Дифтонг: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Пайдаланған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
ш clean up, replaced: 1998 ж., → 1998 жыл, using AWB |
||
1-жол:
'''Дифтонг''' ({{lang-el|δίφθογγος}}, (diphthongos) - дыбыс) — [[буын]]ға бөлінетін немесе бөлінбейтін екі [[дауысты дыбыстар|дауысты дыбыстың]] қосындысынан тұратын дыбыс (''и, у''). Сөйлеу процесінде екі дауысты түйіскен жерде '''Дифтонг''' тіркесі жасалады. '''Дифтонг''' '''''шынайы''''' және '''''жалған''''' болып екіге бөлінеді.<ref>Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы: Қазақстан Республикасы Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан даму институты, 1998
* '''Шынайы Дифтонгтің''' құрамындағы екі сынары айтылу күші жағынан да, буын құрауы жағынан да тен түседі. '''Шынайы Дифтонг''' тілдерде сирек кездеседі. Мысалы, [[латыш тілі]]ндегі ''meitci''(кыз), ''tauta''(халык) дегендегі ''еі, аи'' осыған жатады.
* '''Жалған Дифтонг''' сынарларының бірі [[буын]] жасай алады, біреуі буын жасай алмайды. Еғер алғашкы сынары [[буын]] жасап, екінші сынары көмекшілік қызмет атқарса, '''тұйық дифтонг''' деп аталады. Мысалы: ''кійім—киім, жұуар — жуар, сұуат — суат'' дегендегі ''ій, ұу'' дыбыстары. Ал егер алғашкы сынары [[буын]] жасай алмай, кейінгі сынары [[буын]] жасай алса, '''ашық дифтонг''' деп аталады. Мысалы: сөз басындағы ''е, о, ө'' дыбыстарының құрамында ''й, у'' дыбыстары естіліп, ''йэ (ел — йэл), уо (ол — уол), уо (ор — уор)'' болып айтылады. Шын мәнінде, [[қазақ тілі]]ндегі жалған '''Дифтонгтің''' аталған түрлерін '''дифтонгойд''' дауыстылар деуге болады.
| |||