|
'''Исмаил әл-ЖауіариЖауһари әл-Фараби,''' Исмаил бин Хаммад әл Жауһари Әбу Наср әл-Фараби ([[940 жыл|940]], [[Отырар]] – [[1008 жыл|1008]], сонда[[Отырар]]) – [[ғалым]], [[ақын]].
Нағашысы Исхақ әл-Фараби оны Бағдадқа алдырып, белгілі араб ғалымдары Әбу Әли әл-Фариси мен Әбу Саид ас-Сирафидің дәрістерін тыңдатады. Исмаил әл-Жауһари әл-[[Фараби]] [[Хижаз]]ға сапар шегіп, жергілікті бәдәуилердің тіл ерекшеліктерін меңгеріп, болашақ еңбектеріне қажетті білім жинаған. Одан Хорасанға[[Хорасан]]ға қайтып, [[Нишапур]] мен Рейдің арасындағы Дамиғанда тұрған. Дамиғанда Әбу Әли әл-Хусайн Әлимен танысып, одан [[каллиграфия]] ілімін үйренеді. Белгілі ортағасырлық ғұлама ас-Са алиби Исмаил әл-Жауһари әл-Фараби жазуының ерекше әдемілігіне тоқтала келіп, “оның жазуын аббастық [[Халифат|халифаның]] уәзірі әрі каллиграфы Әбу Абдолла бин Мұқланың жазуынан айыру қиын” деп жазған.
'''Исмаил әл-Жауһари әл-Фараби''' ғылымда “ас-Сихах” атты еңбегімен белгілі. Еңбектің толық атауы: “Тәж әл-луғат уа сихах әл-арабийа” (“Тіл тәжі және араб тілінің дұрыс сөздері”). Бұл еңбек – 40 мың түбірді біріктірген араб тілінің классикалық түсіндірме сөздігі.
Сөздік араб тілі ғана емес, әдебиеті жөнінде де аса бай мағлұмат береді. Сөздіктің үлгілері Лондон, Берлин, Булан, Каир, Калькутта, Лейден, Махачкала, Париж, Санкт-Петербург, Ташкент, Тебриз, Эскуриал, т.б. қалалар мұражайлары мен кітапханаларының қолжазба қорларында сақтаулы. Алғаш рет “ас-Сихах” Сауд Арабиясының королі Фахд бин Әбд әл-Азиз Әл Саудтың алғысөзімен [[1956]] жылы Каирде жарық көрді. Кейін Бейрутте [[1979]], [[1984]], [[1990]] жылы үш рет қайталанып басылды. Исмаил әл-Жауһари әл-Фарабидің бұл шығармасы бүгінде 6 томнан тұрады. [[Исмаил]] әл-Жауһари әл-Фарабиді бұдан басқа “Аруд әл-урқати”, “Муқаддимат фи-н-наху” трактаттарының авторы. “Муқаддимат фи-н-наху” атты еңбектері бар. “Аруд әл-урқатидың” (“Аруд”) қолжазбасы 1991 жылы Түркияның Стамбұл қаласындағы Атыф Ефенди кітапханасынан табылған. Қолжазбаны түрік ғалымы Нихад Четин тауып, “Ислам энциклопедиясында” “Аруд” атты мақала жариялады. Алайда, қолжазбаны жариялауға үлгермеген. Шәкірті [[Мұхаммад Сади Чугенлі]] [[1994]] жылы [[Ерзурум]] қаласында Исмаил әл-Жауһари әл-Фараби осы еңбегіне алғысөз жазып, қолжазбаны жарыққа шығарды. Он ғасыр бойы тағдыры белгісіз болып келген бұл шығарма толық сақталып жеткен өлең теориясы жөнінде жазылған трактаттардың ең көне нұсқасының бірі.Исмаил әл-Жауһари әл-Фараби ғылым еңбектерімен қатар поэзиялық шығармалар да жазған.<ref>“ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6</ref>
==Дереккөздер==
<references/>
{{Stub: Қазақ әдебиеті}}
{{wikify}}
{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:Тұлғалар940 жылы туғандар]]
[[Санат:Отырарда туғандар]]
[[Санат:1008 жылы қайтыс болғандар]]
[[Санат:Отырарда қайтыс болғандар]]
{{stub}}
[[Санат:Қазақ ғалымдары]]
[[Санат:Қазақ ақындары]]
[[Санат:Араб тілі ғалымдары]]
|
