Қызылқұм арқары: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
clean up, replaced: ХХ → XX using AWB
 
1-жол:
'''Қызылқұм арқары''' ({{lang-la|Ovis ammon severtzovi}}) — [[қуысмүйізділер]] тұқымдасына жататын аша тұяқты [[аң]]. Құлжасының дене тұрқы 130 см-дей, шоқтығының биіктігі 80 см, салммағы 70–125 кг. Негізгі қорегі – [[астық тұқымдастар]] ([[бетеге]], [[қау]], [[бидайық]], т.б.), күрделігүлділер ([[жусан]], [[көбенқұйрық]], т.б.) және әр түрлі шөптесін өсімдіктер (таспа, [[қазжуа]]). Жыныстық жағынан 2 жасында жетіледі. Қазанның аяғы желтоқсанның басында күйлеп, сәуір–мамырда аналығы жалқы (кейде екі) қозықа табады. Қызылқұм арқары – өте сирек кездесетін аң. Қазақстанда 20 ғасырдың ортасына дейін [[Сырдария]] мен Қуаңдария өзендерінің сағаларының аралығын мекендеген. Қазір Қазақстанда Қызылқұм арқары кездеспейді. Қызылқұм арқары қорғауға алынып, «Жойылып кету қаупі бар жабайы жануарлар мен өсімдіктерді сату туралы халықаралық конвенциясына» және Қазақстанның «[[Қызыл кітап|Қызыл кітабына]]» енгізілген.<ref name="test">Оңтүстік Қазақстан облысының энциклопедиясы</ref><ref>Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2 </ref>
 
 
'''Қызылқұм арқары''' ({{lang-la|Ovis ammon severtzovi}}) — [[қуысмүйізділер]] тұқымдасына жататын аша тұяқты [[аң]]. Құлжасының дене тұрқы 130 см-дей, шоқтығының биіктігі 80 см, салммағы 70–125 кг. Негізгі қорегі – [[астық тұқымдастар]] ([[бетеге]], [[қау]], [[бидайық]], т.б.), күрделігүлділер ([[жусан]], [[көбенқұйрық]], т.б.) және әр түрлі шөптесін өсімдіктер (таспа, [[қазжуа]]). Жыныстық жағынан 2 жасында жетіледі. Қазанның аяғы желтоқсанның басында күйлеп, сәуір–мамырда аналығы жалқы (кейде екі) қозықа табады. Қызылқұм арқары – өте сирек кездесетін аң. Қазақстанда 20 ғасырдың ортасына дейін [[Сырдария]] мен Қуаңдария өзендерінің сағаларының аралығын мекендеген. Қазір Қазақстанда Қызылқұм арқары кездеспейді. Қызылқұм арқары қорғауға алынып, «Жойылып кету қаупі бар жабайы жануарлар мен өсімдіктерді сату туралы халықаралық конвенциясына» және Қазақстанның «[[Қызыл кітап|Қызыл кітабына]]» енгізілген.<ref name="test">Оңтүстік Қазақстан облысының энциклопедиясы</ref><ref>Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2 </ref>
 
==Статус==
Line 16 ⟶ 14:
 
==Саны==
ХХXX-ғасырдың ортасына Қазақстанда Северцов арқары жойылып кетті. 1959 жылы Актау мен Нұратауда тек бірнеше жүзі ғана қалды. 1960 жылы Нұраты қорықшасын ұйымдастырғанынан кейін оның саны көбейе түсті. Өткен ғасырдың 60-90-шы жылдарында Өзбекстанда 800-ден 2500-ге дейін арқар саналса, оның 550-1200-дей; Нұраты қорығында болды, ал 2006 жылы қорықта 1500-дай бұл жануарлар тіршілік етті.
 
==Негізгі шектеуші факторлар==
Line 22 ⟶ 20:
 
==Биологиялық ерекшеліктері==
Көктемде көбіне арпабас, қоңырбас, қияқ сияқты эфемерлершы қоректенсе, басқа маусымдарда көптылдық өсімдіктермен (дәнді дақымды шөптер, жүсан, көде, бидайық және т.б.) азықтанады. Жаздың ыстық күндерінде тастар қуысындағы көлеңкелерде, бұталар арасында тынығады. Жайылуға кешке шығады. Нұратауда күйлеуі қазан айының аяғымен желтоқсанның басында өтеді. Сәуір-мамырда төлдейді. 5 айдай буаз болады. 1-2 [[қозы]] туады. Жыныстық жағынан өмірінің екінші жылында жетіледі.
 
==Қолда өсіру==
Line 39 ⟶ 37:
<references/>
 
{{biology-stub}}
{{Суретсіз мақала}}
 
[[Санат:Қуысмүйізділер]]
[[Санат:Қазақстанның Қызыл кітабына енген сүтқоректілер]]
 
 
{{biology-stub}}