|
'''Махаббат''' — адам жанының асыл қасиеті, асқақ мұраты, таным тұғыры, риясыз, ынтық, нәзік сезімі.
== Махаббат сөзінің кең мағынасы ==
[[Батыстық философия]] тарихында [[Эмпедокл]] өзінің космология ілімінде '''Махаббат бүкіл әлемді ұйымдастырып тұрған бастапқы күш деп білді.''' <br> ▼Жалпы махаббат деген сөздің мағынасы кең. Махаббат деген сүйіспеншілік, ынтызарлық, ғашықтық деген сөздердің баламасы ретінде айтыла береді.
[[Платон]] оны '''сезімдік''' және '''рухани махаббат''' деп екіге бөліп қарастырды. ▼
:'''Сезімдік М.''' — [[сұлулық]]қа сұқтанатын Махабаттың төменгі сатысы, ▼▲[[Батыстық философия]] тарихында [[Эмпедокл]] өзінің космология ілімінде '''{{Дәйексөз|Махаббат бүкіл әлемді ұйымдастырып тұрған бастапқы күш }} деп білді. ''' <br>
:ал '''рухани махаббат''' — адамның белсенді танымдық қызметінің қайнар бұлағы деп қарады. ▼
▲[[Платон]] оны '''сезімдік ''' және '''рухани махаббат ''' деп екіге бөліп қарастырды.
▲:'''* Сезімдік М.'''махаббат — [[сұлулық]]қа сұқтанатын Махабаттың төменгі сатысы,
▲:ал* '''рухани махаббат ''' — адамның белсенді танымдық қызметінің қайнар бұлағы деп қарады.
==Махаббатың христиан дініндегі алатын орны==
==Философияның бір категориясы ретінде ==
[[File:William-Adolphe Bouguereau (1825-1905) - Maternal Admiration (1869).jpg|thumb|right|250px]]
Махаббат ұғымының сырлы әлемін [[жүрек]] пен [[көкейкөз]]дің (интуицияның) үлесіне қалдырып, оның эзотерикалық, тылсым бейсаналық табиғатын мойындағанның өзінде, ғалам жаратылысының мәні, хақты тану мүмкіндігі, адам рухани ізденісінің түп мақсатына қатысты ақыл-ой деңгейіндегі толғаныстарды шешуде де М.Махаббат ''' филос.философиялық категория қызметін''' атқарды. Бұл бойынша М.Махаббат — [[ғалам]]ның, адамзат жаралуының телеол.телеологиялық себебі, оның рухани жетілуінің, эстет.эстетикалық [[ләззат]]тануының, этик. [[ғибрат]]тануының негізі. М.Махаббат әрбір адамды бейтарап қалдырмайтын, адам өмірінің мәні мен маңызы, сырлы әлемі. Сондықтан М. жайлы әрбір адамның жеке көзқарасы, өзіндік ой-пікірі, түсінігі болуы және оның әр алуан болуы заңдылық. М.Махаббат әрбір адамның әлемдегі, қоғамдағы, отбасындағы өзінің орнын белгілеуге, өзін-өзі, ақиқат мәнді, [[жаратылыс]] сырын тануға мүмкіндік беретін маңызды таным-түйсігі. Сол себептен М-тыңМахаббаттың сипаты да түрліше. <br> ▼
М. ұғымының сырлы әлемін [[жүрек]] пен [[көкейкөз]]дің (интуицияның) үлесіне қалдырып, оның эзотер., тылсым
Мыс.Мысалы: '' адам мен Құдай, ер мен әйел, ұстаз бен шәкірт, ата-ана мен бала, туыс араларындағы М.'' Махаббат▼▲бейсаналық табиғатын мойындағанның өзінде, ғалам жаратылысының мәні, хақты тану мүмкіндігі, адам рухани ізденісінің түп мақсатына қатысты ақыл-ой деңгейіндегі толғаныстарды шешуде де М. '''филос. категория қызметін''' атқарды. Бұл бойынша М. — [[ғалам]]ның, адамзат жаралуының телеол. себебі, оның рухани жетілуінің, эстет. [[ләззат]]тануының, этик. [[ғибрат]]тануының негізі. М. әрбір адамды бейтарап қалдырмайтын, адам өмірінің мәні мен маңызы, сырлы әлемі. Сондықтан М. жайлы әрбір адамның жеке көзқарасы, өзіндік ой-пікірі, түсінігі болуы және оның әр алуан болуы заңдылық. М. әрбір адамның әлемдегі, қоғамдағы, отбасындағы өзінің орнын белгілеуге, өзін-өзі, ақиқат мәнді, [[жаратылыс]] сырын тануға мүмкіндік беретін маңызды таным-түйсігі. Сол себептен М-тың сипаты да түрліше. <br>
▲Мыс.:'' адам мен Құдай, ер мен әйел, ұстаз бен шәкірт, ата-ана мен бала, туыс араларындағы М.''
:Өз кезегінде адам мен Алла арасындағы М.Махаббат —[[имандылық]]тың, ▼<br>
: ер мен әйел М-ыМахаббаты — [[отбасы]]ның, [[Отан|Отанның беріктігінің]], ▼▲:Өз кезегінде адам мен Алла арасындағы М. —[[имандылық]]тың,
:ұстаз бен шәкірт М-ыМахаббаты — білімнің, ▼▲: ер мен әйел М-ы — [[отбасы]]ның, [[Отан|Отанның беріктігінің]],
:ата-ана мен бала, туысқандар арасындағы М-тарМахаббаттар — [[елдік]]тің, т.б. қастерлі құндылықтардың кепілі әрі бастауы. ▼▲:ұстаз бен шәкірт М-ы — білімнің,
▲:ата-ана мен бала, туысқандар арасындағы М-тар — [[елдік]]тің, т.б. қастерлі құндылықтардың кепілі әрі бастауы.
Сонымен қатар адамның Отанына, туған жеріне, халқына деген сүйіспеншілік сезімі де М-тыңМахаббаттың бір көрінісі. '''Ер-азаматтың қорғауға міндетті басты үш намысы''' —
# иман,
# Отан,
# отбасы М-қа негіз болар құндылықтар.
М-тыМахаббатты осылайша жіктеуге М.Махаббат иесі сезімінің нысанын, көздеген мақсатын белгілеуі негіз болады. М-тыңМахаббаттың сезімдік әсер тұрғысынан [[күйініш]] пен [[сүйініш]], [[қорқыныш]] пен [[үміт]] өзара ұласа жүріп, адам бойында күйіп-жанған ынтық сезім, қанат бітірер ұшқыр қиял, риясыз пейіл, мейірім-шапағат түрінде көрініс беруі М-тың бар түріне тән жалпы сипаты болып табылады. Яғни М-тыңМахаббаттың қай түрі болсын адамды [[ізгілік]]ке, [[мейірімділік]]ке, [[адалдық]]қа тәрбиелейді.
[[File:DickseeRomeoandJuliet.jpg|thumb|right|200px|Ромео мен Джульетта (1884 жылы салынған сурет)]]
==Ер мен әйел арасындағы махаббат==
Адамдардың басым көпшілігін толғандыратын да, көптеген көркем шығармаларға өзек болған тақырып та '''ер мен әйел арасындағы М.Махаббат''' Алғашқыда күйіп-жанған ынтық сезіммен басталған М.Махаббат ''жұбайлық жұп құру кезінен бастап жаңа сатыға өтеді''. [[Неке]]дегі ер мен әйелдің отбасындағы өзара адалдығы, бір-біріне қамқорлығы, ортақ жауапкершілігі, ізгі мақсат, ортақ мүддеге жұмылуы алдыңғы орынға шығуымен М.Махаббат жаңа сапалық өзгерісте дамып, тәрбиелік мәні артады. Демек, ер мен әйел арасындағы М.Махаббат пен осындай басқа да М-тардыңМахаббаттардың барлығы — олардың ешқайсысын жоққа шығармайтын, бірақ бүтіндей қамтып, әрқайсысының мәнін арттыратын адамның хақиқатты мақсат еткен Аллаға деген М-ыныңМахаббатының алғашқы сатыларының бірі.
==Хақты сүю махаббаты==
'''Хақиқатты сүю''' — адамды [[иман]]ының, Отанының, отбасының қадір-қасиетін жете түсінуге баулитын, оларды да қатар сүюге қайшы келмейтін М.Махаббат Мұндай хақты сүю М-ыМахаббаты жайлы өз М-тарыныңМахаббаттарының нысаны етіп жаратушы Алланы қалаған, дәстүрлі қазақ қоғамында [[әулие]] ретінде құрметтелген, хақ сүйіспеншілігіне жеткен ғұламалар өз хикметтерінде жырлаған. Сондықтан М.Махаббат ұғымын ға-лам жаралуының сыры, адамның рухани кемелденуінің жебеушісі ретінде қарастырған [[Иасауи]], [[Абай]], [[Шәкерім]] сияқты ғұламалар жырларына жүгініп, М.Махаббат сырын түсінуге болады. Мұсылман діни танымында рухани кемелденудің шыңы болып табылар — “дидар талапқа” жеткізер басты күш-қуат осы М.Махаббат Сондықтан ислам ғұламалары М-тыМахаббатты құдайдың “Халық” есіміне сай жаратушылық сипатының телеол. қағидасы ретінде қарастырды. [[Мұхаммед пайғамбар]]
(ғ.с.) хадисінде: {{Дәйексөз|“Хазірет Хақ субхана уа тағала: мен кеңістіктің бір бұрышында жасырынулы тұрған кен-қазына едім. Менің Тәңірі екендігімді ешкім білмейтін, өз құдіретімді білдіруге махаббатым ауып барша, ғаламды жараттым”}}, — деді. Осы [[хадис]]тен Тәңірінің адамға арналған М-ыМахаббаты барша [[ғалам жаралуы]]ның мақсатты себебі екендігі, яғни телеол. қағида туындайды. “Махаббатпен жаратқан адамзатты” деген қағида [[Абай]], [[Шәкерім]] секілді ислам ілімінен сусындаған қазақ ойшылдары шығарм-ның негізгі мәні мен маңызы болғандығы мәлім. Мұсылмандық шығыста М.Махаббат тақырыбында жырланған субъект — объектілік қарым-қатынас айқын, ол — ғашық пен мағшұқтың өзіндік орындарымен, қолданылар теңеулерімен анықталады. Мәселен, '''субъект''' — ғашықты көбелекке, объект — [[мағшұқ]]ты отқа балап [[Иасауи]] былай жырлайды: <big>“Көбелек боп отқа түстім, шоқ боп ұштым, мінеки”.</big>Ал Шәкерім <big>“Сорлы бұлбұл жазға асық боп, нұрлы гүлге айтты зар, Көбелек те отты алам деп, Шамға түсті боп құмар”,</big> — деген өлең Шығыс дәстүрінде қалыптасып, М-тыңМахаббаттың '''объект''' — субъектілік ішкі қарым-қатынасының мәнін ашатын от пен көбелек, раушангүл мен бұлбұл, т.б. теңеулерге жиі барады. <big>“Ариф ғашық тариқаттың дүр данасы”</big> — деген Иасауи, “ариф” — хақты танушы ақиқатқа ішкі тәжірибе, өзін-өзі тану арқылы, өз тереңіне үңілу арқылы жетеді деп біледі.
Ғұлама шығармаларында ғашықтық күйдің бейнеленуі мен адамның даму, жетілу, ақиқатқа жақындау сатысындағы халдері көрініс тапқан, онда ғашық халі ақиқатқа ұмтылушының танымдық сатыларына сай келеді. Осыдан М-тыңМахаббаттың гносеол. мәселелердің шешіміне қатысы аңғарылады. Ақиқатқа талпынудағы түпкі мақсат — хаққа жету. М.Махаббат иесінің істеген ісінен, көркем мінез-құлқынан, ғалам, дүние сұлулығына ғажаптанып, одан ләззаттануынан, дидар талап етуінен эстет. ізденістің басты шарты М.Махаббат екені байқалады. Ал ғашықтың иман және қорқыныш (хауф-рижа) пен үміт жайлы түсініктері мен ойларынан М.Махаббат аксиол. құндылықтарды түзуші ретінде бағамдалады. Ғашықтық отының нәпсіні жалынымен тазартар күшін жырлауынан М-тыңМахаббаттың моральдық- этик.этикалық категория ретіндегі мәні ашылады. ▼Ал мағшұқтың ғашық ынтызарлығын бейтарап жауапсыз қалдырмайтыны, жандүниесінің қалтарыс сырына дейін білетін достығы мен іліміне қарап, сол М-тыңМахаббаттың бастау көзі жаратушы ие деп білетіні көрінеді. Сопылық ілім онтол. тұрғыда ғалам жаралысының сырын М- танахаббат іздейді. <br>▼
▲Ғұлама шығармаларында ғашықтық күйдің бейнеленуі мен адамның даму, жетілу, ақиқатқа жақындау сатысындағы халдері көрініс тапқан, онда ғашық халі ақиқатқа ұмтылушының танымдық сатыларына сай келеді. Осыдан М-тың гносеол. мәселелердің шешіміне қатысы аңғарылады. Ақиқатқа талпынудағы түпкі мақсат — хаққа жету. М. иесінің істеген ісінен, көркем мінез-құлқынан, ғалам, дүние сұлулығына ғажаптанып, одан ләззаттануынан, дидар талап етуінен эстет. ізденістің басты шарты М. екені байқалады. Ал ғашықтың иман және қорқыныш (хауф-рижа) пен үміт жайлы түсініктері мен ойларынан М. аксиол. құндылықтарды түзуші ретінде бағамдалады. Ғашықтық отының нәпсіні жалынымен тазартар күшін жырлауынан М-тың моральдық-этик. категория ретіндегі мәні ашылады.
▲Ал мағшұқтың ғашық ынтызарлығын бейтарап жауапсыз қалдырмайтыны, жандүниесінің қалтарыс сырына дейін білетін достығы мен іліміне қарап, сол М-тың бастау көзі жаратушы ие деп білетіні көрінеді. Сопылық ілім онтол. тұрғыда ғалам жаралысының сырын М-тан іздейді. <br>
'''Абсолютті ақиқат өзінің құдіретін паш ету үшін бұл дүниені пернелеп жаратуының үш негізгі себебін атайды:'''
# Құдай — абсолютті, кемел, ол өзінің М-ыныңМахаббатының нысаны-адамды жаратты. Алланың самадтығы (мұқтажсыздығы) шексіз, ол әуел бастан М.Махаббат бастауы болғандықтан да сүйіспеншіліктің, мейірім-шапағаттың таусылмас кені. Алланың адам сүйіспеншілігін қалауы шындығында мұқтаждық емес — жомарттық, себебі хақтың достығына жеткен адамды шексіз рахым-шапағатқа бөлейді.
# Құдай — абсолютті ғажайып, ол өзінің ғажайыбын паш еткісі келді. Сондықтан да ғаламды ол өзінің сипаттары сәулеленетін аса көркем “айна” етіп жаратты. Айнадағы бейне кейпіндегі жаратылыс дүниеге ғажаптану арқылы сол бейнеден Жаратушыны, Ақиқат бастау түп иені танысын деп адамды жаратты. Адамзат бүкіл жаратылыстың ішіндегі жауһары, ең сүйіктісі. Ең сүйіктісі болғандықтан да ол — аса көркем жаратылыс, оны “Алла тағала өз бейнесінде жаратқан” және ол өзінің ең сүйікті досын адамзат қауымы ішінде жаратты. Бүкіл ғаламды, жанды-жансыз дүниені осы екі дүниенің шамшырағы, екі ғаламның тәжі, Алланың сүйікті досы — Мұхаммедтің (ғ.с.) құрметіне, соған деген М-тының себебінен жаратты. Бүкіл жанды-жансыз, ірілі-кішілі, рухани және материалды заттар мен дүниені “Нұри Мухаммедтің” яғни, хазірет пайғамбардың нұрынан жаратты.
# 3) Құдай абсолютті даналық — өзінің ұылым есімді даналық сипаты сәулеленетіндей нысан — адамзатты жаратуды қалады, Өз ақиқатын, ғылым құдіретін паш еткісі келді.
Ал адам өзінің таным көзін жоғары ақиқатқа бағыттап, жаратушысын тани алатындай мүмкіндікпен ақылдың иесі етіп жаратылды. Адамның өзге жан иелерінен айырмашылығы да оның ақылында. М-тыңМахаббаттың түп иесі осылайша адамды жоғары ақиқатты танитындай нұрлы ақыл иесі етіп жаратуының өзінде үлкен М.Махаббат бар. ғұлама Абай өзінің''' 38-қара сөзінде''' “…'''ықыласпен оқып ұғып алыңыздар, оның үшін махаббат төлеуі махаббат. Әуелі адамның адамдығы, ақыл ғылым деген нәрселерменен... Талап, ұғым махаббаттан шығады. ғылым-білімге махаббаттандырмақ әлгі айтылған үшеуінен болады... Қашан бір бала ғылым-білімді махаббатпен көксерлік болса, сонда ғана оның аты адам болады” ''' дейді. '''Яғни адамның ең асыл қасиеті — [[ақыл]], ең асқақ мұраты — танымға құмарлық.''' '''“Махаббатсыз, дүние дос, хайуанға оны қосыңдар”''' деген ақын адам “ғы-лым-білімді махабатпен көксерлік болғанда”, жүрегін дүние достығынан босатып, хаққа арнағанда ғана адам атына лайық боларын айтады. <br>
'''Адам жаратылысының осы негізгі үш себептерін:'''
# сүйіспеншілік үшін,
# сұлулыққа ғажаптану үшін,
# ақиқатты тану үшін деп ажыратқанмен де, осы талпыныстың бәрі М-танМахаббаттан бастау алады.
Пәктікті сүюге, сұлулықты түйсінуге, кемелдікті тануға талаптанудың барлығы М-танМахаббаттан шығады. '''“Не қылсаң да ға-шық қылғын пәруәрдігер”''' деген Иасауидің ғашықтық дертін М.Махаббат бастауының өзінен тілеуі сондықтан да түсінікті. '''“Махаббатпен жаратқан адамзатты, Сен де сүй сол Алланы жаннан тәтті. Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп, Және хақ жолы осы деп әділетті. Осы үш сүю болады иманигүл, Иманның асылы үш деп сен тахқиқ біл”''' деген Абай да М-тыМахаббатты иманның негізі деп таниды. Имандылық жаршысы болған осы ғұламалардың М.Махаббат жайлы пікірлері бір арнада тоғысады. Олар М.Махаббат бастауы — Алла деп біледі.''' “Кәпір болса да берме азар”''' дейтін Иасауи де бүкіл адам баласын сүюге, [[татулық]]қа, [[бауырмалдық]]қа үндейді. Ал '''Хақ жолы''' — [[әділдік|әділдікті сүю]] — [[ізгілік|ізгілікті сүю]], яғни ғаламның, табиғаттың үйлесімділігінен, заңдылығынан ғибрат алып, соған сай өмір сүру, сондай-ақ адамзат қауымындағы, адамның жаны мен тәніндегі бүкіл заңдылықтар мен құбылыстарды ретке келтіретін ақиқат ілімге сай өмір сүру. Абай '''“Бәлки ғадаләт барша ізгіліктің анасы дүр”, “Ынсап ұят бұл ғадаләттен шығады”''' дейді. Иасауидің '''адамзатқа деген М-таМахаббатта''' үлгі тұтар адамы [[Мұхаммед пайғамбар]] (ғ.с.), оның үмбеттерін сүюі мен ғаріп, жетімдер үшін қиыншылық тартуын “Диуани хикметте” жүйелі жырлайды. <br>
М. — қозғалыс бастауы, өмір бұлағы, хауф пен рижаның яки, қорқыныш пен үміттің диалектик. бірлігінен қанаттанған құс іспетті. Себебі “Диуани хикметте” әулиелер сұлтанының Хақ алдында өзін күнәһар сезіну қорқынышы бар. Сонымен қатар, Алла рақымынан- фазылынан (кешірімшілдігінен) үміт етуі жарыса келіп М. өрілімін түзеді. Алланың әділі (сынағы) бар, сондай-ақ фазылы бар дейді иман келтірушілер. Әділі яки, сынағы тұрғысынан алсақ — шексіз пәктік иесі сұбхан Алланың сынағына төтеп берер, оның рахымына лайық, күнәдән пәк, Алламен достыққа, оған қауышуға лайықты адам баласы жоқ. Фазылы, яки кешірімділігі тұрғысынан алсақ — Құдай адамның таудай күнәларын оның тәубасына сай таудан да үлкен фазылымен қарсылап, кешіре алады. Сондықтан бұл М-тың қос қанаты қауіп пен үміт (рижаның) адамды тәубе мен тақуалыққа бастап, ынсаптылыққа тәрбиелейді. М. ақыл үлесі емес, жүрек несібесі, ал ақылдың жаяулар жазықтығы мен ділдің самғар кеңістігі тең емес. Ділдің шексіздігі ақыл аясына сыймайды. '''“Хақ алдында ақылы кәміл түк қыла алмас, ұашық өрті лапылдаса бір дем қоймас. Көбелектей отқа түсіп өзін білмес, Бұл сырлармен дүниеден тойдым мен”''' (Иасауи). Адам хақты тану үшін жаратылды деген қағида тұрғысынан оның жаратылыс сырының танымдық қыры айқындалады. Сонымен қатар адамның Хақты тану құралы ретінде ақыл мен жүректі атасақ, '''М. осы жүрек танымының азығы, күш-қуаты, жебеушісі.''' '''“Ақыл мен хауас барлығын білмейдүр, Жүрек сезедүр. — Мүтакалимин мантикин бекер босқа езедүр”''' деген Абай өлеңі осыны нақты мәлімдейді. Осы тұрғыдан М. [[сопылық ілім]]дегі хақты танудың басты гносеол. категориясы ретінде көрінеді. Сопылық ілім бойынша, бұл дүниеде М-тың көп түрі бар. Адам жүрегінен жүз мыңдаған талап орын алуы мүмкін, бірақ осы көп талаптың барлығын қосқанда да дидар талабына сай келмейді. Нағыз ғашық [[құштарлық]] пен [[құмарлық]]тың барлығын жеңеді. Құштарлық пен құмарлықты жеңу жан қинар арпалыспен жетер аса ауыр азап. Басқа талаптардан жүректі босатып, таухид талапты орналастыру — асыл мұрат. ''А. Мейірман'' ▼
▲М.Махаббат — қозғалыс бастауы, өмір бұлағы, хауф пен рижаның яки, қорқыныш пен үміттің диалектик. бірлігінен қанаттанған құс іспетті. Себебі “Диуани хикметте” әулиелер сұлтанының Хақ алдында өзін күнәһар сезіну қорқынышы бар. Сонымен қатар, Алла рақымынан- фазылынан (кешірімшілдігінен) үміт етуі жарыса келіп М.Махаббат өрілімін түзеді. Алланың әділі (сынағы) бар, сондай-ақ фазылы бар дейді иман келтірушілер. Әділі яки, сынағы тұрғысынан алсақ — шексіз пәктік иесі сұбхан Алланың сынағына төтеп берер, оның рахымына лайық, күнәдән пәк, Алламен достыққа, оған қауышуға лайықты адам баласы жоқ. Фазылы, яки кешірімділігі тұрғысынан алсақ — Құдай адамның таудай күнәларын оның тәубасына сай таудан да үлкен фазылымен қарсылап, кешіре алады. Сондықтан бұл М-тыңМахаббаттың қос қанаты қауіп пен үміт (рижаның) адамды тәубе мен тақуалыққа бастап, ынсаптылыққа тәрбиелейді. М. ақыл үлесі емес, жүрек несібесі, ал ақылдың жаяулар жазықтығы мен ділдің самғар кеңістігі тең емес. Ділдің шексіздігі ақыл аясына сыймайды. '''“Хақ алдында ақылы кәміл түк қыла алмас, ұашық өрті лапылдаса бір дем қоймас. Көбелектей отқа түсіп өзін білмес, Бұл сырлармен дүниеден тойдым мен”''' (Иасауи). Адам хақты тану үшін жаратылды деген қағида тұрғысынан оның жаратылыс сырының танымдық қыры айқындалады. Сонымен қатар адамның Хақты тану құралы ретінде ақыл мен жүректі атасақ, ''' М.Махаббат осы жүрек танымының азығы, күш-қуаты, жебеушісі.''' '''“Ақыл мен хауас барлығын білмейдүр, Жүрек сезедүр. — Мүтакалимин мантикин бекер босқа езедүр”''' деген Абай өлеңі осыны нақты мәлімдейді. Осы тұрғыдан М. [[сопылық ілім]]дегі хақты танудың басты гносеол. категориясы ретінде көрінеді. Сопылық ілім бойынша, бұл дүниеде М-тыңМахаббаттың көп түрі бар. Адам жүрегінен жүз мыңдаған талап орын алуы мүмкін, бірақ осы көп талаптың барлығын қосқанда да дидар талабына сай келмейді. Нағыз ғашық [[құштарлық]] пен [[құмарлық]]тың барлығын жеңеді. Құштарлық пен құмарлықты жеңу жан қинар арпалыспен жетер аса ауыр азап. Басқа талаптардан жүректі босатып, таухид талапты орналастыру — асыл мұрат. ''А. Мейірман''
<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ▼
▲<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 19981998ISBN 5-89800-123-9</ref>
ISBN 5-89800-123-9</ref>
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, VI том
== Сыртқы сілтемелер ==
==Сілтемелер==
* [http://sen-ushin.kz Махаббат поэзиясы мен хикаялар сайт]
<references />
{{wikify}}
|
