Мемлекеттік құрылым түрлері: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
BolatbekBot (талқылау | үлесі) ш wikify, replaced: Қазак → Қазақ using AWB |
ш clean up, replaced: Пайдаланылған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
||
28-жол:
Отарлар толығымен басқа мемлекеттің билігіндегі және саяси, әкономикалық дербестігі жоқ елдер болып табылады. Протекторат тең емес келісім негізінде неғұрлым күшті мемлекеттің әлсізіне "қамқоршы" болуынан қалыптасады. Бұл жағдайда елдің тәуелділік сипаты өзінің сыртқы экономикалық және саяси байланыстарын жүргізу құқығын басқа мемлекетке беруімен анықталады. Мандаттық аумақтар Бірінші дүниежүзілік соғыста жеңіліске ұшыраған Германияның бұрынғы отарлары мен иеліктерін соғыста жеңіске жеткен елдердің қарамағына беру нәтижесінде пайда болды. Екінші дүниежүзілік соғыстан соң мандаттық жүйе БҰҰ-ның қамқорлығы жүйесімен ауыстырылды. Қазіргі кезде тәуелді аумақтардың аталған түрлері БҰҰ жасаған "отарлар тізіміне" енгізілген, ұйым тарапынан оларға жедел түрде тәуелсіздік беру туралы талаптар қойылуда. Соған қарамастан Ұлыбритания маңызды әскери-стратегиялық аудандар болуына байланысты Испанияның оңтүстігіндегі Гибралтарды, Атлант мұхитының оңтүстігіндегі Фолкленд аралдарын тәуелді аумақтар ретінде сақтап қалып отыр.
Бұл тізімге шалғай департаменттер мен аймақтар, ассоциациялық мемлекеттер енбеген. Шалғай департаменттер мен аймақтар белгілі бір елдің құрамдас бөлігі ретінде танылады. Мысалы, Француз Одағына 5 шалғай департамент ([[Француз Гвианасы]], [[Мартиника]], [[Гваделупа]], [[Реюньон]], [[Сен-Пьер]] және [[Микелон]]), 5 аумақ (Француз Полинезиясы, Жаңа Каледония, Оңтүстік Антарктикалық аумақ, Майотта, Уоллис және Футуна аралдары) енеді. Бұл Одақтың мүшелері Франциямен тығыз экономикалық қарым-қатынаста және елдің заңды бөліктері ретінде ЕО тарапынан қаржылай көмек алуға құқылы. Еркін ассоциациялық мемлекет мәртебесін алған аумақ өзін-өзі басқарумен бірге, сыртқы саясатта да ішінара дербестікке ие болады.
Пуэрто-Рико, [[Маршалл аралдары]], Солтүстік Мариана Аралдары Бірлестігінде АҚШ-пен еркін ассоциацияға ену мәртебесі бар.
41-жол:
Қауіпсіздікті сақтау мәселелерімен айналысатын ірі ұйымның бірі — Еуропадағы қауіпсіздік пен ынтымақтастық ұйымы (ЕҚЫҮ) болып табылады. Ол 1973 жылы құрылған. Ұйымға 56 ел мүше. 2010 жылы бүл ұйымға төрағалық ету мәртебесі Қазақстанға өтті. Бұл еліміздің халықаралық деңгейдегі дәрежесін кетерді.<ref>География: Дүниежүзіне жалпы шолу. ТМД елдері. Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 10-сыныбына арналған оқулық/ Ө. Бейсенова, К. Каймулдинова, С. Әбілмөжінова, т.б. — Өңд., толықт. 2-бас. — Алматы: Мектеп, 2010. — 304 б., сур.ISBN 978-601-293-170-9</ref>
==Дереккөздер==
<references/>
:География
| |||