|
'''Сөз таптары''' {{lang-ru|части речи}} — өздеріне тән [[лексика]]-[[семантика]]лық, [[морфология]]лық және [[синтаксис]]тік ортақ белгілердің негізінде қалыптасқан категориялары бар сөз топтары. '''Сөз таптары''' үш түрлі белгісімен сипатталады:
* '''а)''' Белгілі топқа жататын сөздердің [[семантика]]лық жағынан бірыңғайластығы (мысалы, [[зат есім]]ге заттық атаулар, [[етістік/етістікке]]ке қимылдық атаулар жатады);
* '''ә)''' [[Сөз түрлендіруші]] [[грамматикалық категория]]ларының ортақтығы;
* '''б)''' [[Синтаксис]]тік қызметінің ұқсастығы. Бірақ бұл үш белгі сөз таптарының бәрінен бірдей табыла бермейді. Мысалы, [[зат есім]], [[етістік]]тен үш белгінің үшеуі де табылады, ал [[одағай]]ға екінші ([[морфология]]лық) белгі тән емес.
# [[Одағай]]
[[Еліктеу сөздер]] [[қазақ тілі]]нде бөлек сөз табы болса, [[орыс тілі]]нде [[одағай]]лардың құрамына кіреді. [[Қазақ тілі]]нде [[предлог]] жоқ, [[союз]], [[частицы]] [[орыс тілі]]нде бөлек сөз таптары, ал [[қазақ тілі]]нде олар [[шылау]] сөзтабына біріктіріледі.
'''Сөз таптары''' толық мағыналы сөздер ([[зат есім]], [[сын есім]], [[етістік]], [[үстеу]]) және [[көмекші сөздер]] ([[шылау]], [[демеулік]], [[частицы]], [[артикль]] т. б.) болып табылады. [[Типология]]лық тұрғыда [[есімдік]] пен [[сан есім]]ді жеке сөзтабы ретінде қарастыру күмәнді деп есептеледі. Олар [[синтаксистік функция]]сыфункциясы мен мағынасы жағынан әр текті және басқа сөз таптарына қатысты болып келеді. Кейбір тілдерде басқа сөз таптарының құрамында қаралады. Мысалы, үш, төрт есептік сан есімдері — [[зат есім]]-[[сан есім]]дер, үшінші, төртінші реттік сан есімдері [[сын есім]]-[[сан есім]] түрінде қаралады. [[Есімдік]] пен [[сан есім]] [[дәстүр]] бойынша толық мағыналы сөз таптарына жатқызылып жүр. Сөздерді тапқа бөлу мәселесі өте көне дәуірлерден басталады ([[Аристотель]], т. б. [[грек ғалымдары]], үнді ғалымдары [[Панини]], [[Яска]] т. б.). [[Тіл білімбілімі]]інденде сөз таптарын жіктеу мәселесі күні бүгінге дейін талас тудырып келеді. Оған байланысты проблемалар аз емес.<ref>Тіл білімі терминдерінің түсіндірме сөздігі — Алматы. «Сөздік-Словарь», 2005 жыл. ISBN 9965-409-88-9</ref>
«Сөздік-Словарь», 2005 жыл. ISBN 9965-409-88-9</ref>
==Дереккөздер==
|
