер. Олардан хромофильді (жақсы боялған) жасушалар жетіледі.
''Ацидофилді (оксифилді) аденоциттер'' — [[соматропин]] (өсу [[Гормондар|гормоны]]), пролактин (лактотропин), адренокортикотропты гормондарды, ал базофильді аденоциттер — гонадотропиндер (''ФСГ, ЛГ'') мен тиретропты гормондарды бөледі. Туберальды және аралық бөліктерді көгіддір түске боялған, мөлшері мен пішіндері біркелкі келген майда аденоциттер құрайды. Аралық бөліктің безді жасушалары организмдегі пигмент алмасуын реттейтін интермедии ([[меланотропин]]) гормонын түзеді. Нейрогипофизде [[гипоталамус
▲Хромофильді жасушаларға: ''қызыл түске боялатын ацидофилді аденоциттер'' және ''көкшіл түске боялатын базофилді аденоциттер'' жатады.
''Гипофиз'' — адам мен жануарлар организмдерінің дамуына, өсуіне, сондай-ақ, олар дағы жүретін зат алмасу процесіне әсер етіп, денедегі басқа ішкі секреция бездерінің қызметтерін реттеуге қатысады.
▲''Ацидофилді (оксифилді) аденоциттер'' — [[соматропин]] (өсу [[Гормондар|гормоны]]), пролактин (лактотропин), адренокортикотропты гормондарды, ал базофильді аденоциттер — гонадотропиндер (''ФСГ, ЛГ'') мен тиретропты гормондарды бөледі. Туберальды және аралық бөліктерді көгіддір түске боялған, мөлшері мен пішіндері біркелкі келген майда аденоциттер құрайды. Аралық бөліктің безді жасушалары организмдегі пигмент алмасуын реттейтін интермедии ([[меланотропин]]) гормонын түзеді. Нейрогипофизде [[гипоталамус|гипоталамустың]] супраоптикалық және паравентрикулалық ядроларында түзілетін [[вазопрессин]] және [[окситоцин]] гормондары қан қылтамыршаларына (капиллярларына) өтеді.
''Гипофиздің зақымдалуы'' — организмде әртүрлі аурулардың, мысалы, [[акромегалия]] мен [[гигантизм
▲''Гипофиз'' — адам мен жануарлар организмдерінің дамуына, өсуіне, сондай-ақ, олар дағы жүретін зат алмасу процесіне әсер етіп, денедегі басқа ішкі секреция бездерінің қызметтерін реттеуге қатысады.
▲''Гипофиздің зақымдалуы'' — организмде әртүрлі аурулардың, мысалы, [[акромегалия]] мен [[гигантизм|гигантизмнің]] өрбуіне ықпалын тигізеді.
==Гипофиз-қақпалық жүйе==
''Гипофиз-қақпалық жүйе'' (гипофизео-портальная система); (грек, ''hypophysis'', porta — қақпа және ''systema'' - жүйе) ~ гипоталамустың орталық (медиальды) деңесі мен гипофиз аяқшасының қан капиллярларын аденогипофиздің соңғы бөліктерінің қойнауша [[капиллярлар
==Дереккөздер==
<references/>
{{stub}}▼
{{wikify}}
[[Санат:Бас миы]]
[[Санат:Эндокриндік жүйе]]
▲{{stub}}
| |||