Уикипедия

Анхель: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
17-жол:
'''А́нхель''' ({{lang-es|Salto Ángel}}, [[пемон тілі]]нде — ''Kerepakupai vena'', «өте терең жер сарқырамасы») — биіктігі 1054 метр болатын әлемдегі ең биік сарқырама, судың үздіксіз түсу биіктігі 807 метр<ref name="">{{РП}}</ref>. [[1935]] жылы сарқыраманың үстінен ұшып өткен ұшқыш [[Эйнджел Джеймс|Эйнджел Джеймстың]] ({{lang-en|Angel}}) атымен аталған.
 
Сарқырама [[Венесуэла]]ның тропикалық ормандарындағы, [[КанаимаКанайма ұлттық саябағы|КанаимаКанайма ұлттық саябағында]] орналасқан. Су венесуелалық ең биік [[Тепуи таулар жүйесі|тепуй]] [[Ауянтепуи]] — қазақ тілінде «шайтан тауынан» құлап ағады<ref>[http://inpath.ru/wonders/nature/view/auyantepui Картадағы Ауянтепуи тауы]</ref>. Судың құлау биіктігі сонша, жерге жеткенше, су ұсақ бөлшектерге айналып тұман болады. Тұманды бірнеше шақырымнан сезуге болады. Түскен су Кереп өзеніне құйылады<ref>[http://vodapotokom.com/vodopad_anhel.html Анхель сарқырамасы]</ref>.
== Тарихы ==
[[Сурет:JimmieAngelPlane.jpg|left|thumb|250px|Джеймс Эйнджел сарқырамаға ұшқан ұшақ]]
[[Сурет:Salto Angel Dry Season.jpg|left|thumb|250px]]
Сарқыраманы Эрнесто Санчес Ла Крус [[XX ғасыр]]да ашқанымен, ол Джеймс Эйнджелдың ұшқанына дейін кеңінен танымал болмады. [[1933]] жылы [[АҚШ]] ұшқышы [[Джеймс ЭйнджелЭйнжел]] рудалар іздеу ниетімен сол маңайда ұша бастады. Жергілікті гидтер айтуынша ол [[алмаз]] іздеген. Жергілікті тұрғындар сол кезде жиі сипаттамасы алмазға келетін тастар жайлы айтатындықтан Эйнджелдың бұнысы ақылға қонарлық болды. Шындығында бұл жонда [[кварц]] көп болатын. [[1933]] жылдың [[қарашаның 16]] Эйнджел [[Ауянтепуй]] деп талатын [[тепуй]] байқап қалады. [[1937]] жылдың [[қазанның 9]] қайта оралып ұшағын Ауянтепуйға қондырмақшы болғанда ұшақтың бір шассиі жарылады.
 
Нәтижесінде Эйнджел мен жұбайы, барлығы үш адам тепуйдан төмен жаяу түсуіне тура келеді. Олардың өркениетке оралуына 11 күн кетті. Олардың бұл шытырман оқиғасы лезде елге кең тарап сарқырама соның құрметіне — «Анхель сарқырамасы» атанып кетеді ({{lang-es|Salto Ángel}}). Испан тілінде Э́йнджел ({{lang-en|Angel}}) фамилиясы А́нхель деп айтылатындықтан сарқырама дәл солай аталады. Сарқырама аты ағылшындардың angel — „періште“ сөзімен еш байланысы жоқ.
27-жол:
Эйнджелдың «Фламинго» ұшағы сол төбеде тікұшақпен алып кеткенше 33 жыл тұрады. Ұшақ [[Маракай]] қаласының авиациалық мұражайында қайта қалпына келтіріліп қаланың [[Сьюдад-Боливар]] әуежайының алдында тұр.
 
[[1949]] жылы [[Ұлттық географиялық қоғамықоғамдастық|Ұлттық географиялық қоғамының]] ұйымдастыруымен (АҚШ) ұйымдастыруымен әлемдегі ең биік сарқымаға экспедиция жасалып оның биіктігі анықталып, кітап басып шығарылады.
 
[[1994]] жылы ЮНЕСКО [[КанаимаКанайма ұлттық саябағы|Канайма ұлттық саябағын]]н, ал онымен бірге сарқыраманы да Әлемдік мұра тізіміне енгізеді<ref>[http://whc.unesco.org/en/statesparties/ve Венесуэла ЮНЕСКО сайтында]</ref>.
[[2005]] жылдың көкек-мамыр айларында 4 ағылшын, 2 венесуелдық пен бір ресейлік [[альпинист]]ер пен тасқа шығушылар халықаралық экспедициясы алғашқы рет сарқырама керегесіне еркін тәсілмен шықты<ref name="А">[http://old.risk.ru/rus/projects/anhel/index.html Александр Клёнов. Стена водопада Анхель наурыз-сәуір 2005]</ref><ref name="АК">Клёнов А. Angeliana на горе Дьявола //Вертикальный мир, 2005, № 49</ref>.
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Анхель» бетінен алынған