Непал: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш →Географиялық мәліметтер: clean up, replaced: темп-ра → температура, ӘС → °С (4) using AWB |
|||
71-жол:
== Географиялық мәліметтер ==
[[Сурет:Everest kalapatthar crop.jpg|thumb| alt=A.| ''[[Эверест-әлемдегі ең биік шың.]]''.]]
Непал жері таулы келеді. Солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай 2 қатар тау жотасы созылып жатыр, аралықтарында үлкен аңғарлар мен қазаншұңқырлар бар. Н-дың солт. және шығыс шекараларында әлемдегі ең биік шыңдар Джомолунгма (Эверест, 8848 м) және Канченджанга (8585 м) тұр. Климаты негізінен субэкваторлық, муссондық, биіктік белдеулерде – таулық. Оңт-те шілдедегі орташа
== Тарихы ==
Ежелгі заманда Үнді-Ганг жазықтығымен іргелес жатқан ну ормандарды видех, шакья, малла, личхав тайпалары мекендеді. Б.з. бас кезінде Непал алқабында ([[Катманду]] алқабы) Невар мемлекеті пайда болды. Ол 8 ғ-да ұсақ ұлыстарға бөлінді. 13 ғ-да Малл әулеті елді қайта біріктірді. 15 ғ-да бұл мемлекет те бөлшектеніп, Карнали өзеннің алабында 22 князьдік (Джумла, Джаджаркот, тағы басқа) және Гандок өз. алабында 24 князьдік (Палпа, Танахун, тағы басқа) өмір сүрді. Дегенмен 1769 ж. қазіргі билеуші король әулетінің негізін қалаушы Притхви Нараян Шах бытыраңқы князьдіктерді қайта біріктірді. [[1814]] – [[1815]] ж. ағылшындармен соғыста Непал бірқатар жерінен айырылды. [[1846]] ж. ағылшындардың көмегіне сүйенген рана әулеті билікке келді. [[1951]] жылғы төңкеріс нәтижесінде Рана әулеті билікті бұрынғы король әулетіне беруге мәжбүр болды. [[1960]] – [[1980]] ж. елде король әулетінің шексіз билігі орнады. Бірақ экономика жағынан артта қалған Непал үкіметі сыртқы күштердің және ел ішіндегі бұқаралық қозғалыстардың қысымымен [[1990]] ж. саяси реформалар жүргізуге мәжбүр болып, жаңа конституция қабылдады.
| |||