Уикипедия

Ебіней Арыстанұлы Бөкетов: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
8-жол:
| date_of_death = {{death date |1983|12|13}}
| deathplace = [[Қарағанды]]
| occupation = көрнекті ғалым, техникалықтехника ғылымыныңғылымыдарының докторы ([[1967]]), профессор (1967), [[Қазақ КСР Ғылым Академиясы]]ның академик ([[1975]]), [[КСРО Жазушылар одағы]]ның мүшесі ([[1974]]).
| nationality = [[Қазақтар|қазақ]]
}}
'''Ебіней Арыстанұлы Бөкетов''' ([[1925]] ж. [[наурыздың 23]], Қырғыз (Қазақ) АКСР [[Солтүстік Қазақстан облысы]] қазіргі [[Шал ақын ауданы]] [[Бағанаты]] ауылы - [[1983]] ж. [[желтоқсанның 13]], [[Қарағанды]]) — көрнекті ғалым, техникалықтехника ғылымыныңғылымдарының докторы (1967), профессор (1967), Қазақ КСР Ғылым Академиясының академигі (1975), КСРО Жазушылар одағының мүшесі (1974).
 
==Өмірі және қызметі==
Қазақ тау-кен металлургия институтын (қазіргі [[Қазақ ұлттық техникалық университеті|Қазақ ҰТУ]]) бітірген (1950). 1951-1953 ж. осы институттың аспиранты. 1954-1960 ж. сонда ассистент, кафедра доценті, оқу ісі жөніндегі директордың орынбасары, 1960-1972 ж. Қазақ КСР Ғылым Академиясының Химиялық-металлургия институтының директоры ([[Қарағанды]]), 1972-1980 ж. [[Қарағанды мемлекеттік университеті]]нің ректоры. 1980-1983 ж. Қазақ КСР ғылым академиясының Химиялық-металлургия институтында аға ғылыми қызметкер, лаборатория меңгерушісі болды. [[1970]] ж. Қазақ КСР Ғылым Академиясының корреспондент мүшесі болып сайланған. 1969 ж. Ғылым мен техника саласындағы КСРО Мемлекеттік сыйлығы берілді. Бөкетов химия саласындағы жаңа бағыттың – халькогендер мен халькогенидтердің химиясы мен технологиясының негізін салған. Бөкетов мыс-электролиттік шламдардан селен, теллур элементтерін бөліп алудың пиро- және гидрохимиялық әдістерін жасап, [[Дмитрий Иванович Менделеев|Д.Менделеев]] жасаған [[Химиялық элементтердiң периодтық жүйесi|Элементтердің периодтық жүйесіндегіжүйесі]]ндегі химиялық элементтер аналогтарының жіктеліміне түзетулер енгізді. Металлургиялық тотықсыздандырғыштар арқылы көмірді сутектендіру мүмкіндігін дәлелдеді. 50 өнертабыстың, 10 патенттің иесі.<ref>Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5</ref>
 
Бөкетов сонымен қатар белгілі жазушы әрі аудармашы. Эссе, [[Сәтбаев Қаныш Имантайұлы|Қ.Сәтпаев]], [[Әуезов Мұхтар Омарханұлы|М.Әуезов]], [[Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов|Ш.Уәлиханов]], Д.Менделеев туралы естеліктер жазған. «Шесть писем другу», «Человек, родившийся на верблюде», «Грани творчества», т.б. повестерінің авторы. Батыс және орыс классиктерінің «Макбет», У.Шекспирдің «Юлий Цезарь», Дж.Флетчердің «Испанский священник», Д.Маяковскийдің «Клоп» атты еңбектерін, И.Василенконың «Артемка» повесін, Э.Золдің әңгімелері мен мақалаларын аударған. Еңбек [[Қызыл Ту ордені]]мен марапатталған.Әуезовтің Абай шығармашылығын зерттеудегі еңбектеріне шолу жасады. «Абай жолы» ақынның ақындық қасиетін, ойшылдығын, тұлға бітімін жан-жақты аша білген сыр сандық деп бағалады. Ал «Халқымыздың мерейі мен мақтанышы» деген мақаласында Әуезовті ұлтымыздың ары мен абыройы деген («Жалын», 1972, N95).<ref>“Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref>
54-жол:
{{Суретсіз мақала}}
 
[[Санат:23 наурызда туғандар]]
[[Санат:1925 жылы туғандар]]
[[Санат:СолтүстікШал Қазақстанақын облысындаауданында туғандар]]
[[Санат:13 желтоқсанда қайтыс болғандар]]
[[Санат:1983 жылы қайтыс болғандар]]
[[Санат:Қарағандыда қайтыс болғандар]]
[[Санат:Қазақстан инженерлері]]
[[Санат:Қазақстан ғалымдары]]
[[Санат:Техника ғылымдарының докторлары]]
[[Санат:КСРО ғалымдары]]
[[Санат:Қазақстан академиктері]]
Line 70 ⟶ 74:
[[Санат:КСРО өнертапқыштары]]
[[Санат:Қазақстан өнертапқыштары]]
 
 
{{Bio-stub}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Ебіней_Арыстанұлы_Бөкетов» бетінен алынған