Албан руы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Shertershi (талқылау | үлесі) |
Shertershi (талқылау | үлесі) |
||
1-жол:
'''Албан''' — [[қазақ]] халқын құраған ежелгі ірі тайпалардың бірі. Шежіре бойынша, [[Ұлы жүз]] құрамына енеді. Албан атауы көне жазба тарихи деректерден белгілі. 5-6 ғ-да Албандар [[Жетісу өңірі| Жетісу өңіріндегі Үрбі]] (Юебань) қауымдастығында чубань тайпасы аталып дулу одағында болған. [[Қытай]] деректері бойынша чубань тайпасы 7 ғ-да [[Тянь-Шань]] мен [[Алтай таулары|Алтай]]дың арасын мекендеген. Н.
[[Орыс]] ғалымдары еңбектерінде Албан — Атбан, Адман, Адбан, Абдан түрінде кездеседі. 19-ғасырдың аяғы мен 20-ғасырдың басында Албан тайпасының рулары [[Жаркент]], [[Верный]] уезін мекендеген. Верный уезінің оңтүстік-шығысында Албан тайпасының Қызылбөрік және Сегізсары ру бірлестіктері қоныстанған. [[Сегізсары]] [[ру]]ының көпшілігі [[Іле өзені|Іле
Албандар 1889 жылғы деректер бойынша 15420 түтін болған. Одан бергі жүз жыл мерзімде едәуір өсті,саны 750 мың адамға дейін,яғни 212 мың түтінге жетті. 20-ғасырдың 20-30 ж. Албандар шекара асып, Қытайдың Іле аймағына қоныс тепкен. Кеңес өкіметі орнағанда жеріне қайта үдере көшті, біразы қалып қойды. Қазақ шежіресінде Албан — Үйсіннің Бәйдібек тармағынан тарайтын Дулат, Суан, Шапырашты, Ошақты, Ысты тайпаларының ағасы болып есептеледі. Шежіре деректері бойынша Домалақ енеден (Нұрила) жалғыз ұл болған. Оның атын Тілеуберді қойып, Жарықшақ атандырған себебі, бала туғанда жарық шеке болып дүниеге келген. Содан оны алғашында Жарықшеке, кейінірек Жарықшақ деп атап кеткен. Сол Жарықшақтан үш ұл — Албан, Суан, Дулат тарайды. Албан негізінен Сары және Шыбыл деген екі ру бірлестігіне бөлінеді. Сарыдан — Сүйерқұл және Сүйменді. М.
Албан Орта Азия халықтарының этногенезінде елеулі ықпал жасады. Мысалы, Қарақалпақ елінің қолдауылы, қытай деген тайпаларында қалқаман руы бар. Қырғыздың мұндыз, шерік тармағында жолболды, күшчі тобында — хангелді, басызда — Шыбыл атасы бар. Албан Өзбектер құрамында да кездеседі. [[Өзбек]] — қатаған арасында Қызылбөрік тармағынан тараған Сақау руы кездеседі.
Албан тайпасының аттары аңызға айналған [[Шоған Сүйерқұлұлы|Шоған]], Жұман, Қожағұл сынды әділ билер, [[Хангелді Сырымбетұлы|Хангелді]], Түкеұлы [[Райымбек батыр]], Рыскелді, [[Байсейіт Төлесұлы|Төлесұлы Байсейіт]], Диқанбай Қажаланұлы, Малайсары, Оңқа, Мамай сияқты батырлар шыққан. Албанның ұраны Бақтияр, тайпалық ұраны — [[Райымбек батыр|Райымбек]], [[Бәйдібек Қарашаұлы|Бәйдібек]], таңбасы — дөңгелек.
==Толығырақ==
|