Османлы сұлтандарының тізімі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ Тег: тесттік өңдеме |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
3-жол:
'''Османлы сұлтандар''' немесе [[Османлы империясы|Османлы Империясының]] [[Сұлтан]]дары
Османлылар ата-тегі [[оғыздар]]дың қайы [[тайпа]]сынан шығады. Бұл тайпа сол кездегі ([[13 ғасыр|XIII ғасыр]]) [[моңғол шапқыншылығы]]нан құтылып, [[Кіші Азия|Анадолы]] (түр. Anadolu) жеріне көшеді. Тайпаның басшылары осында әскер жинап жатқан [[Хорезмшах мемлекеті|хорезмшаһ]] Жалал-ад Дин Менгубердінің ([[1199]]-[[1231]]) қызметінде болады. Кейінірек Ертоғрыл ([[1198]]-[[1281]]) бастаған тайпаның бір бөлігі [[Рум сұлтандығы|Анадолы Селжұқ Мемлекетіне]] (түр. Anadolu Selçuklu Devleti) көшеді. [[Селжұқ әулеті|Селжұқтардың]] сол кездегі сұлтаны Алаеддин Кейкубад I ([[1192]]-[[1237]]) Ертоғрылға Анадолыдағы [[Сөгүт]] (осм. Sögüt) қаласын сыйлайды. Ертоғрылдың ұлы Осман I Сөгүтте Османлы Бейлігін негізін қалайды. Осылайша Османлы Мемлекетінің тарихы басталады.
Осман I Қара ([[1258]]-[[1324]]) және оның баласы Орһан Бей ([[1288]]-[[1362]]) Анадолыдағы әжептәуір жерді басып алады
Мұрад I ([[1326]]-[[1389]]) өз әкесі мен атасы сияқты Анадолының әжептәуір жерлерін басып алды. Бұл жетістіктерді пайдаланып, ол [[1383 жыл]]ы өзін «[[сұлтан]]» етіп жариялайды. Ол [[15 маусым]] [[1389 жыл]]ы Косово даласындағы шайқаста серб князі Милош Обиличтің (сер. Милош Обилић) қолынан қаза табады.
Меһмед II Жаулаушы ([[1432]]-[[1481]]) [[1453 жыл]]ы [[шығыс Рим империясы|Византия Империясының]] [[Елорда|астанасы]] [[Ыстамбұл|Константиние]] (осм. Konstantiniyye) [[қала]]сын жаулап алып, империяны толығымен жояды. Бұл оқиға Османлы Мемлекетін империяға айналдырды. Жаулаушы (түр. Fatih) Константиниемен ғана шектелмей, [[Еуропа]]ның басқа да жерлерін жаулауға кірісті. Бірақ оның жасы мен денсаулығы оның көптеген жоспарларына кедергі болды. 1481 жылы ол Гебзе қаласында мерт болды.▼
▲Меһмед II Жаулаушы ([[1432]]-[[1481]]) [[1453 жыл]]ы [[шығыс Рим империясы|Византия Империясының]] [[Елорда|астанасы]] [[Ыстамбұл|Константиние]] (осм. Konstantiniyye) [[қала]]сын жаулап алып, империяны толығымен жояды. Бұл оқиға Османлы Мемлекетін империяға айналдырды. Жаулаушы (түр. Fatih) Константиниемен ғана шектелмей, [[Еуропа]]ның басқа да жерлерін жаулауға кірісті. Бірақ оның жасы мен денсаулығы оның көптеген жоспарларына кедергі болды. [[1481
Селім I Айбарлы ([[1467]]-[[1520]]) [[1517 жыл]]ы [[Мысыр]]дағы [[мәмлүктер]]дің мемлекетін жояды. Сол жылы Айбарлы (түр. Yavuz) өзіне [[Халифа]] атағын алады. Енді бұл атақты келесі османлы сұлтандардың барлығы да алады. Осылайша Османлы Мемлекеті [[Халифат]] атанады. Селім I өзінің бар-жоғы 8 жылдық (1512-1520) билік жүргізген заманында Курдистанды, Левантты, [[Мысыр]]ды, [[Медине]] мен [[Мекке]]ні және [[Алжир]]ды жаулап алды.▼
▲Селім I Айбарлы ([[1467]]-[[1520]]) [[1517 жыл]]ы [[Мысыр]]дағы [[мәмлүктер]]дің мемлекетін жояды. Сол жылы Айбарлы (түр. Yavuz) өзіне [[Халифа]] атағын алады. Енді бұл
Сүлейман I Заңшығарушы ([[1494]]-[[1566]]) 1526 жылы Мохач шайқасында 55-60 мыңдық әскерімен мажарлардың 38-41 мыңдық әскерін толығымен жеңді. Соғыс барысында Аустрия-Мажарстан патшасы Лайош II батпаққа батып мерт болды. Соғыстың нәтижесінде османлылардың еуропадағы беделі артты. Сүлейман I өзінің 42 жылдық (1520-1566) билік жіргізген заманында [[Босния]]ны, [[Герцеговина]]ны, [[Славония]]ны, [[Мажарстан]]ды, [[Молдова]]ны, [[Ирак]]ты, [[Бахрейн Әмірлігі|Бахрейнді]], [[Ливия]]ны, [[Тунис]]ті жаулап алды. Сүлейман I-нің тұсында османлылардың билігі шарықтауының шыңына жетті.▼
▲Сүлейман I Заңшығарушы ([[1494]]-[[1566]]) [[1526
Меһмед VI ([[1861]]-[[1926]]) [[1922 жыл]]ы тақтан безіп, Түркиядан біржолата кетеді. Осылайша Османлы Мемлекетінің тарихы аяқталады да, жаңа түріктердің тарихы басталады. [[1923 жыл]]дың [[29 қазан]]ында империяның басты ізбасары [[Түркия]] [[Республика]]сы жарияланады.
| |||