Морена: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш r2.6.4) (Боттың түзеткені: tr:Moren |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[Image:Moraines Surlej.jpg|thumb|Моренаның жалпы көрінісі.]]
[[Image:MorainesLakeLouise.JPG|thumb]]
'''Морена''' (французша ''moraіne''), мореналық шөгінділер – тікелей глетчер мұзынан және әр түрлі пішінді тау жыныстарынан жиналған шөгінділер. Морена беткейлерден мұздық аңғарына келіп түсетін әр түрлі пішінді материалдардан және мұздық астындағы тау жыныстарының сыдырылып қирауынан пайда болады. Осыған байланысты Мореналар беткейлік, ішкі және түптік түрлерге бөлінеді. Беткейлік Морена қырат беткейлерінен келген материалдардан тұрады. Алғашында ол мұздық бүйір бойымен биікт. 20 – 30 м қырқалар түрінде орналасады. Ол бүйірлік Морена деп аталады. Көрші екі аңғардың мұздықтары біріккенде, олардың көрші бүйірлік Мореналарынан орталық Морена жаралады. Ішкі Морена мұздықтардың жарықшақтары ішіне жиналған пішіні әр түрлі материалдардан пайда болады. Ол өзгеріске түспей бастапқы күйін сақтайды. Түптік Морена мұздық астындағы тау жыныстарының механикалық қирауынан пайда болған материалдардан жаралады. Бұл материалдар уатылып, сызғыланып, жылтырланып, әр түрлі өзгеріске ұшырайды. Мореналар, негізінен, антропоген мұз басуы кезеңінде орын алған аймақтарға тән. Морена құрамына дөңбектастан сазға дейінгі әр түрлі материал кіреді; түзілімдері бедердің әр түрлі [[геоморфология]]лық элементтерін құрайды. Геоморфологияда Морена үш түрге ажыратылады: көшпелі Морена, шөгінді Морена және Мореналық төбелер, жалдар, белестер. <ref> Қазақша инцеклопедия 6 том 27 бет. </ref>
== Моренаның түрлері ==
Line 26 ⟶ 27:
==Пайдаланылған әдебиеттер==
*<references/>
*Русско-казахский толковый географический словарь. Под общей редакцией академика АН КазССР, проф. С. К. Кенесбаева и кандидата филол. наук А. А. Абдрахманова. Алма-Ата, Изд-во «Наука», 1966, стр. 204. (Академия наук Казахской ССР. Институт языкознания. Сектор физической географии). Составители: Ж. Аубакиров, С. Абдрахманов, К. Базарбаев.
| |||