Атакама: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
жаңа үлгі |
||
1-жол:
{{Шөл
|Атауы = Атакама
'''Атакама ''' — Оңтүстік Америкадағы Орталық Анд жотасының батыс етегінде жатқан шөл. Тынық мұхит жағалауында (ұзындығы 1000 км-ге жуық) созыла орналасқан. Чили Республикасы аумағының солтүстігіндегі тропиктік белдеуге сәйкес келеді. Құрамына Жағалық Кордильер, ұзына бойы созылған аңғар және Батыс Кордильер жотасының батыс беткейі кіреді. Кайнозой эрасындағы тектоник. қозғалыстар мен жанартау әрекеті нәтижесінде қалыптасқан шөл. Климаты тропиктік пассаттық, Перу суық ағысы әсерінен салқын болып келеді. Жағалауының орташа темп-расы ең ыстық айда 19-200С, ең салқын айда 13-140С, ал ұзын аңғарларында ыстық айда 230, салқын айда 120С. Жауын-шашын өте сирек түседі (жылдық мөлшері 50 мм), кейбір жылдары мүлдем жаумайды. Жағалық Кордильердің шығыс бөлігінде өте ірі натрий және калий селитрасы, йод, ас тұзының кен орындары, ал Анд тауларының батыс беткейінде ірі мыс кен орны (Чукикамата) ашылған. Шөлдің беткі бөлігінің көпшілігін жылжымалы құмдар мен сортаң жерлер алып жатыр. Бұталар мен кактустер тек ылғал молырақ жерлерде өседі. Перу суық ағысының әсерінен жағалаудағы сулар планктонға және ихтиофаунаға бай келеді. Соның нәтижесінде жағалық жартастар мен аралдар құс базарына айналған. Ондағы құстар саңғырығының қалыңд. 30 м-ге жетеді. Ол азотты тыңайтқыш болып табылатын гуано түзеді. Гуано Чилидің ең басты экспорт өнімі. Үндістер тілінде “А.”- шөлді аймақ деген ұғымды білдіреді.▼
|Шынайы атауы = es/Desierto de Atacama
|Сурет = Atacama.png
|Сурет тақырыбы = Атакама шөлінің ғарыштан көрінісі, [[NASA World Wind]] суреті
|Координаттары = 24/30/S/69/15/W
|CoordScale = 5000000
|Ел = Чили
|Аймақ =
|Орналасуы = Оңтүстік Америка
|Түрі = құмды, тасты
|Теңiз деңгейiнен биіктігі =
|Ұзындығы =
|Ені =
|Ауданы = 105 000
|Өзендер =
|Каналдар =
|Көлдер =
|Оазистер =
|Карта = Atacama map.svg
|Карта тақырыбы = Шөлдің Оңтүстік Америкада орналасуы. ''Сары'' түспен белгіленген нақты шөлдің өзі, ''қызғылт сары'' түспен шөлге іргелес жатқан құрғақ аймақтар, кейде ол аймақты да Атакама шөліне жатқызады
|Орташа жылдық температурасы =
|Қаңтардағы орт. температура = 19—20
|Шілдедегі орт. температура = 13—14
|Жауын-шашын = 50 кем
|Ортаққордағы санаты =
|Позициялық карта = Чили
}}
▲'''Атакама шөлі''' ({{lang-es|Desierto de Atacama}}) — [[Оңтүстік
{{commons|Atacama Desert}}
[[Санат:Чили географиясы]]
| |||