Ферменттік катализ

Ферменттік катализ, биокатализ - фермент немесе энзим деп аталатын катализатордың қатысуымен организмде химиялық реакциялардың жылдамдығының артуы. Ферменттердің ерекшелігі өте талғамды және белсенділігін жоғары болып келуінде. Мысалы, каталаза ферменті белоктың ыдырауын тезтетеді, бірақ тотығу процестеріне әсер етпейді. Осы ферменттің 1 молі қалыпты температурада 1 сек. ішінде 200 мың сутек асқын тотығы молекуласын ыдыратады. Организм тіршілігінде болатын зат алмасу процесі барсында көптеген хим. реакциялар: қоректік заттардың ыдырауы, жаңа хим. қосылыстар синтезі, т.б. өтеді. Ондағы пайда болған энергия физиол. процестер энергиясына айналады (мысалы, бұлшықет, бүйрек, жүйке жүйесі, т.б. мүшелердің жұмысы). Эволюция барысында бұл реакциялардың барлығы организмге қажетті қарқында өтетіндей механизм қалыптасқан. Ферменттік катализдің ерекшелігі - фермент әсерінен организм қажеттілігіне қарай өз белсенділігін арттыра немесе кеміте алатындығана Ферменттік катализдің тиімділігі - энергиясы мол аралық реакциялардың болуында. Ферменттік катализ ферменттің полипептид тізбегіндегі және бөліктерінің арасы хим. осал байланыстармен жалғасып, орта жағдайы өзгергенде оның глобулырлық құрылымының жеіңл өзгеретіндігін негізделген.

Қолданылуы

Ферменттік катализ тамақ өнеркәсібінде, медицинада, биохимияяда, фармокологияда, т.б. өндіріс салаларында кеңінен қолданылады.