Тынық мұхит: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

 

=== Мұхиттың қалыптасу тарихы ===

Пангея құрлығы [[Мезозой|мезозой дәуірінде]] [[Гондвана]] мен [[Лавразия]]ға ыдырағанда, оны қоршаған Панталассаның ауданы кішірейе бастады.<ref>{{cite web|url=http://www.loc.gov/today/pr/2001/01-093.html |title=Library Acquires Copy of 1507 Waldseemüller World Map - News Releases (Library of Congress) |publisher=Loc.gov |accessdate=2013-04-20}}</ref> Мезозойдың соңына қарай Гондвана мен Лавразия бөлініп, олардың бөлінуіне қарай Тынық мұхиты қалыптаса бастады. [[Юра кезеңі|Юра дәуірінде]] тынықмұхиттық бытқыл маңында мұхиттық төрт [[Литосфералық тақталар|тектоникалық тақталар]] түзілді: Тынық мұхиттық, Құла, Фараллон және Феникс.<ref>"Физическая география материков и океанов"</ref>Солтүстік-батыс Құла тақтасы [[Азия|Азия құрлығы]]ның шығыс және оңтүстік-шығыс төңірегіне жылжыды.<ref>{{cite book|title=Primary Australian History: Book F [B6] Ages 10-11|url=http://books.google.com/books?id=_i98Pu5dDhkC&pg=PA6|accessdate=12 June 2013|date=2008|publisher=R.I.C. Publications|isbn=978-1-74126-688-7|page=6}}</ref> Солтүстік-шығыс мұхиттық тақта Фараллон Аляска, Чукотка және [[Солтүстік Америка]]ның астына жылжыды.<ref name="Stanley2004">{{cite book|last=Stanley|first=David|title=South Pacific|url=http://books.google.com/books?id=EDGapfBX-CAC&pg=PA19|accessdate=12 June 2013|date=2004|publisher=David Stanley|isbn=978-1-56691-411-6|page=19}}</ref> Оңтүстік-Шығыс тақтасы Феникс [[Оңтүстік Америка]]ның астына сүңги бастады. [[Бор кезеңі|Бор дәуірінде]] оңтүстік-шығыстық Тынық мұхитының мұхиттық тақтасы сол уақыттағы бір болған Аустра-Антарктикалық құрлық маңының шығысына салдарынан қазіргі Жаңа Зеландиялық жонның және Лорд-Хау мен [[Норфолк]] су асты үстірттерінің кесегі құрлықтан тебіліп кетті.<ref name=oceanario>[http://www.oceanario.pt/cms/1316/ "Life in the sea: Pacific Ocean"], Oceanário de Lisboa. Retrieved 9 June 2013.</ref> Кешірек борда Аустра-Антарктикалық құрлықтың жарылуы басталды. Аустралиялық тақта бөлініп, [[экватор]]ға жылжи бастады. Тынықмұхиттық тақта олигоценде бағытын солтүстік-батысқа ауыстырды.<ref name="Ober">{{cite book|last=Ober|first=Frederick Albion|title=Vasco Nuñez de Balboa|url=http://books.google.com/books?id=98zUIbdvAYgC&pg=PT129|accessdate=12 June 2013|publisher=Library of Alexandria|isbn=978-1-4655-7034-5|page=129}}</ref> Кешірек [[миоцен]]де Фараллон тақтасы екіге бөлінді: Кокос және Наска. Құла тақтасы солтүстік-батысқа жылжи отырып, толықтай (Тынықмұхиттық тақтаның солтүстік бөлігімен бірге) Еуразия мен прото-Алеут науасының астына кетті. Бүгінде тектоникалық тақталар қозғалысы жалғасуда.<ref name="HendersonDelpar2000">{{cite book|last1=Henderson|first1=James D.|last2=Delpar|first2=Helen|last3=Brungardt|first3=Maurice Philip|author4=Weldon, Richard N. |title=A Reference Guide to Latin American History|url=http://books.google.com/books?id=e2F7c0wW7g4C&pg=PA28|accessdate=12 June 2013|date=January 2000|publisher=M.E. Sharpe|isbn=978-1-56324-744-6|page=28}}</ref>