Опера (музыка): Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
1-жол:
'''Опера''' (итал. орега - дәлме-дәл шығарма, лат. орега - еңбек, бұйым, туынды) - музыкалық өнер жанры. Операның әдеби негізі (либеретто) музыкалық драматургия және ең алдымен вокалдық музыкалық формаларының тәсілдері арқылы өзінің көркемдік шешімін табады. Ол - вокалдық пен аспаптық муз., [[драматургия]], [[хореография]] ([[балет]]) және [[бейнелеу]] өнерінің (декорация, [[костюм]]) бірлестігінен туған театр шығармасы, яғни осындай әр түрлі өнер түрлерін біртұтас театр әрекетіне біріктіретін [[синтез]]ді жанр. Жеке айтылатын ән ([[ария]], [[ариозо]], [[каватина]], [[монолог]], [[баллада]]), речитатив (тақпақ сазды қысқа әуен), [[ансамбль]] ([[дуэт]], [[ТРИО|трио]], [[квартет]], [[квинтет]]), хор көріністері, би, оркестрлік нөмірлер (увертюра, [[антракт]]) опералық музыканың түрлеріне жатады.
Операның тарихи даму барысында оның түрлі жанрлары қалыптасты: эпикалық-қаһармандық, тарихи-қаһармандық, тарихи-романтикалық, тарихи-тұрмыстық, лирикалық-тұрмыстық, драмалық, комедиялық және сатиралық опералар. Сондай-ақ, Италияда опера-сериа мен опера-буффа, Францияда комедиялық және лирикалық, ал Англияда балладалық опера жанрлары өмірге келді. Бұдан басқа муз. драма, опера-балет секілді жанрлары болды. Опера тарихы адамзат қоғамы тарихы мен мәдениетінің даму жолымен тығыз байланысты. Музыкалық театрдың негізгі халықтық ойын-сауыққа саяды. Ежелгі гректердің дионисийлік ойындары мен грек трагедияларының өзінде-ақ музыка үлкен роль атқарды. Опера жеке жанр болып 16 - 17 ғасырлар аралығында қалыптасты. Қайта өркендеу дәуірінің гуманистік идеялары ықпалымен көптеген еуропалық ұлттық мәдениетте музыкалық-драмалық спектакльдердің жаңа тұрітуабастады.Бұл әсіресе Италияда кеңінен өріс алды. Опера жанрының [[Батыс Еуропа Одағы|Батыс Еуропа]]дағы көрнекті өкілдері: К.Монтеверди, А.Скарлатти, Дж. Б.Перголези, Дж. Россини, Дж. [[Верди, Джузеппе|Верди]], Дж. [[Пуччини, Джакомо|Пуччини]] ([[Италия]]); Г.Ф.
Алғашқы орыс опералары 18 ғасырдың 70-жылдары пайда болды. Классикалық орыс операсының негізін салған М.И.Глинка. Оның халықтық-патриоттық тақырыпқа жазылған "Иван Сусанині" (1836) мен "Руслан мен Людмиласы" (1842) реалистік опера өнерінің үлгілері болып табылады. [[Ресей]]де тұңғыш әлеуметтік-тұрмыс драмасын А.С. Даргомыжский ("Русалка", 1855) жазды. "Құдіретті топ" композиторлары орыс операсын одан әрі дамытып, оның классикалық үлгілерін жасады: [[Мусоргский Модест Петрович|М.П. Мусоргскийдің]] муз. драмалары ("Борис Годунов", 1869, "Хованщина", соңғысын 1883 жылы [[Римский-Корсаков|Н.А. Римский-Корсаков]] аяқтаған), А.П. Бородиннің "Князь-Игорі", (1888 жылы Римский-Корсаков пен А.К. Глазунов аяқтаған), Римский-Корсаковтың "Садкосы" (1881) т.б. Музыкалық театрда [[Чайковский Пётр Ильич|П.И. Чайковскийдің]] опералық шығармашылығы ерекше орын алады. Оның опералары ("Евгений Онегин" 1878, "Қарғаның мәткесі", 1890) нәзік психологиялық әсер-қуатымен, адамның жан дүниесін терең сезінуімен ерекшеленеді. Орыс операсының дамуына мол үлес қосқан композиторлар: [[Рубинштейн Антон Григорьевич|А.Г. Рубинштейн]], ("Демон", 1871), [[Рахманинов Сергей Васильевич|С.В. Рахманинов]] ("Алеко", 1892), А.Н. Серов, т.б. 19 ғасырдың аяғы мен 20 ғасырда әр түрлі музыкалық ағымдар опералық өнерде де бой көрсетті. Мысалы,
==Дереккөздер==
|