Моңғол тілі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш Removing Link GA template (handled by wikidata) |
Batyrbek.kz (талқылау | үлесі) ш clean up, replaced: энцклопедия → энциклопедия using AWB |
||
1-жол:
[[Сурет:Monggol ulus.svg|thumb|Дәстүрлі моңғол жазуы]]
'''Моңғол тілі''', ''халха тілі'' – моңғол халқының тілі. Моңғол тілінде [[Моңғолия]], [[Қытай]]дың Ішкі Моңғолия автономиясы мен [[Ганьсу]], [[Цинхай]], [[Хэйлунцзян]], [[Синин]], [[Шыңжаң]] өлкелерінде тұратын жергілікті халық сөйлейді. Моңғол тілі [[бурят]], [[қалмақ]] тілдеріне жақын. Ол бірнеше жергілікті ерекшеліктерге ажыратылады: шығыс диалектісіне [[хорчин]], [[харачин]], [[арухорчин]] говорлары; орталық диалектіге халха, чахар, ордос; батыс диалектісіне [[амашан]], [[эдзин]], [[кукунор]] говорлары жатады. Әдеби тілі халха диалектісі негізінде қалыптасқан. Көне жазба ескерткіштері сақталғанымен, Моңғол тілі ұлт тілі ретінде 14 – 16 ғасырларда қалыптаса бастады. Моңғол тілінің [[фонетика]]сында сингармонизм заңы орын алған, ң, дж, дз дыбыстары н, ж, з әріптерімен таңбаланады, б, в дыбыстары байырғы сөздерде бір дыбыстың нұсқалары болып табылады. Л, р дыбыстары сөз басында келмейді, к, п, ф фонемалары өзге тілден енген сөздерде ғана кездеседі. Дауысты дыбыстары қысқа және созылыңқы келеді (харах-қарау, көру, хаарах-жабылу). Моңғол тілі лексикасында көне түркі, маньчжур, тибет, санскрит, қытай тілдерінен енген сөздер жиі кездеседі. Қазіргі тілінде орыс сөздері көбірек. Моңғол жазуы 1942 жылдан кирилл әліпбиіне негізделді.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық
== Дереккөздер ==
|