Географиялық координаттар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш r2.5) (Боттың үстегені: gl:Coordenadas xeográficas
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Географиялық координаттар''' — жер бетінің кез келген нүктесінің деңгейлік беттегі орнын анықтайтын шамалар жүйесі. Олар геогр. ендік () және геогр. бойлық () болып ажыратылады. Геогр. ендік жер бетінің кез келген нүктесіне түсірілген тік сызық пен экватор жазықтығы арасындағы бұрышпен өлшенсе, геогр. бойлық бастапқы меридиан жазықтығы мен берілген нүкте арқылы өтетін меридиан жазықтығы арасындағы бұрышпен өлшенеді. Бастапқы (нөлдік немесе бірінші) меридиан ретінде халықар. келісім бойынша Лондон қ. маңындағы Гринвич обсерваториясы арқылы өтетін меридиан алынған. Геогр. ендік экватордан 0Ә-тан басталып солт. және оңт. полюстерге қарай 90Ә-қа дейін өзгереді. Солт. жарты шарда — оң, оңт. жарты шарда — теріс болып есептеледі. Бойлық бастапқы меридиандағы 0Ә-тан басталып 360Ә-қа дейін өзгереді. Ол шығысқа немесе батысқа қарай өлшенуіне сәйкес, шығыстық немесе батыстық бойлық деп аталады. Бойлықтың 0Ә-тан 180Ә-қа дейінгі санау әдістері де қолданылады. Г. к. бұрышты өлшегіш аспаптардың көмегімен (теодолит, секстант, т.б.), астрон. бақылаулар арқылы анықталады.
'''Географиялық координаттар''', ендік пен бойлық — Жер шарындағы белгілі бір нүктенің алып жатқан орнын нөрсететін шамалар. Географиялық ендік экватордан (0°) басталып, оңтүстік (оңтүстік ендік) және солтүстік (солтүстік ендік) полюстарға қарай есептеледі (90=қа дейін). Бойлық бастапқы меридианнан батысқа (батыс бойлык) және шығысқа (шығыс бойлык) қарай саналады (0° тан 180=ка дейін). Халық аралық келісім бойынша бастапқы меридиан есебінде Лондондағы Гринвич обсерваториясын басып өтетін меридиан алынады.
 
 
== Пайдаланылған әдебиеттер ==
 
* Русско-казахский толковый географический словарь. Под общей редакцией академика АН КазССР, проф. С. К. Кенесбаева и кандидата филол. наук А. А. Абдрахманова. Алма-Ата, Изд-во «Наука», 1966, стр. 204. (Академия наук Казахской ССР. Институт языкознания. Сектор физической географии). Составители: Ж. Аубакиров, С. Абдрахманов, К. Базарбаев.
== Пайдаланылған әдебиеттер әдебиет==
 
“Қазақ Энциклопедиясы”, 2-том
 
{{stub}}
 
{{wikify}}
 
 
[[Санат:География]]