Уикипедия

I Николай: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
ш clean up, replaced: Туылған → Туған (3) using AWB
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{Мемлекеттік қайраткер
| түс = монархелбасы
| Қазақша есімі = I Николай
| Шынайы есімі = Николай Павлович Романов
| Суреті = Franz_Krüger_-_Portrait_of_Emperor_Nicholas_I_-_WGA12289.jpg
| Титулы = Бүкілресейлік император
| Атауы = Ресей императоры І Николай
| Ту = Flag of Russia.svg
| Сурет ені = 210px
| Басқарған кезеңі = [[1 желтоқсан]] [[1825 жыл|1825]] — [[2 наурыз]] [[1855 жыл|1855]]
| Елтаңба = Государственное знамя 1856.JPG
| Ізашары = [[I Александр]]
| Елтаңба атауы =
| Ізбасары = [[II Александр]]
| Елтаңба ені =
| Титулы_2 = Польша патшасы
| Титулы =
| Ту_2 = Military ensign of Vistula Flotilla of Congress Poland.svg
| Лақап аты =
| Басқарған кезеңі_2 = [[1 желтоқсан]] [[1825 жыл|1825]] — [[2 наурыз]] [[1855 жыл|1855]]
| Ту = Russia10.gif
| Ізашары_2 = [[I Александр]]
| Басқара бастады = 3 қыркүйек 1826
| Ізбасары_2 = [[II Александр]]
| Басқаруын аяқтады =
| Титулы_3 = Финляндық ұлы князь
| Басқарған кезеңі = 1 желтоқсанr 1825 – 2 наурыз 1855<br>({{age in years and days|1825|12|1|1855|3|2}})
| Ту_3 = Flag of Russia.svg
| Ізашары = [[I Александр]]
| Басқарған кезеңі_3 = [[1 желтоқсан]] [[1825 жыл|1825]] — [[2 наурыз]] [[1855 жыл|1855]]
| Ізбасары = [[II Александр]]
| Ізашары_3 = [[I Александр]]
| Тәж кигізу жорасы = [[Ресей монархы тәж кигізу рәсімі|тәж кигізу рәсімі]]
| Ізбасары_3 = [[II Александр]]
| Биліктен бас тартуы =
| Діні = [[Православие]]
| Мұрагері =
| Туған күні = 6.7.1796
| Бірігіп басқарушы1 =
| Туған жері = Царское село,<br />[[Ресей империясы]]
| Бірігіп басқарушы1Басқара бастады =
| Қайтыс болған күні = 2.3.1855
| Бірігіп басқарушы1Басқаруын аяқтады =
| Қайтыс болған жері = [[Санкт-Петербург]],<br />[[Ресей империясы]]
| регент1 = 11
| Жерленді = Петропавл соборы,<br />[[Санкт-Петербург]]
| регент1Басқара бастады =
| Әкесі = [[I Павел]]
| регент1Басқаруын аяқтады =
| Анасы = Мария Федоровна
| регент2 =
| Жұбайы = Александра Федоровна
| регент2Басқара бастады =
| Балалары = '''Ұлдары''':<br />[[II Александр]]<br />Константин<br />Николай<br />Михаил<br />'''Қыздары''':<br />Мария<br />Ольга<br />Александра
| регент2Басқаруын аяқтады =
| Қолтаңбасы =
| Монарх = [[Ресей билеушілерінің тізімі|Барлық Ресей императорлары және автократтары]]
| Губернатор =
| Вице-губернатор =
| Түсініктемелер =
| Діні = [[Шығыс православ шіркеуі|шығыс православиелік]]
| Туған күні = 6.7.1796
| Туған жері = [[Гатчина]]
| Қайтыс болған күні = {{Death date and age|df=yes|1855|3|2|1796|7|6}}
| Қайтыс болған жері = [[Санкт-Петербург]]
| Жерленді = [[Петр мен Павел соборы]]
| Династия =
| Туған кездегі есімі =
| Әкесі = [[Павел I]]
| Анасы = [[Софи Дороти Вюртемберг]]
| Жұбайы = [[Шарлотта Прусская]]
| Балалары =
| Қызмет еткен жылдары =
| Құрамында болды =
| Әскер түрі =
| Атағы =
| Басқарды =
| Шайқасы =
| Ғылыми аясы =
| Жұмыс істеген орны = [[Гольштейн-Готторпский-Романов|Гольштейн-Готторпского-Романова үйі]]
| Партиясы =
| Қызметі =
| Мамандығы =
| Білімі =
| Ғылыми дәрежесі =
| Марапаттары =
| Қолтаңбасы =
| Монограммасы = Imperial Monogram of Tsar Nicholas I of Russia, Variant.svg|60px
| Сайты =
| Commons =
}}
 
'''I Николай''' ({{lang-ru|Николай I}}; [[6 шілде]] [[1796 жыл]] — [[2 наурыз]] [[1855 жыл]]) — 11-ші Бүкілреселік император.
[[Сурет:Au service des Tsars - Nicolas 1er - 01.jpg|250px|оңға]]
 
==Өмірбаяны==
'''І Николай''', Николай Павлович Романов 1796 жылы, Царское ауылы – 1855 жылы, Петербург – [[Ресей]] [[император]]ы (1825 – 1855жж), император [[І Павел]]дің үшінші ұлы. Ағасы Александр І-нің кенеттен қайтыс болуына байланысты таққа отырып, билігін декабристер көтерілісін басып-жаншу мен оның басшыларын жазалаудан бастады. Николай І билік еткен кезде [[Ресей]]дегі шексіз [[монархия]] өзінің шарықтау шегіне жетті. Бюрократтық аппарат пен оның орталықтануы күшейе түсті. Құпия [[саяси]] [[полиция]] басқармасы – “Үшінші бөлім” құрылды. 1835 жылы “Ресей империясы заңдарының жинағы” атты [[кодекс]] құрастырылды. Халық ағарту саласында дворяндарға артықшылық жағдай жасаған, сословиелік бөлінуді қатаң қағидамен жүзеге асыратын заңдар қабылданды. [[Әдебиет]]ке мемлекеттік бақылау күшейтілді. Ресейдің озық ойлы қайраткерлері қуғын-сүргінге ұшырады. Николай І төңкерісшіл ұйымдарды талқандап, ұлт-азаттық қозғалыстарды (Шәміл бастаған тау халықтарының көтерілісі, 1830 – 1831 жылдары поляк көтерілістері, Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс пен баска котерілістерді қатал басып-жаныштады. Өзге ұлттарды орыстандыру мен шоқындыру күшейтілді. Сыртқы саясаттағы басты бағыт – Шығыс мәселесі болып, ол Қырым соғысының басталуына әкеп соқты. Николай І Еуропадағы революциялық қозғалысқа қарсы күресті. 1848 жылы Франциямен дипломаттық қарым-қатынасты үзіп, Венгриядағы 1848 – 1849 жылдардағы төңкерісті қатал басып-жаныштады. Орта Азия мен Қазақстаннан жаңа жерлер басып алу саясатын жүргізді. [[Қырым]] соғысындағы жеңіліс Николай І-нің саяси жүйесінің күйреуі мен императордың өзінің өліміне әкеп соқты.<ref>А 31 Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.
I Николай [[1796 жыл]]ы Царское Селода дүниеге келді. Әкесі [[I Павел]] және ағасы [[I Александр]] I Николайға дейін бүкілресейлік императорлар болған, яғни оның ізашарлары болды.
ISBN 9965-893-73-Х</ref>
 
===Билеген жылдары===
== Дереккөздер ==
Ағасы [[I Александр]]дың кенеттен қайтыс болуына байланысты таққа отырып, билігін декабристер көтерілісін басып-жаншудан және оның басшыларын жазалаудан бастады. I Николай билік еткен кезде [[Ресей]]дегі шексіз [[монархия]] өзінің шарықтау шегіне жетті. Бюрократтық аппарат пен оның орталықтануы күшейе түсті. Құпия саяси полиция басқармасы — "Үшінші бөлім" құрылды. [[1835 жыл]]ы "Ресей империясы заңдарының жинағы" атты кодекс құрастырылды. Халық ағарту саласында дворяндарға артықшылық жағдайын жасаған, сословиелік бөлінуді қатаң қағидамен жүзеге асыратын заңдар қабылданды. [[Әдебиет]]ке мемлекеттік бақылау күшейтілді. Ресейдің озық ойлы қайраткерлері қуғын-сүргінге ұшырады. I Николай төңкерісшіл ұйымдарды талқандап, ұлт-азаттық қозғалыстарды (Шәміл бастаған тау халықтарының көтерілісі, [[1830 жыл|1830]]–[[1831 жыл]]дары поляк көтерілістері, Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс пен басқа көтерілістерді) қатал басты. Өзге ұлттарды орыстандыру мен шоқындыру күшейтілді. Сыртқы саясаттағы басты бағыт — Шығыс мәселесі болып, ол [[Қырым]] соғысының басталуына әкеп соқты. I Николай [[Еуропа]]дағы төңкерістік қозғалысқа қарсы күресті. [[1848 жыл]]ы [[Франция]]мен мәмілегерлік қарым-қатынасты үзіп, [[Мажарстан]]да болған [[1848 жыл|1848]]–[[1849 жыл]]дардағы төңкерісті қатал түрде басты. [[Қазақстан]] мен [[Орта Азия]]дан жаңа жерлер басып алу саясатын жүргізді.
 
===Ажалы===
Қырым соғысындағы жеңіліс I Николайдың саяси жүйесінің күйреуіне және оның өліміне әкеп соқты.<ref>А 31 Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет. ISBN 9965-893-73-Х</ref>
 
==Дереккөздер==
<references/>
 
==Сілтемелер==
{{wikify}}
* [[Ресей империясы]]
* [[Ресей императорларының тізімі]]
{{Ресей императорлары}}
 
[[Санат:Польша монархтары]]
Line 79 ⟶ 55:
[[Санат:Ресей императорлары]]
[[Санат:1796 жылы туғандар]]
 
 
{{stub}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/I_Николай» бетінен алынған