Шолпан (ғаламшар): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

| atmosphere_composition = ~96.5% [[Carbon dioxide]]<br />~3.5% [[Nitrogen]]<br />.015% [[Sulphur dioxide]]<br />.007% [[Argon]]<br />.002% [[Water vapor]]<br />.0017% [[Carbon monoxide]]<br />.0012% [[Helium]]<br />.0007% [[Neon]]<br />trace [[Carbonyl sulfide]]<br />trace [[Hydrogen chloride]]<br />trace [[Hydrogen fluoride]]

}}

'''Шолпан''' — [[Күн жүйесі]]ндегі оған жақын екінші [[ғаламшар]].[[Көлемі]] мен [[масса]]сы жағынан [[Жер]]ге жуық болғандықтан, ерте кезден-ақ ғалымдардың назарын өзіне аударған. Алайда, оны тұтасқан ақ бұлт қабаты қоршап жатқандықтан, бұл ғаламшардың табиғаты мен қозғалысын [[оптика]]лық бақылаулар арқылы анықтау қиындық келтіруде. Дегенмен, радиобақылаулар нәтижесі күтпеген мәліметке қол жеткізді. Шолпан ([[Уран]]ды есептемегенде) барлық ғаламшарлар айналатын жаққа кері бағытта, яғни өзінің [[Күн]]ді айнала қозғалатын бағытына өз осі төңірегіндегі қарсы айналатын болып шықты. Ондағы күндік [[тәулік]] шамамен Жердегі 118 тәулікке тең.

Оның Күннен орташа арақашықтығы 108 млн. км (0,723 [[астрономиялық бірлігі]]). Сидерлік айналу периоды 224 тәулік 16 сағат 49 мин 8 с. Жерден қараған бақылаушыға Шолпанның Күннен бұрыштық қашықтығы 48″-тан аспайды. Сондықтан ол Күн батқаннан кейін (кешкі жұлдыз) не Күн шығардың алдында (таңертеңгі жұлдыз) ғана аз уақыт көрініп тұрады. '''Шолпан''' – аспандағы ең жарық шырақ (Күн мен Aйдан кейінгі). [[Жалтырау]]ының максимумы 4,4-[[жұлдыздық шама]]ға дейін жетеді. Шолпанның фазаларын (1610 жылы [[Галилео Галилей|Г.Галилей]] ашқан) көру қабілеті ерекше жақсы адамдар жай көзбен де байқай алады. Төменгі тоғысуы кезінде Шолпанның бұрыштық диаметрі 64″-қа жетеді. Жер бетінде жүргізілген радиолокациялық бақылаулардың нәтижесі бойынша Шолпанның орташа радиусі 6050±0,5 км, массасы 0,9528 Жер массасындай. Шолпанды қоршаған қою [[атмосфера]]ның бар екендігін, Шолпанның Күн дискісін басып өту кезін бақылай отырып, алғаш рет [[Михаил Васильевич Ломоносов|М.В. Ломоносов]] ашқан (1761). '''Шолпан''' атмосферасында көмір қышқыл газының (СО2) болатындығы [[Спектроскопия|спектроскопиялық]] жолмен анықталған. Шолпанның температурасы оның бетіне жақындаған сайын арта түсетіндігін Шолпанның төменгі атмосферасында алғаш рет кеңестік “Венера-4” (1967) автоматтық планетааралық стансасында тікелей жүргізілген өлшеулер көрсетті. “Венера” (КСРО) және “Маринер” (АҚШ) автоматтық планетааралық стансаларында жүргізілген зерттеулердің нәтижесінде '''Шолпан''' планетасы атмосферасының құрамы 97,3% көмір қышқыл газынан, 2%-дан кем азоттан, 0,1%-дан кем оттектен және 1%-дан кем су буынан тұратындығы анықталды. Зерттеулер нәтижесіне қарағанда '''Шолпан''' бетінің жарықтылығы шамамен 10 мың [[Люкс|люкске]] тең. Ел аузында Ай Күнмен үзеңгілес жүретін болса, '''Шолпан''' Аймен тетелес келеді.