Бадам жаңғағы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Қазақ Энциклопедиясы, 1 том → «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энци using AWB
1-жол:
[[Сурет:Almonds02.jpg|thumb|Бадам]]
'''Бадам, миндаль''' (Amyg-dalus) — раушангүлділер тұқымдасына жататын ағаш немесе бұта. [[Қазақстан]]да 5 түрі кездеседі, олардың ішінде шаруашылықтық маңызы бары (A. communіs) Оңтүстік [[Қазақстан]]да қолдан өсіріледі. Бадамның биіктігі 6—10 м, пішіні — пирамида тәрізді немесе дөңгелек болады.<ref>Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9</ref> [[Сурет:Almond tree leaf.JPG|thumb|left|Бадам жапырағы]]
Жабайы түрі бұта болып өседі, бұтақшалары тікенекті, тамырлары топыраққа терең бойлайды.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ Энциклопедиясыэнциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, 1I том</ref> Бадамның жемісі сүйекті, салм. 0,6 — 5,4 г, дәнінің үлесі 12 — 80г. Жемісі тәтті немесе қышқылтым келеді. Жемісі тәтті сорттарының құрамында 40 — 80 г [[май]], 20 — 25 грамм белок, 5грамм қант және 3-ке жуық шырыш, ал жемісі ащы сорттарында 2,5грамм [[эфир майы]] (амигдолин) болады. Бадам — жылу, жарық сүйгіш өсімдік, ол сондай-ақ қуаңшылыққа, суыққа төзімді, ағаштар түріндегілері —27С аязға дейін шыдайды. Жыл сайын өнім береді. Бадамды тұқымынан өсіруге, немесе өсімді (вегетативті) жолмен көбейтуге болады. Ағаштары 100 жылдай жасайды, 30—40 жыл жақсы [[жеміс]]береді. Екпе көшеттері отырғызылғаннан кейін 3—4 жылда [[жеміс]]береді, орта есеппен әр га-нан 10—25 ц өнім алынады. Бадамның [[Қазақстан]]да көп тараған сорттары: “Десертный”, “Ялтинский”, “Угамский”, “Никитский”, “Урожайный”. Дәні тамақ өнеркәсібінде, дәрі жасау үшін пайдаланылады.<ref>Кроткевич П.Г., Культура орехоплодных, М., 1954. [[Сурет:Almond 2.JPG|thumb|Бадам]]</ref>
 
== Дереккөздер ==