Ось елдері мен олардың одақтастары: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Тег: тесттік өңдеме VisualEditor
ш clean up, replaced: Проверено → Тексерілген (2) using AWB
1-жол:
[[Сурет:WWII.png|нобай|500x500 нүкте|"Ось" елдері көк түспен бөлінген]]
'''"Ось" елдері''' ([[Неміс тілі|нем.]]&#x20; ''<span lang="de">Achsenmächte</span>'', [[Жапон тілі|жапон.]]<span> </span>樞軸國, 枢軸国 ''су: дзику-коку'', [[Италиян тілі|итал.]]&#x20; potenze dell ' Asse — "Рим — Берлин осі термині"<ref>''«Ось Берлин—Рим»''<span> — статья из </span>[[Үлкен кеңес энциклопедиясы|Большой советской энциклопедии]]<span>.</span></ref> бойынша), '''нацистік блок, гитлерлік коалиция''' ретінде белгілі — [[Агрессия (саясат)|агрессивті]] әскери одақ[[Үшінші рейх|,]] [[Екінші дүниежүзілік соғыс]] кезінде оған [[антигитлерлік коалиция]] қарсы тұрған Германия, Италия, Жапония және басқа да мемлекеттер .
 
== Құрылу тарихы ==
8-жол:
 
== "Ось" елдері ==
[[Сурет:German_and_Japanese_spheres_of_influence_at_greatest_extent_World_War_II_1942.jpg|оңға|нобай|250x250 нүкте|[[Үшінші рейх]] және Жапон империясымен келісілген [[Еуразия|Еуразияны]]ны 70° шығыс бойлықта бөлу]]
'''Негізгі мүшелері''':
* Үшінші рейх<span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_German_Reich_Flag of German Reich (1935–1945).svg|link=Третий_рейх|жиекті|22x22 нүкте]]</span>&#x20; [[Үшінші рейх]] '''([[1 қыркүйек]] [[1939 жыл|1939 ден]] [[8 мамыр]] [[1945 жыл|1945]] жылға дейін)'''
* Корольдік Италия<span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_Italy_(1861-1946).svg|link=Королевство_Италия_Королевство Италия (1861—1946)|жиекті|22x22 нүкте]]</span> Италия&nbsp;&#x43A;&#x43E;&#x440;&#x43E;&#x43B;&#x44C;&#x434;&#x456;&#x433;&#x456;корольдігі '''([[10 маусым]] [[1940 жыл|1940]] ден [[8 қыркүйек|8 тамыз]] [[1943 жыл|1943 жылға]]ға дейін)'''
* Жапон империясы<span class="flagicon">[[Сурет:Merchant_flag_of_Japan_(1870).svg|link=Японская_империяЯпонская империя|жиекті|22x22 нүкте]]</span>&#x20; Жапон империясы '''([[7 желтоқсан]] [[1941 жыл|1941]] Жапония Қытайға [[7 шілде]] [[1937 жыл]]ы жаулайды; кейін [[7 желтоқсан|7 желтоқсан,]], [[1941 жыл|1941]] Жапон-қытай соғысы ажырамас бөлігі Екінші дүниежүзілік соғыс.</ref> ден - [[2 қыркүйек]] [[1945 жыл|1945]] дейін)'''
'''Қосалқы мүшелері:'''
* <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_Romania.svg|жиекті|22x22 нүкте]]</span> Румыния корольдігі '''( [[22 маусым]] [[1941 жыл|1941 ден]] [[23 тамыз]] [[1944 жыл|1944 жылға]]ға дейін)'''
* <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_Hungary_1940.svg|жиекті|22x22 нүкте]]</span> Корольдік Венгрия '''( [[6 сәуір]] [[1940 жыл|1940 ден]] [[15 қазан]] [[1944 жыл|1944 жылға]]ға дейін)'''
* <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_Bulgaria.svg|жиекті|22x22 нүкте]]</span> Патшалық Болгария '''([[19 сәуір]] [[1941 жыл|1941]] [[19 сәуір]] [[1941 жыл|1941]] бөлігі болгар армиясы соғыс жарияламастан шекараны с Югославией және Грекия мен оккупировали аумағында Македония және [[Фракия|Фракия Грециясы]]. 13 желтоқсан 1941 жылдың Болгария соғысын жариялады, АҚШ және Ұлыбритания.</ref> - ден [[9 қыркүйек]] [[1944 жыл|1944 жылға]]ға дейін)'''
* <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_Thailand.svg|жиекті|22x22 нүкте]]</span> [[Тайланд|Таиланд корольдігі]] '''([[25 қаңтар]] [[1942 жыл|1942]] 21 желтоқсанда 1941 жылы туралы келісімге қол қойды әскери одақ арасындағы Таиланд және Жапония</ref> ден [[16 тамыз]] [[1945 жыл|1945]]<ref><span class="citation">[http://worldatwar.net/timeline/other/diplomacy39-45.html The World at War - Diplomatic Timeline 1939-1945].&#x20; worldatwar.net.&#x20;<small>ПровереноТексерілген 26 марта 2015.</small></span><span class="citation"></span></ref> ке дейін)'''
'''Сателлиттер:'''
* [[Сурет:Flag_of_German_Reich_Flag of German Reich (1935–1945).svg|жиекті|22x22 нүкте]] [[Үшінші рейх|Үшінші рейхтың]]тың:
** <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_First_Slovak_Republic_1939-1945.svg|жиекті|22x22 нүкте]]</span> Бірінші Словак республикасы '''([[1 қыркүйек]] [[1939 жыл|1939]] ден [[4 сәуір]] [[1945 жыл|1945]] дейін)'''
** <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_Croatia_Ustasa.svg|жиекті|22x22 нүкте]]</span> Хорватия тәуелсіз мемлекеті '''([[15 маусым]] [[1941 жыл|1941]] ден [[8 мамыр]] [[1945 жыл|1945]] дейін)'''
27-жол:
 
== "Ось" елдерінің одақтастары, жақшада ''"ось" елдеріне жағына елдердің қосылған күні көрсетілген'' мен ''қарсы антигитлерлік коалиция күштеріне қатарына'' шыққан күні ==
* <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_Finland.svg|link=Финляндия|жиекті|22x22 нүкте]]</span>&#x20; [[Финляндия]] '''( [[25 маусым]] [[1941 жыл|1941]] дейін [[19 қыркүйек]] [[1944 жыл|1944]])''' өзін дербес тарап деп есептеді, жанжал; бұл позиция кейбір фин тарихшыларымен бүгін де қолданылады<ref><span class="citation">''[[:fi:Esa Mäkinen|Mäkinen, Esa]]''.&#x20;</span></ref><ref><span class="citation">''Дерябин Ю. С.''&#x20;[http://nvo.ng.ru/history/2008-11-21/12_myth.html Давний миф наконец-то лопнул]&nbsp;(рус.).&#x20;''НГ''.&#x20; Независимое военное обозрение&#x20;(21&nbsp;ноября 2008).&nbsp;— Финские историки признали соучастие Хельсинки в гитлеровской агрессии против СССР.&nbsp;— «''28 из 37 финских профессоров-историков, опрошенных недавно крупнейшей газетой страны «Хельсингин Саномат», пришли к выводу, что война 1941–1944 годов против Советского Союза, развязанная тогдашними правителями Суоми, отнюдь не была «войной-продолжением» (Зимней войны 1939–1940 годов) или «отдельной» (от Гитлера) войной, как до сих пор утверждало большинство финских историографов и политиков, в том числе нынешний президент республики [[Тарья Халонен]]''»&nbsp;&#x20;<small>ПровереноТексерілген 4 января 2013.</small>&#x20;<small>[http://www.webcitation.org/6DoA5Zjxf Архивировано из первоисточника 20 января 2013].</small></span><span class="citation"></span></ref>. Тәуелсіз тарихшылар әдетте Финляндияны "ось"<ref>''R. L. DiNardo.'' </ref><ref>''Geir Lundestad.'' </ref><ref>''Yôrām Dinšṭein.'' </ref> елдеріне қосады. 1944 жылы жазда Финляндия ауыр шайқастан кейін соғыстан шыққан және КСРО-мен 19 қыркүйек 1944 жылы бітім жасасты (Кеңес-фин соғысын (1941-1944) қараңыз).
* <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_Iraq_1924.svg|жиекті|22x22 нүкте]]</span> Ирак корольдігі '''([[2 мамыр|2]]-нен [[31 мамыр]]<nowiki/>ға дейін [[1941 жыл|1941]])''' қысқа мерзімді англо-ирак соғысы барысында. Ирак Рашид Али аль-Гайланидің басшылығымен мемлекеттік төңкерістен кейін Германия және Италиядан көмек сұрвды. Келіп жеткен герман және итальян авиациясы жеткіліксіз болды және 31 мамырда бүлік жаншылды.
* <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_San_Marino.svg|link=Сан-Марино|жиекті|22x22 нүкте]]</span>&#x20; [[Сан-Марино]] '''( [[17 қыркүйек]] [[1940 жыл|1940]] дейін [[29 қыркүйек]] [[1943 жыл|1943]])''' Ұлыбританиямен соғыс жағдайында болған. [[8 қыркүйек]] [[1943 жыл|1943]]<nowiki/>те Италия соғыстан шыққаннан кейін Сан-Марино [[29 қыркүйек|29 қыркүйекте]]те сол жылы өз нейтралитеті туралы жариялады .
 
== <span class="mw-image-border">[[Сурет:Flag_of_German_Reich_Flag of German Reich (1935–1945).svg|link=Флаг_Третьего_рейха|alt=Красный флаг, в центре которого находится белый круг с чёрной свастикой|35x35 нүкте]]</span><span class="mw-image-border"></span> Германия оккупациялаған аумақтардағы Коллаборационистік үкіметтер мен әкімшіліктер ==
* <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_France.svg|жиекті|22x22 нүкте]]</span> Француз мемлекеті ([[11 қараша]] [[1942 жыл|1942]]-ден [[25 тамыз]] [[1944 жыл|1944]]-ке дейін). Оңтүстік Францияны жаулап алғаннан кейін Германия 1942 жылы биліктегі Виши Режимі таза номиналға айналды, тек қана әкімшілік функцияларды орындады. [[1943 жыл|1943 жылы]]ы Германия үкіметі қолдауымен Виши француз милициясын қалыптастырды, [[Нормандия операциясы|Франциядағы]] кедергі болған одақтастарды тізе бүктіруге қатысты. Кейін 25 тамызда Виши үкіметі Германияға шығарылды, онда қуғындағы үкімет құрылды, ол 22 сәуір 1945 жылға дейін болған.
* [[Сурет:Flag_of_Greece_(1822-1978).svg|жиекті|22x22 нүкте]] Грек мемлекеті 30 сәуір 1941
* [[Сурет:Flag_of_Serbia_Flag of Serbia (1941–1944).svg|жиекті|22x22 нүкте]] Сербия (Недич режимі)
* <span class="mw-image-border">[[Сурет:Flag_of_Norway.svg|22x22 нүкте]]</span><span class="mw-image-border"></span> Норвегия (Квислинг режимі)
* <span class="mw-image-border">[[Сурет:Flag_of_the_Netherlands.svg|22x22 нүкте]]</span><span class="mw-image-border"></span> Нидерланды (режимі Мюссерта)
40-жол:
* <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_Belarus_(1991-1995).svg|жиекті|22x22 нүкте]]</span> Белорутения Бас округі (Беларусь орталық рада)
 
== <span class="mw-image-border">[[Сурет:Flag_of_German_Reich_Flag of German Reich (1935–1945).svg|link=Флаг_Третьего_рейха|alt=Красный флаг, в центре которого находится белый круг с чёрной свастикой|35x35 нүкте]]</span><span class="mw-image-border"></span> Үшінші рейх оккупациялаған және аннексиялаған аймақтар ==
[[Сурет:Second_world_war_europe_1941-1942_map_en.png|оңға|нобай|250x250 нүкте|Германия және оның сателлиттері Еуропадағы барынша аумақтық кеңею кезеңінде ]]
* <span class="mw-image-border">[[Сурет:Flag_of_Austria.svg|22x22 нүкте]]</span><span class="mw-image-border"></span> Остмарк ([[Аустрия|Австрия]]);
* [[Сурет:Flag_of_Saar_1920-1935.svg|жиекті|22x22 нүкте]] Вестмарк (Саар облысы);
60-жол:
* [[Сурет:War_flag_of_the_Italian_Social_Republic.svg|жиекті|22x22 нүкте]] Итальяндық әлеуметтік республика 23 қыркүйек 1943 жылдан;
* <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_the_Kingdom_of_Yugoslavia.svg|жиекті|22x22 нүкте|Королевство Югославия]]</span> Бұрынғы Югославияның бөліктері:
** <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_Serbia,_1941-1944.svg|link=Сербия_Сербия (1941-1944)|жиекті|22x22 нүкте]]</span>&nbsp;Сербия (Банатты қосқанда) — Недичтің марионеттік режим 1 қыркүйек 1941 жылдан;
** Төменгі Каринтия және Төменгі Штирия;
** [[Сурет:Flag_of_Slovenian_axis_supporters_during_WWII.png|жиекті|22x22 нүкте]] Словенское домобранство (1943 жылға дейін Италияға, содан кейін Германияға бағынды);
102-жол:
== Бейтарап дос елдер ==
* <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_France.svg|жиекті|22x22 нүкте]]</span> Француз мемлекеті ([[10 шілде]] [[1940 жыл|1940]] ден [[11 қараша]] [[1942 жыл|1942]]<nowiki/>ге дейін)
* <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_Spain_under_Franco_1938_1945Flag_of_Sweden.svg|link=ИспанияШвеция|жиекті|22x22 нүкте]]</span>&#x20; [[ИспанияШвеция]]
 
* <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_SwedenFlag_of_Spain_under_Franco_1938_1945.svg|link=ШвецияИспания|жиекті|22x22 нүкте]]</span>&#x20; [[ШвецияИспания]]
 
* <span class="flagicon">[[Сурет:Flag_of_Spain_under_Franco_1938_1945.svg|link=Испания|жиекті|22x22 нүкте]]</span>&#x20;[[Испания]]
 
== Сондай-ақ, ==
Line 117 ⟶ 115:
<div class="references-small" style="">
<references />
</div>{{Reflist|2}}
</div><div class="references-small" style="column-count:2;-moz-column-count:2;-webkit-column-count:2;">
<references />
</div>
 
== Сілтемелер ==
* <span> </span>(ағыл.) [http://histclo.com/essay/war/ww2/camp/ww2-axis.html The Alliance Axis]
 
[[Санат:Геосаясат]]
[[Санат:Елдер тізімі]]