|
[[Сурет:Жүсіпбек Елебеков.jpg|thumb|right]]
'''Жүсіпбек Елебеков ''' ([[28 тамыз]] [[1904 жыл|1904]], [[Қарағанды облысы]] [[Қарқаралы ауданы]] Қаратау ауылы — [[12 тамыз]] [[1977 жыл|1977]], [[Алматы]]) — әнші, Қазақстанның халық артисі (1942).
== Өмірбаяны ==
Елебековті әншілік өнерге баулыған алғашқы ұстазы Ж.Балғабайұлы болған. Кейін Ұ.Айтбаев, Қ.Байжанов, Ә.Қашаубаев, И.Байзақовтармен бірге жүріп, өнерін ұстартады. 1920 — 22 жылдары Семейдегі “Ес-аймақ” [[драма]] труппасының қойған [[спектакль]]дері мен концерттеріне қатысады. 1931 — 35 жылдары [[Қазақ]] драма театрында, 1935 — 60 жылдары Қазақ филармониясында, 1960 — 77 жылдары “Қазақконцерт” бірлестігінде актерлік-әншілік қызметтер атқарады. 1933 — 38 жылдары Қазақ музикалық драма театрында (қазіргі Қазақ опера және балет театры) И.В. Коцыктың “Айман — Шолпан” музикалық комедиясында Әлібектің, Е.Г. Брусиловскийдің “Қыз Жібек” және “Айман — Шолпан” операларында Төлеген мен Арыстанның бейнелерін сомдайды. М.Әуезовтің “[[Еңлік-Кебек|Еңлік — Кебегінде]]” Жапал рөлін ойнады. [[Ұлы Отан соғысы]] жылдары (1942 — 43) концерттік бригада құрамында майдандағы жауынгерлер арасында концерттер береді. Осы сапарында Р.Елебаевтың “Жас қазақ” әнін үйреніп келіп, алғаш рет халыққа таратты. Ол [[Абай]], [[Ақан сері]], [[Біржан сал]], [[Жаяу Мұса]], [[Балуан Шолақ]]тың классикалық үлгідегі шығармаларын насихаттаушы, кейінгі буынға таратушы болды. Елебеков [[халық]] композиторларының, халық әндерімен бірге [[Қазақстан]] композиторларының әндерін де орындайды. Оның репертуарында Біржан салдың “Айтбай”, “Жамбас сипар”, Салғараның “Жиырма бес”, Ақан серінің “Құлагер”, т.б. әндер болды. Олардың әрқайсысын өзіне тән ұн-бояуымен орындап, музикалық-поэтикалық сыр сипатын аша білді. Елебековтің айтуындағы жүздеген ән үлгілері этногр., музикалық жинақтарға еніп, ғылыми зерттеулерге арқау болды. А.В. Затаевич әншіден “ұалия”, “Арарай”, “Сұржекей”, “Екі жирен”, “Балқурай” әндерін жазып алып, [[нота]]ға түсіреді. Елебеков Абай әндерін оның шәкірті Әлмағамбеттен үйренген. Сондықтан да Елебековтің орындауында Абай әндерінің түпнұсқа әуездері, бояу-саздары түп-түгел өзгеріссіз сақталған. “Қарашада өмір тұр”, “Айттым сәлем, қаламқас”, “Сегіз аяқ”, “Мен көрдім ұзын қайың құлағанын”, “Бойы бұлғаң”, т.б. әндер Қазақ радиосының алтын қорына, көп таралымды күйтабақтарға жазылып алынды, телефильмдерге түсірілді. Елебеков Мәскеуде өткен Қазақ өнері мен әдебиетінің онкүндіктеріне (1936, 1958) қатысты. Гастрольдік сапармен Қытайда (1950, 1955), Моңғолияда (1960) және Үндістанда (1967) болды. 1967 жылдан өмірінің соңына дейін Алматы эстрада-цирк өнері студиясында ұстаздық етіп, М.Ешекеев, Қ.Байбосынов, Ж.Кәрменов және басқа шәкірттер дайындады. Ленин, “Құрмет белгісі” ордендерімен марапатталған.<ref>Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.”
ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8</ref>
==Өмірбаяны==
|
