Қараңғы материя: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Жаңа бетте: Күңгірт материя (астрономияда және космологияда) - электромагнитті сәуле шығарм...
 
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Күңгірт материя''' (астрономияда және космологияда) - [[электромагнитті сәуле]] шығармайтын және онымен қатынасқа түспейтін материя формасы. Бұл қасиет оған бақылау жүргізуге мүмкіндік бермейді. Бірақ оның жасайтын гравитациялық эффектілерінің көмегімен оны байқауға болады.
<br />
Күңгірт материяны табу заңдылықтан ауытқыған (аномальді), әрі галактика сыртындағы аса жылдам жылдамдықпен айналатын жасырын масса мәселесін шешуге көмектеседі.<br />
Көбіне «күңгірт материя» терминін 1933 жылы өзінің неміс тілінде жазған жұмысында астроном Фриц Цвикки көрсетті деп жазады, біра 2014 жылғы мәліметтерге сүйенетін болсақ, Цвикки бұл терминді 1932 жылы Яна Оорта жазған мақаладан алынаған.<br />
== Бақылау ақпараттары ==
Күңгірт заттың «жарық» (барионды) нәрсемен әрекеттесетіні белгілі, тым болмағанда гравитациялық күйде және барионнан тығыздығы бірнеше есе үлкен, орташа космологиялық тығыздықты құрайды. Заттар гравитациялық күңгірт материя тесігіне енеді. Күңгірт материя жарықпен қатынасқа түспейтін болса да, жарық күңгір заттар бар жақтан шығарылады.Бұл гравитациялық тұрақсыздықтың тамаша қасиеті күңгір материя санын, күйін және рентгендік сәуледен радиодиапазонға дейінгі бақылау ақпаратын күңгір материяға үлестіруге көмектеседі.<br />
 
Күңгірт материяны табу заңдылықтан ауытқыған (аномальді), әрі галактика сыртындағы аса жылдам жылдамдықпен айналатын жасырын масса мәселесін шешуге көмектеседі.<br />
<ref> Zwicky, F., 1933. Die Rotverschiebung von extragalaktischen Nebeln. Helvetica Physica Acta 6, 110—127</ref>
 
<ref>Gustavo Yepes, Stefan Gottl, Yehuda Hoffman Dark Matter in the Local Universe (ағыл.) // New Astronomy Reviews. — 2014. — arΧiv:1312.0105</ref>
Көбіне «күңгірт материя» терминін [[1933 жылы]] өзінің неміс тілінде жазған жұмысында астроном Фриц Цвикки көрсетті деп жазады, біра [[2014 жылғыжыл]]ғы мәліметтерге сүйенетін болсақ, Цвикки бұл терминді [[1932 жылыжыл]]ы Яна[[Ян ОортаХендрик Оорт|Ян Оорт]]тың жазған мақаладан алынағаналған.<br />
<ref>Oort, J.H., 1932. The force exerted by the stellar system in the direction perpendicular to the galactic plane and some related problems. Bull. Astron. Inst. Netherlands 6, 249.</ref>
 
<references/>
== Бақылау ақпараттары ==
Күңгірт заттың «жарық» (барионды) нәрсемен әрекеттесетіні белгілі, тым болмағанда гравитациялық күйде және барионнан тығыздығы бірнеше есе үлкен, орташа космологиялық тығыздықты құрайды. Заттар гравитациялық күңгірт материя тесігіне енеді. Күңгірт материя жарықпен қатынасқа түспейтін болса да, жарық күңгір заттар бар жақтан шығарылады. Бұл гравитациялық тұрақсыздықтың тамаша қасиеті күңгір материя санын, күйін және рентгендік сәуледен радиодиапазонға дейінгі бақылау ақпаратын күңгір материяға үлестіруге көмектеседі.<br />