КСРО Жоғарғы Кеңесі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Қазақ КСР-інің осы соңғы сайланған Жоғарғы Кеңесі Қазақстанның егемендігі мен тәуелсіздігін баянды еткен аса маңызды тарихи заңнамалық құжаттар қабылдады. Атап айтқанда: 1990 ж. сәуірде “[[Қазақ КСР Президенті қызметін белгілеу туралы]]” Заң қабылдап, Қазақстанда [[Президенттік басқару]]ды енгізді, бұл мәртебелі қызметке [[Н.Ә.Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев]] сайланды; осы жылғы 25 қазанда “[[Қазақ КСР-інің Мемлекеттік егемендігі туралы]]” [[Декларация]]ны, 1991 ж. 10 желтоқсанда Қазақ КСР-інің атауын Қазақстан Республикасы (Қазақстан) деп қайта атау туралы Заңды, 16 желтоқсанда “[[Қазақстан Республикасының Мемлекеттік тәуелсіздігі туралы]]” Қазақстан Республикасының Конституциялық Заңын қабылдады; 1992 ж. маусымда егеменді тәуелсіз республиканың жаңа мемлекеттік рәміздерін – Қазақстан Республикасының [[Мемлекеттік Гер]]бі мен [[Мемлекеттік Ту]]ын, желтоқсанда Мемлекеттік Әнұранын бекітті; 1993 ж. 28 қаңтарда [[Қазақстан Республикасының жаңа Конституциясы]]н (Негізгі заңын) қабылдады. Бұл Конституция өтпелі кезеңдегі жағдайды сипаттайтын құжат қызметін атқарып, елде жүргізіліп жатқан реформалар мен әлеуметтік-экономикалық, саяси міндеттерді шешуге бағытталды және екі жыл бойы Негізгі заң ретіндегі тарихи қызметін орындап шықты. Алайда, КСРО ыдырап, тәуелсіз мемлекеттілікті жүзеге асыра бастаған кезде қалыптасқан саяси, әлеуметтік-экономикалық жағдайда Қазақстандағы бұрынғы халық депутаттарының кеңестері түріндегі өкілетті органдар жүйесі республиканы дағдарыстан алып шығуға дәрменсіз болды. Ескі өкілетті билік жүйесімен және олардың заң шығарушылық әдістерімен нарықтық экономикаға бет алған жаңа қоғам орнату мүмкін емес еді. Кеңестік дәуірде сайланған соңғы Жоғарғы Кеңес елде қалыптасқан осындай жағдайда өз отырыстарын өткізуге қажетті депутаттар санын жинай алмайтыны айқын болғандықтан өзін-өзі таратуға мәжбүр болды. Сөйтіп, 1993 ж. 13 желтоқсанда Жоғарғы Кеңестің Төрағасы оның таратылғанын ресми түрде жария етті. Республиканың жаңа Жоғарғы Кеңесі сайланғанға дейін биліктің барлық тұтқасы Президенттің қолына уақытша көшті. Президент өз өкілеттігін пайдалана отырып, 1993 ж. 9 желтоқсанда Қазақстан Республикасындағы сайлау жөніндегі жаңа кодекс туралы Жарлыққа қол қойды. Жаңа кодекс бойынша Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесі 117 депутаттан тұрды. Оның 42-сі Президент ұсынған тізім бойынша сайланады. Қоғамдық бірлестіктердің депутаттыққа өз кандитаттарын ұсынуына мүмкіндік беретін баптар енгізілді, сондай-ақ азаматтың өзін-өзі ұсынуына мүмкіндік туды. Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесін және жергілікті заң шығарушы органдар – мәслихаттарды жаңа [[кодекс]] бойынша сайлау 1994 ж. 7 наурызда өтті. Сөйтіп, республикада алғаш рет көп партиялылық негізде заңдар қабылдауға қабілетті Жоғарғы Кеңес сайланды.

Қазақ АКСР ОАК-нің төрағалары болып [[С.Меңдешев]] (1920 ж. сәуір – 1925 ж. сәуір), [[Ж.Мыңбаев]] (1925 ж. сәуір – 1927 ж. сәуір), [[Е.Ерназаров]] (1927 ж. сәуір – 1935 ж. қаңтар), [[Ұ.Құлымбетов]] (1935 ж. қаңтар – 1937 ж. қазан), [[Н.Өмірзақов]] (1937 ж. қазан – 1938 ж. шілде); Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Төралқасының төрағалары болып [[Ә.Қазақбаев]] (1938 ж. шілде – 1947 ж. наурыз), [[Д.Керімбаев]] (1947 ж. наурыз – 1954 наурыз), [[Н.Оңдасынов]] (1954 ж. наурыз – 1955 ж. наурыз), [[Ж.Тәшенов]] (1955 ж. наурыз – 1960 ж. қаңтар), [[Р.Кәріпжанов]] (1960 ж. қаңтар – 1965 ж. сәуір), [[С.Ниязбеков]] (1965 ж. сәуір – 1978 ж. желтоқсан), [[И.Әбдікәрімов]] (1978 ж. желтоқсан – 1979 ж. желтоқсан), [[С.Мұқашев]] (1985 ж. наурыз – 1988 ж. ақпан), [[З.Камалиденов]] (1988 ж. ақпан – желтоқсан), [[М.Р. Сағдиев]] (1989 ж. наурыз – 1990 ж. ақпан), [[Н.Ә.Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев]] (1990 ж. ақпан – 1990 ж. сәуір), [[Е.Асанбаев]] (1990 ж. сәуір – 1991 ж. қазан); Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің төрағалары болып [[С.Әбділдин]] (1991 ж. желтоқсан – 1993 ж. желтоқсан), [[Ә.Кекілбаев]] (1994 ж. наурыз – 1995 ж. қаңтар) жұмыс істеді.