Идеология: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
→‎Тарихы: clean up, replaced: ХХ → XX using AWB
1-жол:
'''Идеология'''<ref>“Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref> – ілім, қоғамдық сана (''{{lang-el|идса}} – ой, пікір, идея + логос – сөз''). Идеолог – таптың немесе қоғамдық топтастықтың ойын білдіруші, идеялық мүддесін қорғаушы деген түсінік. Қазақ совет Энциклопедиясының 4 – томында ол ''«таптың, әлеуметтік топтардың мүддесін білдіретін, қоғамдық сана, философиялық, моральдық, эстетикалық және діни көзқарастар мен теориялардың жиынтығы»'' деген анықтама берілген.
== Тарихы ==
Алғаш рет ''«идеология»'' деген терминді француз философы және экономисі [[Де Гресси]] ([[1754]]-[[1836]]) қолданды. Ол'' «Идеологияның элементтері»'' деген төрт томдық еңбек жазған. Оның пікірінше, идеология идеялар туралы ғылым, ол барлық табиғат және қоғам туралы ғылымдардың, саясат, этика және тағы басқа әлеуметтік құбылыстардың негізіне жатуға тиіс. Бірақ ''«идеология»'' деген сөздің кең тарауына себепкер болған адам – [[Наполеон I|Наполеон Бонапарт]]. Ол либерал журналистерді, саясатшыларды ''«идеологтар»'' деп атап, оларды жаратылыстанумен айналысатын ғалымдарға және шынайы әрекет иесі белсенді адамдарға қарсы қойды. Француз императоры саяси сайқалдыққа тұрақсыз және алдамшы қоғамдық пікірге көп көңіл аударатын мемлекеттік қайраткерлерге жиіркенішпен келемеждеп қарайтын.Осы кезде қоғамның күнделікті өмірінен, алдында тұрған көкейтесті мәселелерден және мемлекеттің шынайы саясатына алшақ идеяларды қоштап таратушы адамдарды ''«идеологтар»'' деп атады. [[Маркс|К.Маркс]] пен [[Энгельс|Ф.Энгельстің]] [[1845]] жылға дейінгі жазылған еңбектерінде де «идеология» деген термин осы мағанада қолданылады. Бұл кезде Германияда Гегельдің философиялық мектебі ыдырап, тұрпай социалистік теориялар пайда болды. Маркс пен Энгельс осындай идея, түсініктердің жиынтығын менсінбей, ''«неміс идеологиясы»'' деп атады.[[1845]] жылдан бастап олар идеология туралы өз түсініктерін қалыптастырды. ХІХ және ХХXX ғасырлардағы идеология туралы айтылған ой-пікірлер маркстік пікірмен ұштасып, сабақтасып жатыр. Маркстік идеологияның мәні туралы түсінігінің қалыптасуында екі кезеңді ажыратуға болады. Бірінші кезеңде идеология өзіндік негізі, тірегі жоқ жалған сана деп түсіндіріледі. Идеологиялық ғылымға, әсіресе, Маркс пен Энгельс қалыптастырған тарихқа материалистік көзқарасқа қарсы қойылады. Олар идеологияға философиялық идеализмді де жатқызады.
 
== Екінші кезең ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Идеология» бетінен алынған