Микрофон: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Боттың үстегені: diq:Mikrofon; косметические изменения
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[Сурет:Microphone U87.jpg|thumb|upright|A [[Georg Neumann|Neumann]] U87 condenser microphone]]
'''Микрофон''' – бұл [[дыбыс]] жазуға арналған құрылғы. Микрофондар [[дыбыстық толқындартолқын|дыбыстық толқындарды]]ды [[дыбыстық сигнал|дыбыстық сигналдарға]] айналдырады, дәлірек айтса [[акустикалық тербеліс|акустикалық тербелісті]]ті [[электрлі тербеліс|электрлі тербеліске]]ке айналдыратын құрал. Ол [[телефон]] және [[радиобайланыс|радиобайланысында]]ында, [[теледидар|теледидарлар]]лар мен [[радио]] [[хабар|хабарларын]] таратуда, [[дыбыс]] жазу орындарында және күшейту жүйелерінде қолданылады. «Микрофон» сөзі - гректің «микро» - [[аз]], [[шағын]], «фоне» - [[дыбыс]] деген сөзінен шыққаны [[этимология|этимологияда]] дәлелденген. [[Дыбыстық тербеліс|Дыбыстық тербелістерді]] қабылдап, бірден [[электрлі сигнал|электрлі сигналға]] айналды-ратынайналдыратын бірден-бір құрал. Яғни, микрофон алдында сөйленген сөз төменгі [[жиілік|жиіліктегі]] [[электр тогы|электр тогына]] өзгертіледі. [[Дыбыс]] [[ауа толқындарьшыңтолқыны|ауа толқындарының]] әсерінен [[тербеліс|тербеліске]] түсетін жұқа [[диафрагма]] [[катушка|катушкаға]] тиеді. [[Катушка|Катушкаға]] [[диафрагма]] тиген кезде [[магнит өрісі]] пайда болады. Оның әсер етуі арқылы ток [[индукция|индукцияланады]]. [[Иидукция|Иидукцияланған]] [[ток]] жіңішке [[сым]] арқылы күшейткішке жіберіледі де [[дыбыс]] жазғыш тетікке беріледі. Ол өзінше жанасып қозғалатын [[магнит|магниттік]] үнтаспага түсіріледі.
Микрофондардың басты сипаты бағытталуында болып табылады. Әр микрофон түрлі бағыттардан келетін [[дыбыс|дыбыстарға]] сезімталдығы да әр түрлі болып келеді. Сондықтан микрофоидарды екі топқа бөлуге болады: [[бағытталған]] және [[бағытталмаған]] деп. Ал, атқаратын функцияларына қарай, микрофондар [[электродинамикалық]] ([[катушкалы]], [[ленталы]]), [[кондансаторлы]], [[пьезоэлектрлі]], [[электромагнитті]], [[көмірұнтақты]] болып бөлінеді. Сонымен бірге, [[стерефония|стерефониялық]], тік бағытты, көп бағытты, шағын көлемді [[радиомикрофон|радиомикрофондар]] болып та сараланады. [[Радио|Радиода]], [[теледидар|теледидарда]] [[катушка|катушкалы]], [[конденсатор|конденсаторлы]], [[ленталы микрофон|ленталы микрофондар]] көп қолданылады. [[Электродинамика|Электродинамикалық]] [[катушка|катушкалы]] микрофондардың [[теледидар]] орталықтарында және радиоүйінде қолданылуы тиімді болып отырғандығы тәжірибеде дәлелденген. Заман талабына орай, [[электронды дәуір|электронды дәуірдің]] жаңалықтары күннен-күнге жаңартылып, өндіріске қолданылу үстінде. Пішіндері өзгертілгенмен де, қолданылу аясы кеңейгенімен де дзаиндық сапасы жақсарғанымен қызмет көрсету функциясы, [[дыбыс]] жазу [[технология|технологиясы]] бұрынғы негізде сақталған. Микрофон құралдарының бәріне ортақ [[элемент]] - [[диафрагма]] болып табылады. Ол [[пластинка]], [[мембрана]], [[лента]] түрінде болады. [[Метал|Металдан]], [[диэлектрик|диэлектриктен]], [[пьезоэлементген]] жасалуы мүмкін. Ең алғашқы микрофондардың түріне көмірұнтақты микрофондар жатады. [[Көмір ұнтағы|Көмір ұнтағының]] [[ауа тербелісі|ауа тербелісінен]] қозғалысқа түсуі арқылы жұмыс істейтін микрофондар қазіргі кезде [[өндіріс|өндірісте]] қолданылмайды. [[Пьозоэлектрлі]] микрофондар сапасы жағынан аса жақсы болмағанымен қарапайым жұмыс жазуда немесе [[дыбыс|дыбыстық]] [[эффект]] беру үшін қолданылады. Ал, [[ленталы микрофон|ленталы микрофондардың]] дүниежүзілік ра-диобайланысында ұзақ жылдар пайдаланылып, өз сапалылығын тәжірибеде көрсеткен микрофондар қатарына жатады, әрі табысты қолданылу үстінде. Олар сыртқы әсерге аса сезімтал келеді, сондықтан сыртқы жағдайдан сақтауды қолдайды. [[Ленталы микрофон|Ленталы микрофонның]] ішіне [[полюс|полюстері]] көрсетілген таспа сияқты [[магнит]] орналастырылып, арасына [[фольга|фольгадан]] жасалған осы тәрізді жұқа [[пленка]] бекітілген. [[Дыбыс|Дыбыстың]] әсерінен [[лента]] қозғалысқа түсіп, [[магнит]] өрісіне әсер ету арқылы [[электр қуаты]] пайда болады. Ал, [[электродинамик|электродинамикалық]] микрофондарда [[полюс|полюстердің]] арасына [[катушка]] орналастырылған. [[Диафрагма|Диафрагманың]] тербелісі кезінде [[катушка]] бірге тербеліп, сол арқылы [[электр тогы]] пайда болады .
 
Микрофондардың басты сипаты бағытталуында болып табылады. Әр микрофон түрлі бағыттардан келетін дыбыстарға сезімталдығы да әр түрлі болып келеді. Сондықтан микрофоидарды екі топқа бөлуге болады: бағытталған және бағытталмаған деп. Ал, атқаратын функцияларына қарай, микрофондар электродинамикалық (катушкалы, ленталы), кондансаторлы, пьезоэлектрлі, электромагнитті, көмірұнтақты болып бөлінеді. Сонымен бірге, стерефониялық, тік бағытты, көп бағытты, шағын көлемді радиомикрофондар болып та сараланады. Радиода, теледидарда катушкалы, конденсаторлы, ленталы микрофондар көп қолданылады. Электродинамикалық катушкалы микрофондардың теледидар орталықтарында және радиоүйінде қолданылуы тиімді болып отырғандығы тәжірибеде дәлелденген. Заман талабына орай, электронды дәуірдің жаңалықтары күннен-күнге жаңартылып, өндіріске қолданылу үстінде. Пішіндері өзгертілгенмен де, қолданылу аясы кеңейгенімен де дзаиндық сапасы жақсарғанымен қызмет көрсету функциясы, дыбыс жазу технологиясы бұрынғы негізде сақталған. Микрофон құралдарының бәріне ортақ элемент - диафрагма болып табылады. Ол пластинка, мембрана, лента түрінде болады. Металдан, диэлектриктен, пьезоэлементген жасалуы мүмкін. Ең алғашқы микрофондардың түріне көмірұнтақты микрофондар жатады. Көмір ұнтағының ауа тербелісінен қозғалысқа түсуі арқылы жұмыс істейтін микрофондар қазіргі кезде өндірісте қолданылмайды. Пьозоэлектрлі микрофондар сапасы жағынан аса жақсы болмағанымен қарапайым жұмыс жазуда немесе дыбыстық эффект беру үшін қолданылады. Ал, ленталы микрофондардың дүниежүзілік ра-диобайланысында ұзақ жылдар пайдаланылып, өз сапалылығын тәжірибеде көрсеткен микрофондар қатарына жатады, әрі табысты қолданылу үстінде. Олар сыртқы әсерге аса сезімтал келеді, сондықтан сыртқы жағдайдан сақтауды қолдайды. Ленталы микрофонның ішіне полюстері көрсетілген таспа сияқты магнит орналастырылып, арасына фольгадан жасалған осы тәрізді жұқа пленка бекітілген. Дыбыстың әсерінен лента қозғалысқа түсіп, магнит өрісіне әсер ету арқылы электр қуаты пайда болады. Ал, электродинамикалық микрофондарда полюстердің арасына катушка орналастырылған. Диафрагманың тербелісі кезінде катушка бірге тербеліп, сол арқылы электр тогы пайда болады .
== Конденсаторлы микрофон ==
[[Конденсатор|Конденсаторлы]] микрофон - сапалы, қызмет көрсету мерзімі ұзақ микрофондар типіне жатады. Бұлар өздігінен [[электр куатын]] шығармайды, сондықтан жұмыс барысында қосымша [[ток күші]] қозғалмалы [[электрод|электродқа]] әсер ететін [[полимер пленка|полимер пленкадан]] жасалынған. «[[Дөңгелек]] [[үстел]]» өткізгенде, немесс шағын топ қатысқан хабарларды жазған кезде осы [[конденсатор|конденсаторлы]] микрофон ыңғайлы болып табылады. [[Конденсатор|Конденсаторлық]] микрофондардың [[конденсатор|конденсаторына]] тұрақты [[электр]] [[заряд|заряды]] қосылған, яғни косымша [[ток күші|ток күшінің]] қажеті жоқ.
== Микрофондар сезімталдығы ==
Қоршаған ортадан түсетін [[дыбыс толқындары]] микрофон [[диафрагма|диафрагмасына]] эсер еткен уақытта эр түрлі [[тербеліс|тербелісте]] болады. Әр түрлі болуы [[дыбыс толқыны|дыбыс толқынының]] қай жақтан эсер етуіне қарай өзгереді. Сол себепті, микрофон [[диаграмма|диаграммасын]] негізі үш типке бөлуге болады: [[дөңгелек]], [[жүрекше]] тәрізді және сегіз санының пішіні түрінде. Бағытталу [[диаграмма|диаграммасының]] формалары микрофондардың жұмыс принциптеріне байланысты. Микрофонның сезімталдығы деген ұғым түскен [[сигнал|сигналмен]] шығатын [[дыбыс]] [[қысым|қысымының]] бірлігімен айқындалады. Ол [[бірлік]] [[децибел|децибелмен]] өлшенеді. Сонымен, микрофонның сезімталдығы ең төменгі [[электрлі сигнал]] арқылы анықталады, күшейткіштен [[дыбыс|дыбыстың]] шығуы арқылы байқалады. Кейбір бағытталған микрофондардьщ сезімталдығы аса нәзік, егер микрофон өздігінен сәл ауытқитын болса қабылдағыштық қасиеті азаяды. Микрофонға қойылатын өзіндік талаптар бар: берілетін [[дыбыс]] деңгейінен [[электрлі сигнал]] жасалуы қажет және ол құралдың өзіндік [[электрлі шулар|электрлі шуларының]] деңгейінен аспауы керек; шыққан [[сигнал|сигналға]] [[кедергі|кедергілер]] болмауы тиіс; [[аппарат|аппаратқа]] қосылған соң [[жиілік|жиіліктегі]] [[дыбыс|дыбыстардың]] біркелкі берілуі қажет.
==Сілтемелер==
* [[Жиілік]]
* [[Кедергі]]
* [[Дыбыс]]
== Сыртқы сілтемелер ==
{{commonscat|Microphones}}
 
{{stub}}
 
[[Санат:Микрофондар| ]]
Line 71 ⟶ 72:
[[yi:מיקראפאן]]
[[zh:麦克风]]
 
== Пайдаланған Әдебиет ==
<references/> 1. Қазақ энциклопедиясы 6 том
{{stub}}
{{wikify}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Микрофон» бетінен алынған