Уикипедия

Мау Зыдоң: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
21-жол:
| successor2 = [[Лю Шаоци]]
}}
[[Сурет:Mao1927.jpg|left|thumb|200px|Мау Зыдоң. 1927 ж.]]
 
'''Мау Зыдоң''' {{Audio|Zh-Mao_Zedong.ogg|айтылуы}} (''[[Жеңілдетьілгенқытай тілі|қытайша]]:'' 毛泽东; ''[[Дәстүрлідәстүрлі қытайша]]:'' 毛澤東; ''[[Пінйін]]:'' ''Máo Zédōng''); [[1893]] жылғы [[желтоқсанның 26]]-сы — [[1976]] жылғы [[қыркүйектің 9]]-ы — [[Қытай]]дың [[Қарулы күштер|әскери]] және [[саясат|саяси]] жетекшісі. Оның бастауымен [[Қытай Коммунистік партиясы]] (ҚКП) басшысы [[Қытай Азамат соғысы]]ның кезінде [[Гоминдаң]] (国民党) партиясының үстінен жеңіске жетіп, 1949 жылы [[Қытай Халық Республикасы]] жариланғаннан 1976 жылы қайтыс болғанға дейін оның жоғарғы жетекшісі болды.
 
'''Мау Зыдоң''' ([[1893]]-[[1976]]) - [[Қытай жаңа дәуірі төңкерісі]]нің көсемі, 1930- 1970-жылдар аралығындағы ҚХР компартиясының жетекшісі. Мау Зыдоң идеялары [[Қытай төңкерісі]] мәселелерін қайта қарастырумен байланысты болды. Мау Зыдоң жаңа дәуірдің әлемдік ауқымында Қытай төңкерісінің мәнін байыптауға тырысты. Ол [[империализм]] кезеңіне өткеннен кейін "әлемдік оқиғалар тығыз байланысты және енді қайтып ажырамайды" деді. Сондықтан да, "Қытай төңкерісі әлемдік төңкерістің бір бөлігі болып табылады". "Әлемдік төңкерістің" дамуы Қытай төңкерісінің жеңісінің маңызды алғышарты болады. ҚХР құрылғаннан кейін Мау Зыдоң әлемдік мәселелерге аса көңіл бөлді. Ол "қазіргі дәуір - төңкерістер мен соғыстар уақыты" деді. Солай бола тұра, ол әлемдік ауқымда FTP мәнін, дамудың негізгі үрдістерін, [[II дүниежүзілік соғыс]]тан кейін экономикалық жаһандану ықпалын түсінбейді. Сонымен қатар әлемдік дамуға кең көзқарас танытады. Мау Зыдоң ұсынған "Үш элем" туралы теорияда "бірінші әлем" - дамыған [[империалистік елдер]], "екінші" - [[Азия]], [[Африка]] және [[Латын Америкасы]]ның дамушы елдері, "үшінші" - дамыған және дамушы елдердің ортасындағы елдер. Оның "Үш элем" туралы теориясы "империализмге қарсы бірден-бір ауқымды майданды біріктіру" саяси мақсатына қызмет еткенімен, ол қазіргі әлемнің даму жағдайлары мен ережелерін көрсетті. Мау Зыдоңды саясатта қызықтырған негізгі сұрақ - "капиталистік төңкерістің алдын алу". Қытай экономикасын қалыптастыруда Мау Зыдоң "тәуелсіздік пен дербестік, өз күшіне ғана сүйенуге" шақырды. Осы бағыт бойын-ша ұлттық экономиканың дамуы басқа елдерден тәуелді болмауы керек, тек өз күшіне сенуі қажет. Жүзеге асырылуы барысында бұл бағыт "жабық есік" саясатына ұласты. Халықаралық саудадан, айырбастан және әлеммен өзара байланыстан бас тарту, түптеп келгенде, Қытай экономикасының дамуын тежеді.
Line 48 ⟶ 49:
 
1927 жылдың бас кезінде Мау Һунанға қайтып оралып, сонда коммунистік партия ұйымдастырған төтенше жиналысқа қатысып, [[Солтүстік жорық (1926-1927)|Солтүстік жорықтың]] нәтижесінде орын алған шаруа көтерілістері туралы егжей-тегжейлі баяндама жасады. Бұл баяндама Маудың революцияшыл теорияларының іс жүзінде сәтті орындалғанының бірінші көрінісі болды..<ref name="peasant">[http://www.etext.org/Politics/MIM/classics/mao/sw1/mswv1_2.html 'Һунандағы шаруа қозғалысын зерттеу туралы баяндама' Мау Зыдоң 1927]</ref>
 
== Саяси идеялары ==
{{main|Маоизм}}
 
== Соғыс пен Революция ==
 
[[Сурет:Mao1927.jpg|left|thumb|200px|Мау Зыдоң. 1927 ж.]]
 
 
 
[[Сурет:Mao1931.jpg|right|thumb|200px|Мау Зыдоң. 1931 ж.]]
 
 
[[Сурет:Mao.gif|right|120px|thumb|Мау Зыдоң. 1935 ж.]]
 
 
 
[[Сурет:Mao1938a.jpg|left|thumb|200px|Мау Зыдоң 1938 жылы «[http://www.marxists.org/reference/archive/mao/selected-works/volume-2/mswv2_09.htm Ұзаққа созылатын соғыс туралы» еңбегін жазу үстінде.]]]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
== Қытайға жүргізген жетекшілігі ==
<!-- Unsourced image removed: [[Image:China, Mao (2).jpg|left|250px|thumb|Маудың [[1949]] жылғы [[қазанның 1]]-інде ҚХР-дың құрылуын жариялауы.]] -->
[[Сурет:Chinese stamp in 1950.jpg|Қытайдың пошта маркасында бейнеленген Сталин және Мау|left|thumb|200px]]
 
 
 
 
 
=== Алға қарай үлкен секіріс ===
{{Main|Алға қарай үлкен секіріс}}
 
 
 
[[Сурет:Kissinger Mao.jpg|thumb|250px|Мау және [[Жоу Енлай]] [[АҚШ]] мемлекеттік хатшысы [[Киссинджер, Һенри|Һенри Киссинджермен]] кездесу үстінде. [[Бейжің]], 1972 ж.]]
 
=== Мәдени төңкеріс ===
{{Main|Қытайдағы Мәдени төңкеріс}}
 
[[Сурет:Nixon Mao 1972-02-29.png|thumb|right|Маудың [[АҚШ Президенті]] [[Никсон,Ричард|Ричард Никсонмен]] кездесуі. [[Бейжің]], 1972 ж.]]
 
== Қайтыс болуы ==
 
 
== Маудың жеке басына табыну ==
<!-- Commented out because image was deleted: [[Image:cultrev.jpg|47KB|thumb|right|The caption on the poster reads: "The People's Liberation Army is A School of Mao Zedong Thought".]] -->
 
== Маудың саяси және тарихи мұрасы ==
 
 
 
[[Сурет:Chairman Mao.jpg|right|thumb|Мау Зыдоңның Тянанмен қақпасындағы суреті.]]
 
 
== Маудың шежіресі ==
 
== Жазбалары және хұснихат өнеріндегі жетістіктері ==
Line 122 ⟶ 62:
* ''The Foolish Old Man Who Removed the Mountains'' (《愚公移山》); 1957
 
<gallery>
[[Сурет:Mao-calligraphy1.jpg|left|right|100px|Маудың [[хұснихат]] шығармасы: '''Қытай Халық Республикасы: барлық ұлттар бірігеді!''']]
Сурет:Mao1931.jpg|Мау Зыдоң. 1931 ж.
 
Сурет:Mao.gif|Мау Зыдоң. 1935 ж.
 
Сурет:Mao1938a.jpg|Мау Зыдоң 1938 жылы « Ұзаққа созылатын соғыс туралы» еңбегін жазу үстінде.
=== Әдебиетші тұлға ===
Сурет:Chinese stamp in 1950.jpg|Қытайдың пошта маркасында бейнеленген Сталин және Мао
Politics aside, Mao is considered one of modern China's most influential literary figures, and was an avid poet, mainly in the classical ''[[ci (poetry)|ci]]'' and ''[[shi (poetry)|shi]]'' forms. His poems are all in the traditional Chinese verse style.
Сурет:Kissinger Mao.jpg|Мау және [[Жоу Енлай]] [[АҚШ]] мемлекеттік хатшысы [[Киссинджер, Һенри|Һенри Киссинджермен]] кездесу үстінде. [[Бейжің]], 1972 ж.
 
Сурет:Nixon Mao 1972-02-29.png|Маудың [[АҚШ Президенті]] [[Никсон,Ричард|Ричард Никсонмен]] кездесуі. [[Бейжің]], 1972 ж.
As did most Chinese intellectuals of his generation, Mao received rigorous education in Chinese classical literature. His style was deeply influenced by the great [[Tang Dynasty]] poets [[Li Bai]] and [[Li He]]. He is considered to be a [[romanticism|romantic]] poet, in contrast to the [[Literary realism|realist]] poets represented by [[Du Fu]].
Сурет:Chairman Mao.jpg|Мау Зыдоңның Тянанмен қақпасындағы суреті.
 
Сурет:Mao-calligraphy1.jpg|Маудың [[хұснихат]] шығармасы: «Қытай Халық Республикасы: барлық ұлттар бірігеді!»
Many of Mao's poems are still popular in China and a few are taught as a mandatory part of the elementary school curriculum. Some of his most well-known poems are: ''[[Changsha (poem)|Changsha]]'' (1925), ''The Double Ninth'' (1929.10), ''Loushan Pass'' (1935), ''The Long March'' (1935), ''Snow'' (1936.02), ''The PLA Captures Nanjing'' (1949.04), ''Reply to Li Shuyi'' (1957.05.11), and ''Ode to the Plum Blossom'' (1961.12).
</gallery>
{{clr}}
 
== Жаппай мәдениеттегі бейнесі ==
 
== Тағы қараңыз ==
Line 148 ⟶ 86:
{{wikiquote}}
{{commons|Мау Зыдоң}}
 
{{linkfarm}}
 
{{start box}}
Line 176 ⟶ 114:
{{s-aft| after = [[Liu Shaoqi]] }}
{{end box}}
{{Chinese Presidents}}
{{Cold War}}
 
<!-- Metadata: see [[Wikipedia:Persondata]] -->
 
{{Persondata
|NAME = Zedong, Mao
|SHORT DESCRIPTION = 毛泽东; 毛澤東; Máo Zédōng; Mao Tse-tung
|DATE OF BIRTH = [[December 26]] [[1893]]
|PLACE OF BIRTH = [[Hunan]], [[China]]
|DATE OF DEATH = [[September 9]] [[1976]]
|PLACE OF DEATH = [[Beijing]], [[China]]
}}
{{DEFAULTSORT:Mao, Zedong}}
{{stub}}
 
[[Санат:Мау Зыдоң| ]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Мау_Зыдоң» бетінен алынған