Кориолис күші: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 48 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q169973 (translate me)
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB
1-жол:
'''Кориолис күші''' [франц. ғалымы [[Г.Кориолис|Г.Кориолистің]]тің ([[1792 – 1843]]) құрметіне аталған] – материялық нүктенің салыстырмалы қозғалысына жылжымалы санақ жүйесі айналысының тигізетін әсерін ескеру үшін енгізілетін [[инерция]] күштерінің бірі. Кориолис күші нүктенің массасы мен [[Кориолис үдеуі|Кориолис үдеуінің]]нің көбейтіндісіне тең және ол осы үдеуге қарама-қарсы бағытталады. Айналған санақ жүйесінің айналу осіне [[параллель]] болмай қозғалған материялық нүкте Кориолис күшінің әсерінен жүйенің салыстырмалы жылдамдығына [[перпендикуляр]] бағытта ауытқиды. Басқаша айтқанда, материялық нүкте осындай ауытқуға кедергі жасайтын денеге қысым түсіреді. Бұл эффект [[Жер|Жердің]]дің тәуліктік айналуы салдарынан да пайда болады.Кориолис күші әсерінен еркін түскен дене [[вертикаль]] бағыттан шығысқа қарай ауытқиды; ал жер бетінде меридиан бойымен қозғалған дене қозғалыс бағытынан Солтүстік жарты шарда оңға қарай, Оңтүстік жарты шарда солға қарай ауытқиды. Жер айналысы баяу болғандықтан, бұл ауытқулардың шамасы аз болады. Үлкен жылдамдықпен қозғалған денелерде (мысалы, [[артиллерия снаряд|артиллерия снарядтарында]]тарында), сондай-ақ, ұзақ уақыт бойы қозғалған денелерде (мысалы, өзен кемерінің мүжілуі) ауытқу шамалары едәуір болатындығы байқалады. Кориолис күші [[гироскоп]] пен [[турбина]] [[теория|теориясында]]сында әрдайым ескеріледі.
 
== Дереккөздер==
== Пайдаланған әдебиет==
<references/>[[Қазақ Энциклопедиясы]], 11 - том
 
{{stub}}
{{wikify}}
{{Суретсіз мақала}}
 
[[Санат:Ғылым]]
 
 
{{stub}}