Мұхит: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ
шӨңдеу түйіні жоқ
40-жол:
 
== Халықаралық-құқықтық режим ==
Теңіз кеңістігін және Дүниежүзілік Мұхитты пайдалану құқығын реттеу, оның байлықтарын пайдалану [[халықаралық]] [[құқық]] нормасының күрделі жүйесімен және жеке мемлекеттердің заңдарымен анықталады. Оны реттеу үшін 1958 жылы халықаралық [[теңіз]]дік құқық [[кодификация]]сы өткізіліп, [[Женева]] конвенциясы қабылданды. Ол бойынша ашық [[теңіз]] суы барлық [[мемлекет]]терге ортақ және ешбір мемлекет [[Мұхит]] бөліктерін өз биліктеріне бағындыруға құқығы жоқ; ашық теңізде әрбір мемлекеттің кеме қатынасына, [[балық]] аулауға еркі бар. [[Ядролық қару|Ядролық қару-жарақты]] сынау, Дүниежүзілік Мұхиттың ластануын болдырмау туралы, аумақтық теңізге және континенттік қайраңға шек қою, т.б. мәселелерге тыйым салатын көптеген халықаралық келісімдер бар. Теңіз құқығы бойынша 1982 жылы қабылданған “Теңіздер хартиясы” аталатын БөөБҰҰ Конвенциясы жағалаудан бастап, 200 теңіз милін құрайтын [[экономика]]лық аймақты белгіледі, жағалаулық мемлекеттер де соның шегінде [[биология]]лық және [[минерал]]дық [[шикізат]] қорларын пайдалануға құқылы. Аумақтық теңіз жағалауындағы мемлекеттер ғылыми зерттеу мәселелерін өз қалаулары бойынша шешеді. Шетелдік [[кеме]]лер континенттік қайраңда және түбінде зерттеу жұмыстарын жүргізу үшін жағалаудағы мемлекеттердің келісімін алуы керек. Дүниежүзілік Мұхит байлықтарын игеру маңызды ғаламдық мәселенің бірі саналады. Бұл оның [[планета]]дағы [[температура]]ны реттейтін, оттекті бөліп шығаратын қасиетіне байланысты. Мұхитты игеру минералдық, биологиялық, [[энергетика]]лық, [[көлік]]тік, [[рекреакция]]лық, [[экология]]лық, [[ғылым]]и-танымдық бағыттарда жүзеге асырылады. ҰТР-ның табыстары Мұхитғы [[мұнай]] мен газды, темір-марганец конкрецияларын өндіруді одан әрі арттыру, теңіз суынан сутегі изотопын – дейтерийді шығару, теңіз сулары энергиясын электр [[энергия]]сына айналдыратын алып электр ст-ларын салу, теңіз суын тұщыту, оның түбімен кабельді желілер төсеу үшін болашаққа кең жол ашады. Көптеген елдерде ([[Франция]], [[Норвегия]], [[Ресей]]) Мұхит суының тасқынын пайдаланатын электр станциялары жұмыс істейді. Мұхит жолдарына бүкіл дүние жүзінде сумен тасымалданатын жүктің 80%-ы келеді.
 
== Мұхит геохимиясы ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Мұхит» бетінен алынған