|
}}
'''Адольф Гитлер''' ({{lang-de|'''Adolf Hitler'''}} {{IPA|[ˈaːdɔlf ˈhɪtlɐ]}}; ([[1889]] ж. [[сәуірдің 20]] — [[1945]] ж. [[сәуірдің 30]]) — [[Үшінші рейх]] [[Тоталитаризм|тоталитарлық]] диктатурасының[[диктатура]]сының негізін қалаушы, националұлттық-социализмнің орталық тұлғасы, неміс Националұлттық-социалисттік жұмысшы партиясының көсемі (1921—1945[[1921]]—[[1945]]), Германии[[Үшінші рейх|Германия]] рейхсканцлері (1933—1945[[1933]]—[[1945]]), Германия фюрері[[фюрер]]і (1934—1945), [[Екінші дүниежүзілік соғыстасоғыс]]та [[Германия]] қарулы күштерінің бас қолбасшысы ([[1941 жылдыңжыл]]дың [[19 желтоқсанынанжелтоқсан]]ынан).
Адольф Гитлер [[1889 жылдыңжыл]]дың [[20-сәуірінде Қазіргісәуір]]інде қазіргі [[Австрия]] елінің Браунау ам Инн жерінде дүниеге келген. Әкесі --— кеден қызметкері Алойс Гитлер ({{lang-de|Alois Hitler}}) анасы -- Клара Пөлцель ({{lang-de|Clara Pölzel}}). [[1903 жылыжыл]]ы әкесі, [[1907 жылыжыл]]ы анасы дүниеден өтеді. [[1905 жылыжыл]]ы мектепті аяқтамай тастап кетеді. Кейін Гитлер Австрияның астанасы, [[Вена]] қаласына қоныс аударады. [[1913 жылыжыл]]ы Германияның [[Мюньхен]] қаласына көшеді.
Гитлер Австриядан шыққан неміс саясаткері[[саясаткер]]і әрі диктаторы[[диктатор]]ы болды. Ол [[1933]] – [[1945 жылдаржыл]]дар аралығында [[канцлер]] болып билік етеді. Сондай-ақ, [[1921 жылданжыл]]дан бастап НСДАП партиясының басшысы және нацистік Германияның көсемі болып та саналады. Канцлер болып тұрған шағында өзін неміс РайхыныңРейхының ең жоғарғы қолбасшысы, лидері деп санады.
Гитлердің билігі тұсында елдегі ұлттық социалистер ({{lang-de|Nationalsozialisten}}) [[Үшінші рейх|III Неміс Райхының]] диктатурасын орнатты. Ұлттық социалистер билікке келгеннен бастап басқа партияларға шектеу қойылып, қысым жасалды. Кейбірін өздігінен жойылып кетуге дейінгі халге жеткізді.
Гитлердің саясатына қарсы келгендерді қудалап, Концлагерлерге[[Концлагер]]лерге жер аударып жіберді. Тіпті, жазалаудың шектен шыққаны сонша, адамдарды өлтіруге дейін барды. Еуропалық Иудейлерді қырғынға ұшыратқан осы Гитлердің нацистік, фашистік саясаты мен оның жақтаушылары еді. Холакауст кезінде жазықсыз иудейлер өлтірілді. Олар үшін басқа этникалық топтар мен басқа діннің өкілдерінің көк тиындық құны болмады. Ақырында Екінші Дүниежүзілік Соғыстың отын тұтатты. Соның салдарынан Германияның көп бөлігі мен Еуропаның біраз бөлігі қирады, бүлінді. Екінші Дүниежүзілік Соғыста өлген 55 миллион адамның 6 миллионы еуропалық Иудейлер, 30 миллионы Славиян халқының өкілдері болды.
Гитлердің жиырма бес жасына дейін атқарған немесе атап айтарлықтай іс-әрекеті болмаған. 25 жылдық өмірінде мамандыққа қатысты білімі болмаған, әлеуметтік және қоғамдық өмірде де белсенді болмаған. Алайда, аздаған жылдар арасында немістердің еліне барып елбілігін қолына алып, диктатор болады. Сасатқа келген кезіндегі ол жайлы мәліметтер құпия болатын. Ол өзінің қарсыластарына айтқан сөзінде: ''Сіздер менің қайдан келгенімді және қандай отбасынан шыққанымды білуге тиісті емессіздер'' -- деп айтқан екен.
| 