Қаймақ: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Қаймақты''' бiрнеше түрлерге бөледi. Егерде қою сүттi салқын жерге бiрнеше сағатқа қалдырса, онда "шикi қаймақ" алуға болады. Қайнатылған сүттiң көбiгiн [[қазақтар]] "пiскен қаймақ" деп атайды. Қою қаймақты "[[кiлегей]]" не "маңыз" деп атайды. Қаймақтан өте дәмдi әрi пайдалы тағам - "[[бал қаймақ]]" алынады. Ол үшiн жаңа өндiрiлген қою кiлегейге кiшкене ұн (200 г кiлегейге 3 шәйшай қасық ұн қосу арқылы) қосады да, бiрыңғай масса алынғанша қайнатады. Бал қаймақты дайындау үшiн [[қант]] не бал (1 стақан қаймаққа 2 шәйшай қасық қосу арқылы) қосады.

'''Қаймақ'''. Бұл тағамның бірнеше түрлері бар: [[піскен қаймақ]], [[шикі қаймақ]], [[кілегей қаймақ]], [[бал қаймақ]], тағы басқалары. Олар [[май айыру]], [[шайға қату]], [[талқан]] былғау және әр түрліәртүрлі тамақтарға қосу үшін, кейде қаймақ күйінде пайдалану немесе басқа тамақтарға ([[нан]]ға, [[бидай]]ға, [[тары]]ға т. б. ) жағып жеу үшін әзірленеді. Піскен қаймақ пісірілген сүттің бетінен алынады, ол көбінесе сүтпен бірге шайға қатылады, [[бидай]] мен талқанды былғап жейді. Шикі қаймақ шикідей тұндырып қойған сүттің бетінен немесе [[сепаратор]] машинасынамәшинесіне тартылған сүттен алынады. Одан сары май алынады. Кілегей қаймақтан да сары май алынып, жүдеу адамдарды оңалтуға пайдаланылады немесе басқа тамақтарға қосып дәмі келтіріледі. Бал қосып қоюландырған тәтті бал қаймақ сырқат адамдарға шипаға, қарттарды силауға жұмсалады. Сірне немесе [[шырынды қаймақ]] деп беті бір рет алынған сүтті пісіргенде тұратын жұқа, майы аз қаймақты айтады. Қатықтың қаймағы деп ұйыған [[айран]], қатықтың бетіне тұрған қаймақтарды атаған.<ref>Әдеб.: Қасиманов С., Қазақтың ұлттық тағамдары, А., 1977.</ref>

* '''Шикі қаймақ''' — шикідей тұндырып қойған сүттің бетінен немесе сепаратор машинасынамәшинесіне тартылған сүттен алынады. Одан сары [[май]] алынады.

Қой-ешкінің, сиырдың сүтін қазанға не алюминийден жасалған ыдысқа құйып, баяу отқа қояды. Сүттің буы шығып, шымырлап қайнай бастаған кезде тасып кетпес үшін біраз сапыру қажет. Содан кейін жарты сағат оттың табына қойып барып суытады. Төрт-бес сағат тұрған соң, сүттің бетіне сап-сары қаймақ (кей жерлерде «піскен қаймақ» деп атайды) түседі. Қаймақты сүзгімен немесе үлкендеу қасықпен сыпырып алып, жеке ыдысқа салып алады. Әрине оның қалың болып түсуі, біріншіден, сүттің маңыздылығынан, содан соң ғана пісіру тәсіліне байланысты. Қойдың сүтінің майлылығы жоғары, кемі 4-5% мөлшерінде болады, сондықтан одан түскен қаймақ бір елідей болып, піскен сүт шетіне үлкен қалақ не сүзгі әрең батады. Ал сиырдың сүтінен мол қаймақ алғыңыз келсе, оған міндетті түрде иінді немесе жаңа сауылған сүтті сүт тартатын машинаданмәшинеден (сеператордан) тартқанда алған кілегей қосады.