'''Құлмақ''' (Humulus lupulus) – тұт[[кенепшөп тұқымдасынатұқымдасы]]на жататын шырмалып өсетін қос үйлі өсімдік. [[Қазақстан]]ның барлық жерінде кездеседі. Негізінен ылғалды жерлерде өседі. Биіктігі 3 – 5 метр. Жапырағы қарама-қарсы орналасқан, ұшы үшкір. Гүлі сарғыш, жасыл түсті, аналығы – біреу, масақ пішіндес, 5 аталығы сыпыртқы тәрізді гүлшоғырында орналасқан. Маусым – шілде айларында гүлдеп, шілде – тамызда жемісі піседі. Жемісі – жаңғақша. Құлмақ бүрінен сыра қайнатуға қажетті шикізат алынады. Оның құрамында 8 – 10% илік және жұпар иісті заттар бар. Медицинада, косметикада қолданылады. Құлмақтың [[жалбыз]], [[шүйіншөп]], т.б. өсімдіктермен бірге қайнатылған тұнбасын [[цистит]]пен ауырғанда ішеді. Сабағынан қап тоқитын және жіп есетін талшық алынады. Құлмақты техникалық дақыл ретінде де өсіреді.