Дария: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш {{Суретсіз мақала}} үлгісін үстедім |
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер, Бес жүз бес сөз.—Алматы → Бес жүз бес сөз.— Алматы, Рауан, 1994. → Рауан, 1994 жы using AWB |
||
1-жол:
Суы мол, көлемі кең өзен, көл, теңіз «дария» аталатындығын [[түсіндірме сөздік
Дәл осыған ұқсас тұлғада әрі мағынасы жағынан да жақын сөзді [[парсы тілі
[[Радлов|В. Радлов]] сөздігінен: ''дарйа'' — түпсіз, терең мағынасын береді. Ол мұны [[қарайым тілі]] дерегінен ұсынады. Осыған бой ұрсақ, ''«дария»'' сөзі тек ''«терең»'' -нің дыбыстық өзгеріске түскен түрі ме деген де ой келеді. Мұны біз тек бір тіл дерегіне сүйеніп қана айтып отырған жоқпыз. Түркі тілдерінде ''т~д'', ''е~а'' дыбыстары бірінің орнына бірі қолданыла беретінін ''«терең»'' сөзінің кейбір тілдерде: ''тарән'', ''дэриң'', ''дерин'' тұлғасында кездесулерінен-ақ байқау қиын емес.
Ертедегі түркі жазба ескерткіштері сөз түбірі — ''«тера»'' қалпында болғандығын анықтай түседі: ''терэ'' — алқап, ойпат. Жазық жерге қарағанда алқап, ойпаттың терең көрінетінін ескерсек, ''«терең»'' сөзінің алғашқы түбірі —''«терә»'' болғандығына сенбеске де болмайды. Біздің түсінігіміздегі ''«дарияның»'' суының тайыз болмай, терең келетінін ойласақ та, оның түңғыш төркіні ''«терә»'' екендігіне сенім молая түседі. Осыдан: ''терә => терә + ң => терең немесе терә => терә + й => терй =>дәрй => дарй + а => дарйа => дария'' пайда болған сияқты.<ref>Бес жүз бес сөз.
==Дереккөздер==
<references/>
{{wikify}}
{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:Сөздік]]
[[Санат:Әдебиет]]
| |||