Еңбекақы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{Жеке қаржы}}
 
'''Еңбекақы''' — [[жұмыс берушi]]нің [[қызметкер]]ге атқарылған жұмыс үшін заттай немесе ақшалай берілетін [[төлем]] немесе сыйақы. Төлемнің мөлшері күндік, сағаттық ақыға байланысты немесе орындалған әр тапсырманың белгіленген ақысына байланысты есептелінуі мүмкін. Алайда кей жағдайларда қызметкерлер[[қызметкер]]лер еңбекақыны клиенттерден сыйлық ретінде тікелей алуы мүмкін.
Cалыстыратын болсақ, [[жалақы]] қызметкерге[[қызметкер]]ге жұмыс істеген сағатына қарамастан белгілі бір уақыт (мысалы апта немесе ай) сайын берілетін тұрақты [[төлем]].
 
==Пайда болуы==
Еңбекақы жұмыс уақыт бірлігіне (немесе орындалған әр тапсырмаға) байланысты төленеді. Жұмыс күні – осындай уақыт бірліктерінің ең алғашқы түрі болып табылады. Жұмыс уақытының бірнеше бөлікке бөлінуі бастаған кезі сағаттың[[сағат]]тың ойлап табылуы уақытына дөп келді. Сондықтан, қазіргі таңда сағаттық [[төлем]] еңбекақының кең таралған түрі болып табылады. <ref>{{Cite journal | volume = 38 | pages = 56–97 | last = Thompson | first = E. P. | title = Time, Work-Discipline, and Industrial Capitalism | journal = Past and Present | year = 1967 | jstor = 649749 | doi=10.1093/past/38.1.56}}</ref><ref>{{Cite book | publisher = University of Chicago Press | isbn = 9780226155104 | last = Dohrn-van Rossum | first = Gerhard,, | others = Thomas Dunlap (trans.) | title = History of the hour: Clocks and modern temporal orders | location = Chicago | year = 1996 }}</ref>
Еңбекақы [[Ежелгі Грекия]]да <ref name=FinleyAE>{{Cite book | publisher = University of California Press | isbn = 9780520024366 | last = Finley | first = Moses I. | title = The ancient economy | location = Berkeley | year = 1973 }}</ref> және [[Ежелгі Рим]]де <ref name=FinleyAE /> төленген.
 
14-жол:
Әлемдегі [[экономика]]ның құрылымына сәйкес, еңбекақы мөлшеріне [[нарық]] күштері ([[Сұраныс және ұсыныс заңы|сұраныс және ұсыныс]]), [[заңнама]]лар және дәстүрлер әсер етеді. Мысалы, [[АҚШ]]-та [[нарық]] күштері басым түссе, [[Жапония]]да [[әлеуметтік құрылым]]ы және [[жұмыс өтілі]] маңызды рөл атқарады. <ref>[http://student.education2020.com/activities/vocab.aspx?keystr=12316&order=03020305&stbl=2196464] – Education 2020 Homeschool console, Vocabulary Assignment, definition entry for "wage rate" (may require login to view)</ref>
 
===ЖалақыЕңбекақы айырмашылықтары===
Зерттеулердің айтуынша, [[нарық]] күштері басым елдердің өзінде де еңбекақы мөлшері нәсіл мен жынысқа байланысты өзгеріске ұшырайтын көрінеді. Мысалы, [[АҚШ]] Еңбек Статистика Бюросының айтуынша, 2007 жылы әйелдер еңбекақысы еркектердің орташа еңбекақысының 80%-ын құраған. Сол сияқты, азиялық еркектер ақ нәсілді еркектерден 16%-ға және қара нәсілді еркекетерден 36%-ға көбірек тапқан. <ref>U.S. Bureau of Labor Statistics. [http://www.saylor.org/site/wp-content/uploads/2012/06/ECON303-8.1.2.1.pdf "Earnings of Women and Men by Race and Ethnicity, 2007"] Accessed June 29, 2012</ref> Бұл мәліметтер орташа мәндермен салыстырылған және жұмыстың түріне, мөшеріне және сапасына орай түзетілмеген.
 
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Еңбекақы» бетінен алынған