Уикипедия

Дмитрий Дмитриевич Шостакович: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
«Dmitri1.jpg» дегенді аластады, бұны Ортаққордың қатысушысы Taivo жойған, себебі: Copyright violation; see [[:c:Commons:Lic
+ 20 санат (HotCat құралының көмегімен)
1-жол:
'''Дмитрий Дмитриевич Шостакович''' (25.9.[[1906]], [[Санкт-Петербург|Петербург қаласы]] – 9.8.[[1975]], [[Мәскеу]] қаласы) – ресейлік композитор, [[РКФСР]]-дың (1948), [[КСРО]] (1954), [[Башқұрт]] (1964) пен [[Бурят]] (1969) АКСР-лерінің және [[Әзірбайжан]] КСР-інің (1972) халық артисі, өнертану докторы (1965). Социалистік Еңбек Ері (1966).
'''Шостакович Дмитрий Дмитриевич''' (25.9.1906, [[Санкт-Петербург|Петербург қаласы]] – 9.8.1975, [[Мәскеу]] қаласы) – ресейлік композитор, [[РКФСР]]-дың (1948), [[КСРО]] (1954), [[Башқұрт]] (1964) пен [[Бурят]] (1969) АКСР-лерінің және [[Әзірбайжан]] КСР-інің (1972) халық артисі, өнертану докторы (1965). Социалистік Еңбек Ері (1966). Инженердің отбасында туған ол 1923 ж. Ленинград (қазіргі Санкт-Петербург) консерваториясын Л.В. Николаевтың [[фортепьяно]] сыныбы, 1925 ж. [[М.О. Штейнберг]]тің композиция сыныбы бойынша бітірген. 1927 ж. [[Варшава]] қаласында өткен [[Шопен Фредерик|Ф.Шопен]] атындағы 1-Халықаралық [[пианино]]шылар байқауына қатысып, жеңімпаз атанды. 1937 жылдан педагогикалық қызметпен шұғылданып, Ленинград (1939 – 41) және Мәскеу мемлекеттік консерваториясының (1943 – 48) профессоры болды. Шәкірттері: А.Д. Гаджиев, І.А. Қараев, Г.В. Свиридов, [[Хачатурян|К.С. Хачатурян]], Б.А. Чайковский, т.б. Швед корольдік музыка академиясының (1954) және [[Рим]] қаласындағы “Санта Чечилия” өнер академиясы (1956) мен Серб өнер академиясының (1965) құрметті мүшесі, сондай-ақ [[Оксфорд университеті]] (1958), [[Эванстон]] ([[АҚШ]]) Солтүстік-Батыс университетті (1973) мен Француз әсемдік өнер академиясының (1975) құрметті ғылым докторы, бұған қоса Бавария әсемдік өнер академиясының (1968) корреспондент мүшесі және Англия корольдік музыка академиясы (1958) мен АҚШ Ұлттық ғылым академиясының (1959) мүшесі, [[Мексика]] консерваториясының құрметті профессоры (1959) болып сайланған. Шостакович – [[20 ғ.|20 ғасырдағы]] ең әйгілі композиторлардың бірі. Оның терең мағыналы, өмір шындығына сәйкес адам тағдырындағы күрделі шиеленістерді, кейде [[трагедия]]лық тартыстарды көрсете білуі өзіндік ерекшелігі болды. Композитор өзінің үздік туындыларымен музыка жанрының көптеген түрлерін байытты. Шостакович [[оркестр]] құрамындағы музыка аспаптарының үн-бояуын музыкалық [[драматургия]] құралдарының бірі ретінде өте шебер пайдаланды. Ол [[Гоголь Николай Васильевич|Н.В. Гогольдің]] “Мұрын” повесі (1928, 1930 ж. қойылды), Н.С. Лесковтың “Мценск уезіндегі леди Макбеті” (“Катерина Измайлова”, 1932, 1934 ж. қойылды; 2-нұсқасы 1963) бойынша жазылған опералардың, “Алтын ғасыр” (1930), “Тұнық жылға” (1934, 1935 ж. қойылды) [[балет]]терінің, [[лирика]]лық поэзияға толы І-ішекті квартет (1938) пен фортепьянолық квинтеттің (1940; КСРО Мемлекеттік сыйлығы, 1941), Е.А. Долматовскийдің сөзіне жазылған “Орман туралы ән” (1949, КСРО Мемл. сыйлығы, 1950) ораториясының, “Мәскеу, Черемушки” музыкалық комедиясының (1958), “Күн Отанымызға нұрын шашады” (1964) кантатасының, 15 симфонияның (оның ішінде атақты антифашистік-қаїармандық “Ленинградтық” деп аталатын 7-симфониясы, 1941, КСРО Мемлекеттік сыйлығы, 1942; “1905 жыл” атты 11-симфониясы, 1957, Лениндік сыйлық, 1958; 15-симфония, 1971), фортепьянолық трионың (1944, КСРО Мемлекеттік сыйлығы, 1946), хорға арналған 10 поэманың (1951, КСРО Мемлекеттік сыйлығы, 1952), [[скрипка]]ға (1948, 1967), фортепьяноға (1933, 1957), [[виолончель]]ге (1959, 1966) арналған концерттердің, “Степан Разинді дарға асу” (1964; КСРО Мемлекеттік сыйлығы, 1968) атты вокалды-симфониялық поэманың (сөзі Е.А. Евтушенконыкі), 14 квартеттің, [[Микеланджело|Микеланджело Буонарротидің]] сөзіне жазылған вокалдық сюитаның (1974), ішекті аспаптар квартетінің (12; оның ішінде Он төртінші квартеті, 1973, РКФСР Мемлекеттік сыйлығы, 1974), фортепьянолық пьесалардың (24 прелюдиялар мен фугалар), [[Пушкин Александр Сергеевич|А.С. Пушкин]], [[БЛОК Александр Александрович|А.А. Блок]], Долматовскийдің сөздеріне жазылған вокалдық циклдердің, көптеген романстар мен әндердің авторы. Сондай-ақ “Максимнің жастық шағы” (1935), “Максимнің оралуы” (1937), “Мылтықты адам” (1938), “Жас гвардия” (1948), “Бөгелек” (1955), “[[Гамлет]]” (1964), т.б. көркем фильмдердің, драмалық спектакльдердің музыкасын жазды. Шостаковичтің 7-симфониясын 1943 ж. [[Алматы]] қаласында бұрынғы КСРО симфониялық оркестрі орындап, тыңдаушылар тарапынан жоғары бағаға ие болды. 1964 ж. қыркүйекте ол [[Қазақстан]]да өткен РКФСР-і әдебиеті мен өнерінің онкүндігіне қатысты. Қазақтың мемлекеттік симфониялық оркестр ұжымы Шостаковичтің 15 симфониясын (1982) түгел орындады. 1975 жылдан қазіргі Санкт-Петербург қаласындағы Мемлекеттік академиялық филармония Шостаковичтің есімімен аталады. Халықтар арасындағы бейбітшілікті нығайтқаны үшін сыйлығы (1954) және УКСР-і Мемлекеттік сыйлығының (1976, қайтыс болғаннан кейін; [[Киев]] мемлекеттік [[опера]] және балет театрында қойылған “Катерина Измайлова” операсы үшін) лауреаты. 3 рет Ленин (1946, 1956, 1966) ордені, Қазан төңкерісі және Еңбек Қызыл Ту ордендерімен, көптеген медальдармен марапатталған.
<ref>Мейер К., Шостакович. Жизнь, творчество, время, пер. с польск., СПб., 1998;</ref>
<ref>Волков С., Шостакович и Сталин. Художник и царь, вступ. ст. В. Спивакова, М., 2004.</ref>
<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том</ref>
[[File:Russia-2000-stamp-Dmitri Shostakovich.jpg|thumb|Шостаковичтің портретімен марка]]
 
== Өмірбаяны ==
==Шығармашылығы==
* Инженердің отбасында туған ол 1923 ж. Ленинград (қазіргі Санкт-Петербург) консерваториясын Л.В. Николаевтың [[фортепьяно]] сыныбы
*Знать и любить музыку.., М., 1958.
* 1925 ж. [[М.О. Штейнберг]]тің композиция сыныбы бойынша бітірген.
* 1927 ж. [[Варшава]] қаласында өткен [[Шопен Фредерик|Ф.Шопен]] атындағы 1-Халықаралық [[пианино]]шылар байқауына қатысып, жеңімпаз атанды.
* 1937 жылдан педагогикалық қызметпен шұғылданып, Ленинград (1939 – 41) және Мәскеу мемлекеттік консерваториясының (1943 – 48) профессоры болды.
 
== Шәкірттері: ==
* А.Д. Гаджиев
* І.А. Қараев
* Г.В. Свиридов
* [[Хачатурян|К.С. Хачатурян]]
* Б.А. Чайковский, т.б.
 
== Жетістіктері ==
=== Құрметті мүшелік ===
* Швед корольдік музыка академиясының (1954)
* [[Рим]] қаласындағы “Санта Чечилия” өнер академиясы (1956)
* Серб өнер академиясының (1965) құрметті мүшесі
=== Құрметті ғылым докторлығы ===
* [[Оксфорд университеті]] (1958)
* [[Эванстон]] ([[АҚШ]]) Солтүстік-Батыс университетті (1973)
* Француз әсемдік өнер академиясының (1975) құрметті ғылым докторы
* Бавария әсемдік өнер академиясының (1968) корреспондент мүшесі
=== Құрметті профессорлығы ===
* Англия корольдік музыка академиясы (1958)
* АҚШ Ұлттық ғылым академиясының (1959) мүшесі,
* [[Мексика]] консерваториясының құрметті профессоры (1959) болып сайланған.
 
== Шығармашылығы ==
Шостакович – [[20 ғ.|20 ғасырдағы]] ең әйгілі композиторлардың бірі. Оның терең мағыналы, өмір шындығына сәйкес адам тағдырындағы күрделі шиеленістерді, кейде [[трагедия]]лық тартыстарды көрсете білуі өзіндік ерекшелігі болды. Композитор өзінің үздік туындыларымен музыка жанрының көптеген түрлерін байытты. Шостакович [[оркестр]] құрамындағы музыка аспаптарының үн-бояуын музыкалық [[драматургия]] құралдарының бірі ретінде өте шебер пайдаланды. Ол
* [[Гоголь Николай Васильевич|Н.В. Гогольдің]] “Мұрын” повесі (1928, 1930 ж. қойылды)
* Н.С. Лесковтың “Мценск уезіндегі леди Макбеті” (“Катерина Измайлова”, 1932, 1934 ж. қойылды; 2-нұсқасы 1963) бойынша жазылған опералардың
* “Алтын ғасыр” (1930)
* “Тұнық жылға” (1934, 1935 ж. қойылды) [[балет]]терінің
* [[лирика]]лық поэзияға толы І-ішекті квартет (1938) пен фортепьянолық квинтеттің (1940; КСРО Мемлекеттік сыйлығы, 1941)
* Е.А. Долматовскийдің сөзіне жазылған “Орман туралы ән” (1949, КСРО Мемл. сыйлығы, 1950) ораториясының
* “Мәскеу, Черемушки” музыкалық комедиясының (1958)
* “Күн Отанымызға нұрын шашады” (1964) кантатасының
* 15 симфонияның (оның ішінде атақты антифашистік-қаһармандық “Ленинградтық” деп аталатын 7-симфониясы, 1941, КСРО Мемлекеттік сыйлығы, 1942;
* “1905 жыл” атты 11-симфониясы, 1957, Лениндік сыйлық, 1958; 15-симфония, 1971)
* фортепьянолық трионың (1944, КСРО Мемлекеттік сыйлығы, 1946)
* хорға арналған 10 поэманың (1951, КСРО Мемлекеттік сыйлығы, 1952)
* [[скрипка]]ға (1948, 1967)
* фортепьяноға (1933, 1957)
* [[виолончель]]ге (1959, 1966) арналған концерттердің
* “Степан Разинді дарға асу” (1964; КСРО Мемлекеттік сыйлығы, 1968) атты вокалды-симфониялық поэманың (сөзі Е.А. Евтушенконыкі)
* 14 квартеттің
* [[Микеланджело|Микеланджело Буонарротидің]] сөзіне жазылған вокалдық сюитаның (1974)
* ішекті аспаптар квартетінің (12; оның ішінде Он төртінші квартеті, 1973, РКФСР Мемлекеттік сыйлығы, 1974)
* фортепьянолық пьесалардың (24 прелюдиялар мен фугалар)
* [[Пушкин Александр Сергеевич|А.С. Пушкин]]
* [[Александр Александрович Блок|А.А. Блок]]
* Долматовскийдің сөздеріне жазылған вокалдық циклдердің
* көптеген романстар мен әндердің авторы. Сондай-ақ
* “Максимнің жастық шағы” (1935)
* “Максимнің оралуы” (1937)
* “Мылтықты адам” (1938)
* “Жас гвардия” (1948)
* “Бөгелек” (1955)
* “[[Гамлет]]” (1964), т.б. көркем фильмдердің, драмалық спектакльдердің музыкасын жазды.
 
 
Шостаковичтің 7-симфониясын 1943 ж. [[Алматы]] қаласында бұрынғы КСРО симфониялық оркестрі орындап, тыңдаушылар тарапынан жоғары бағаға ие болды. 1964 ж. қыркүйекте ол [[Қазақстан]]да өткен РКФСР-і әдебиеті мен өнерінің онкүндігіне қатысты. Қазақтың мемлекеттік симфониялық оркестр ұжымы Шостаковичтің 15 симфониясын (1982) түгел орындады. 1975 жылдан қазіргі Санкт-Петербург қаласындағы Мемлекеттік академиялық филармония Шостаковичтің есімімен аталады.
== Марапаттары ==
* Халықтар арасындағы бейбітшілікті нығайтқаны үшін сыйлығы (1954)
* УКСР-і Мемлекеттік сыйлығының (1976, қайтыс болғаннан кейін;
* [[Киев]] мемлекеттік [[опера]] және балет театрында қойылған “Катерина Измайлова” операсы үшін) лауреаты.
* 3 рет Ленин (1946, 1956, 1966) ордені
* Октябрь революциясы ордені
* Еңбек Қызыл Ту орденімен
* көптеген медальдармен марапатталған.<ref>Мейер К., Шостакович. Жизнь, творчество, время, пер. с польск., СПб., 1998</ref><ref>Волков С., Шостакович и Сталин. Художник и царь, вступ. ст. В. Спивакова, М., 2004</ref><ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том</ref>
 
[[File:Russia-2000-stamp-Dmitri Shostakovich.jpg|thumb|Шостаковичтің портретімен марка]]
 
==Дереккөздер==
<references/>
 
{{wikify}}
 
[[Санат:25 қыркүйекте туғандар]]
[[Санат:КСРО мемлекеттік сыйлығының иегерлері]]
[[Санат:1906 жылы туғандар]]
[[Санат:Санкт-Петербургте туғандар]]
[[Санат:9 тамызда қайтыс болғандар]]
[[Санат:1975 жылы қайтыс болғандар]]
[[Санат:Мәскеуде қайтыс болғандар]]
[[Санат:КСРО сазгерлері]]
[[Санат:Ресей сазгерлері]]
 
[[Санат:КСРО халық әртістері]]
 
[[Санат:Ресей халық әртістері]]
{{stub}}
[[Санат:Башқұрстан халық әртістері]]
[[Санат:Әзірбайжан халық әртістері]]
[[Санат:Бурятия халық әртістері]]
[[Санат:КСРО мемлекеттік сыйлығының иегерлері]]
[[Санат:Украина мемлекеттік сыйлығының иегерлері]]
[[Санат:Социалистік еңбек ерлері]]
[[Санат:КСРО өнертанушылары]]
[[Санат:КСРО ғалымдары]]
[[Санат:Өнертану ғылымдарының докторлары]]
[[Санат:Мәскеу мемлекеттік консерваториясының профессорлары]]
[[Санат:Санкт-Петербург мемлекеттік консерваториясының профессорлары]]
[[Санат:Ленин орденінің иегерлері]]
[[Санат:Октябрь революциясы орденінің иегерлері]]
[[Санат:Еңбек Қызыл Туы орденінің иегерлері]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Дмитрий_Дмитриевич_Шостакович» бетінен алынған