Итжүзім: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Итжүзім''' ([http://www.golkom.ru/book/35_23.html Bryonia]) – асқабақ тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдіктер туысы. Дүние жүзінде Орта Азияда, Батыс Еуропада және [[Жерорта теңізі|Жерорта теңіз]] аймағында кездесетін 12 түрі белгілі. Қазақстанның оңтүстік және оңтүстік-шығыс аудандарындағы жазық жерлер мен тау аңғарларында, сондай-ақ орман шеті мен бұталар арасында өсетін 3 түрі бар. Олардың ішінде реликт түр өте сирек, тек Шардара алабы мен Қызылқұмда ғана кездесетін қаражемісті И. (В. melanocarpa) қорғауға алынып, [[Қызыл кітап|Қазақстанның «Қызыл кітабына]]» енгізілген. Оның биіктігі 2 – 4 м. Тамыры жуан, түйнекті, сабағы көп бұтақты, шырмалып өседі. Етжеңді, бестармаққа бөлінген төм. жағындағы жапырақтары ірі болады. Бір үйлі, сарғыш жасыл гүлі дара жынысты. Тұқымынан көбейеді. Сәуір – мамыр айларында гүлдеп, маусымда жемісі піседі. Жемісі – шар тәрізді қою жасыл түсті жидек. Бұл [[Өсімдіктер|өсімдіктің]] тамырынан алынатын құрғақ ұнтақты жануарлардың әр түрлі жарасын емдеуге қолданады. Итжүзімнің тағы бір түрі – сыртдән Итжүзімінің тамырында улы брионин, брейн глюкозидтері, шайыр, крахмал, балауыз, минералды тұздар, органик. қышқылдар болады. Оны халық медицинасында несеп жүргізетін, қақырық түсіретін, ауруды бәсеңдететін және қан тоқтататын дәрі ретінде пайдаланады. Тұқымында эфир майы (1,5 – 2,1%) болғандықтан [[сабын]] қайнатуға қолданылады. Сондай-ақ гүлінен аралар бал жинайды.