Үлкен театр: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

1780 ж. театр Петровка көшесінде (қазіргі Үлкен театрдың орнында) салынған ғимаратқа көшіп, “Петров театры” немесе “Опера үйі” деп аталды да, мұның өзі Мәскеу қ-ндағы түңғыш тұрақты театр болды. Театрдың алғашқы актерлері: И.И. және Н.Ф. Калиграф, Г.В. Базилевич, М.С. Синявская, И.М. Соколовская, А.Г. Ожогин, Е.С. Сандунова, т.б. Театр репертуарынан орыс (В.А. Пашкевич, М.М. Соколовский, Е.И. Фомин), сондай-ақ шет ел ([[Моцарт, Волфгаң Амадеус|В.А. Моцарт]], Дж. Перголези, А.Гретри) композиторларының шығармалары орын алды.

Театр шымылдығы 1825 ж. 18 қаңтарда А.Н. Верстовский мен А.А. Алябьевтің “Музалар салтанаты” атты прологымен ашылды. Осы жылдары театр репертуарында орыс композиторларының шығармалары кеңінен орын алды. Әсіресе, М.И. Глинканың “Иван Сусанин” (1842) және “Руслан“[[Руслан мен Людмила”Людмила]]” (1846), А.С. Даргомыжскийдің “Су перісі” (1859) операларының қойылуы театр өміріндегі тарихи кезең болды. Олар сахналық-вокалдық өнердегі реалистік принциптің дамуына зор ықпал етті.

19 ғасырдың 70-жылдары аяғында Үлкен театр тарихында жаңа кезең басталды. [[Чайковский, Пётр Ильич|П.И. Чайковскийдің]] “Аққу“[[Аққу көлі”көлі]]” (1877), “Евгений“[[Евгений Онегин”Онегин]]” (1881), “Мазепа” (1884), “Қарғаның мәткесі” (1891), “Иоланта” (1893), “Ұйқыдағы ару” (1899) сияқты опералық-балеттік шығармаларының қойылуы орыс операсы мен балет өнерінің шарықтау шыңына айналды. Сондай-ақ осы театрдың сахнасында тұңғыш рет М.П. Мусоргскийдің “Борис Годунов” (1888), Н.А. Римский-Корсаковтың “Қарлы ханым” (1893), “Рождество алдындағы түн” (1898) опералары қойылды.

1978 ж. Алматы қ-нақаласына гастрольдік сапармен келген Үлкен театрдың шығарм. ұжымы ең таңдаулы опералары мен балеттерін көрсетсе, ал Қазақтың мемл. академ. опера және балет театры Мәскеу қ-ндағықаласындағы Үлкен театрдың сахнасынан өз спектакльдерін (Жұбанов пен Хамиди, “Абай”; Төлебаев, “Біржан“[[Біржан - Сара (опера)|Біржан — Сара”Сара]]”; Е.Г. Брусиловский, “Дударай”, Ғ.А. Жұбанова, “Еңлік“[[Еңлік-Кебек|Еңлік — Кебек”Кебек]]”; А.Серкебаев, “Ақсақ құлан”) қойды. Үлкен театрдың өнер шеберлері И.К. Архипова, И.С. Козловский, А.П. Огнивцев, М.М. Плисецкая, Н.Д. Шпиллер, т.б. қазақ әріптестерінің сахналық өнер шеберлігіне жоғары баға берді. 1924 жылдан Үлкен театрдың екі сахнасы — негізгі және бөлімшесі бар. Үлкен театрдың ғимараты Мәскеу қ-ндағы аса сәулетті салынған архит. құрылыстар қатарынан орын алады. Театр үйі 2155 кісілік 5 ярусты көрермендер залынан тұрады. Залдың ұзындығы соңғы қатардың қабырғасынан оркестрге дейін 25 м, ені 26,3 м, биікт. 21 м болса, сахна порталы 20,5 17,8 м-ді құрайды, сахнаның алдыңғы жағынан түпкі қабырғасына дейін 23,5 м-ге жетеді. Үлкен театрда мерекелік салтанатты жиындар, мемл. және қоғамдық, т.б. мәдениет пен өнер күндеріне арналған әр алуан шаралар өкізіліп тұрады.