Қосаржұлдыз: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш уикилендіру
ш уикилендіру
4-жол:
Ашылу методикасы бойынша қосаржұлдыз: көрінерлік (визуальды) қосаржұлдыздар (олардың құраушыларын телескоптың көмегімен визуальды бақылауға немесе суретке түсіруге болады); [[Сурет:Spectral of double stars.gif|left|thumb|270px|Спектралды-қос жұлдыздардың спектрінің қосарлану мен спектр сызықтарының жылжу үлгісі]]
спектрлі қосаржұлдыздар (қосарлану периоды ығысуы бойынша немесе олардың спектрлік сызықтарының жіктелуі кезінде байқалады); [[Сурет:Sirius A and B Hubble photo.jpg|thumb|right|150px|Жерге ең жарық көрінетін [[Сүмбіле]] (Сириус) жұлдызы. Оның төменгі сол жағынан серігі СүмбілеB жұлдызын байқауға болады. (Хаббл телескобы)]]фотометриялық қосаржұлдыз (беттік құраушылар арасында температура айырмашылығы болғанда, көп түсті дәл электрфотометрия тәсілі оның жеке жұлдыздардан өзгешеліктерін көрсетеді) болып бөлінеді. [[Физикалық жүйе]] құрайтын қосаржұлдыздар тобы физикалық қосаржұлдыздар деп аталады. [[Физикалық жүйе]] құра алмайтын жұлдыздар оптикалық қосаржұлдыздар деп аталады. Жұлдыздар массасын бағалайтын тәсілдер қосаржұлдыздар массасын анықтауға негізделген.
17 ғасырдың орта кезінде [[Галилей |Г.Галилей]] бірнеше қосаржұлдызды ашты. 18 ғасырдың ортасына дейін не бары 20 шақты қосаржұлдыз ашылса, 20 ғасырдың ортасына дейін шамамен 60000 көрінерлік қосаржұлдыз белгілі болды. Қосаржұлдыздардан басқа, қазір екіден көп жұлдыздардан құралған "[[ҮйірліжұлдызҮйіржұлдыз]]дар" да бар екені белгілі болып отыр. Қазақстанда қосаржұлдыздарды зерттеумен [[Астрофизика]] институтының ғалымдары айналысады.<ref name="source1">"Қазақ энциклопедиясы", VI-том</ref>
[[Сурет:Algol AB movie imaged with the CHARA interferometer - labeled.gif|thumb|right|200px|Персей шоқжұлдызындағы [[Алголь]] β Қосаржұлдызы (eclipsing binaries)]]
Егер Қосаржұлдыздың мүшелерінің қашықтығы жақын, олардың сыртқы атмосферасына дейін тартылыс күш әсерін туғызып иліктіре алса, онда мұндай Қосаржұлдыздардың сапасы өзара ауыспалы болады. Бұл олардың әрқайсысы жеке тұрғандағыдан өзгеше сапалық сипатқа ие етеді. Мұндай Қосаржұлдыздардың әйгілісі [[Алголь]], Арлан және Аққу Х-1 (олардың бір серігі [[Қара құрдым]] болуы мүмкін) қосаржұлдызы белгілі. Кейбір галактикалық тұмандықтардың өзегі Қосаржұлдыздардан қалыптасқан, ол Ia ғаламатжұлдыздары мен жаңа жұлдыздар тууының себебі есептеледі.