Аналогия: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Пайдаланылған әдебиет → Дереккөздер using AWB |
ш clean up, replaced: 1998 ж., → 1998 жыл, using AWB |
||
3-жол:
[[Логика]]да [[дедукция]], [[индукция]]мен қатар қолданылатын ой тұжырымы. Аналогияда ой өрісі жекеден жекеге немесе жалпыдан жалпыға қарай ойысады. Адам өз ойын тұжырымдай отырып, кейбір белгілердің ұқсастығынан сол нәрселердің басқа белгілеріндегі ұқсастық туралы қорытынды жасайды. Аналогиялық тұжырым жасау адамзат енді-енді қауымдаса бастаған шақтың өзінде-ақ қолданыс тапқан. Мысалы, адамдар алғаш қауымдаса бастаған кезеңде табиғат заңдылықтарын әлі жете меңгере алмаса да, аң аулауда, басқа да тіршілік салаларында аналогиялық тәсілді стихиялы түрде қолданды.<ref>Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7</ref>
Аналогия – [[ежелгі грек тілі]]нде [[пропорция]] дегенді білдірген. Грек математиктері [[сандар жүйесі|cандар жүйесінде]] '''''6:9=8:12''''' цифрларының Аналогиялы екендігін аңғарған. Анология бойынша ой тұжырымдаудың мәнісі негізінен мынадай схемаға сәйкес келеді: «Анологияның а, б, в, с белгілері бар; В-ның а, б, в белгілері бар. Демек, В-ның да с белгісі болуы мүмкін».<ref>Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы: Қазақстан Республикасы Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан даму институты, 1998
Ұқсастырылатын белгілердің сипатына қарай: '''[[қасиеттер аналогиясы]]''' және '''[[қатынастар аналогиясы]]''' болып екіге бөлінеді. Егер нәрселер белгілерінің ұқсастығы олардың қасиеттері арқылы салыстырылатын болса, онда ол '''қасиеттер аналогиясы''' деп аталады. Нәрселер қатынастар негізінде салыстырылса, онда ол''' қатынастар анологиясы''' болады. Салыстырмалы нәрселер аналогиясының объективті негізі – олардың қатынасы, жекелеген қырлары арасындағы заңды байланыстар.<ref>Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2</ref>
| |||