Жапондар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

{{Қорық аймақ | name =ЖАПОНДАР | image =Сурак.jpg|200px| caption =| location = [[Қазақстан]]| area = | established =| governing_body = | world_heritage_site =| website =}}‎ '''Жапондар ''' (өзд. атауы — нихондзин, яғни күншығыс елінің адамдары) — ұлт, Жапонияның[[Жапония]]ның байырғы халқы. Жалпы саны 125 млн. адам (1995). Оның 123 млн-ы Жапонияда тұрады. Сондай-ақ, АҚШ-та, Бразилияда, Перуде, Канадада, Аргентинада да бар. Антропол. жағынан Ж. моңғол рассасының қиыршығыстық нәсіліне жатады. Ж-дың кейбіреуінің сырт бейнесінен басқалардан бөлекше ауыспалы нәсілдің белгісі байқалады. Бірнеше диалект пен говорға бөлінетін жапон тілін кейбір зерттеушілер алтай тобындағы тілдердің қатарына жатқызады. Токио диалектісі негізінде қалыптасқан қазіргі әдеби тілі (хәдзюнго) 20 ғ-дың орта шенінде көне әдеби тілді (бунго) ығыстырып шығарды. Жапон аралдарына адамдар біршама кеш қоныстанған. ұалымдар мұнда ең алғаш қазіргі айндардың аталары, онан кейін оңт-тен индонезиялық топтар тілінде сөйлейтін тайпалар, ал б.з.б. 4 — 3 ғ-ларда Оңт. Кореядан тайпалар келді деп есептейді. Б.з. 4 — 8 ғ-ларында осы этн. элементтер және корей, қытай иммигранттары негізінде 19 ғ-дың 2-жартысында жапон ұлты қалыптасты. Ж. будда және синто дінін, аздаған бөлігі христиан дінін ұстанады. Ж-дың құрамында өзіндік тілдік, әдет-ғұрыптық ерекшеліктері сақталған рюкю мен басқа этн. топтар бар. Мыс., буракуминдер — ең төм. кастаға жататын, өзгелермен тең құқығы оқшауланған этн. топ. Жапонияда буракуминдер қоныстанған 600-дей елді мекен бар. Жапонияда ұлттық қолөнердің сан түрі, қыш құмыра, керамика жасау, ағашқа ою-өрнек салу, бамбуктен себет тоқу, зергерлік пен сәулет өнері дамыған. Ж. еденге жастықша төсеп, аласа жозыда тамақтанады. Көшеде, жұмыста еуропалықтарша киініп, демалыста, үйде, қонақта ұлттық киімдерін — кимоно киеді. Ерлер мен әйелдердің кимоносы бір-бірінен пішіміне, бояуына, жеңінің ұзындығына қарай ерекшеленеді. Кимононың сыртынан әйелдер жалпақ белбеу, ерлер енсіз белбеу буынады. Дәстүрлі кәсіптері күріш өсіру. Оған қосымша суармалы егін, шай, көкөніс, жеміс-жидек, цитрус жемісін егеді. Жібек құртын өсіру, әсіресе, балық аулау кәсібі дамыған. Ж-дың басым көпшілігі қалалы жерлерде тұрып, өндіріс орындарында, халыққа қызмет көрсету саласында еңбек етеді. Ж. каркастан қалап тұрғызған бір-екі қабатты үйлерде тұрады. Үйдің ішкі жағы рама мен картон қағаздан тығыздап, қабаттап құрастырылған жылжымалы қабырғамен бөлінеді. Ал үйдің биік шатыры қалақ таспен жабылады. өлттық тағам түрлері, негізінен, күріштен жасалады. Қою тағамдарды қос таяқшамен жейді. Ас қатығы, тұздығы соя бұршағынан, көкөністен даярланады. Ж. балықпен бірге теңізден ауланатын кальмар, осьминог, устрица, т.б. тағамдарды пісіріп те шикідей де мол қолданады. Көнеден жеткен ұлттық салт-дәстүрін, тарихи ескерткіштері мен өнерін, ұлттық мейрамын, сан алуан отбасылық жоралғы ғұрпын, сыпайы мінез-құлық пен мәдениеттілікке баулитын халықтық педагогикасын классик. поэзиясын, сонымен қатар кескіндеме мен сәулет өнерін сақтаған. Әдеб.: Арутюнов С.А., Современный быт японцев, М., 1968; Пронников В.А., Ладанов И.Д., Японцы, 2 изд., М., 1985.
[[Санат:Ж]] [[Санат:Қазақ ұлттық энциклопедиясыХалықтар]]