Алматы халық университеті: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш →‎top: clean up, replaced: Марғұлан, Әлкей Хақанұлы → Әлкей Хақанұлы Марғұлан using AWB
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Алматы Халық Университеті''', Алматы қалалық қазақ әдебиеті мен өнері халық университеті — 1963 ж. [[Әуезов|М.Әуезов]] үйі, ғылыми-мәдени орталығында халыққа ғылыми-көпшілік білім тарату мақсатымен ашылған қоғамдық негіздегі оқу орны (ректоры Қазақстан ғылым академиясының мүше-корреспонденті, профессор Рахманқұл Бердібай).


Халық ун-тетінде қазақ халқының көрнекті мәдени, әдеби, фольклорлық, тарихи ескерткіштері, аса ірі қайраткерлері туралы 500-ден астам сабақ-дәріс өтті (1998). Ертедегі ғұндар, Түрік қағандығы, оғыз-қыпшақ бірлестігі, Қарахан мемлекеті, Жошы ұлысы, Алтын Орда, Ноғай ордасы, [[Қазақ хандығы]] дәуірінің тарихи, мәдени, рухани өміріне қатысты тақырыптар қамтылды.Академик Ә.Марғұлан, Қазақстан ғылым академиясының коррының мүшесі А.Машанов, археолог Қ.Ақышев, тілші-ғалым Қ.Өмірәлиев, жазушы-ғалым М.Мағауиннің сабақтары жұртшылық назарын аударды. Домбырашылық өнердің бір арнасы- шертпе күй орындаушыларын тауып, олардың репертуарын халыққа кеңінен таныстыру ісіне еңбек сіңірлі. Ұмыт қалған немесе "жоғалдыға" саналған бірталай музыкалық аспаптар Б.Сарыбаевтың еңбегінің арқасында қайтадан қатарға қосылды. Жұртшылық [[шаңқобыз]], [[шертер]], [[жетіген]], [[асатаяқ]], [[сыбызғы]], [[дабыл]], т.б. аспаптармен танысты. [[Атилла]]ның (Еділдің) [[Еуропа]] елдері әдебиетінде бейнеленуі, [[Күлтегін]], [[Білге Қаған]] жазулары, “[[Оғызнама]]ның” жанрлық ерекшелігі, [[Қорқыт ата]], [[Әбу Насыр әл-Фараби]] мұрасы, [[Махмұд Қашқари]], [[Жүсіп Баласағұни]], [[Қожа Ахмет Йасауи]], [[Ахмет Иүгінеки]] еңбектері, ежелгі қыпшақ тіліндегі жазба әдеби ескерткіштер, 15-18 ғасырдағы жыраулар поэзиясы жайында сабақтар өткізілді. Абай, Ыбырай қалыптастырған қазақ классик. поэзиясы, кейінгі кезең әдебиетінің түрлі қырлары көпшілікке жүйелі таныстырылды.
 
Халық университетінің сабақтарын жүргізуге таңдаулы мамандар шақырылды. Академик [[Әлкей Хақанұлы Марғұлан|Ә.Марғұлан]] “Эпос және тарих”, “Эпос және оның айтушылары”, “Қорқыт туралы аңыздар”, “Эпос тудырған дәуір”, “Жырдың кезеңдігі мен типологиясы”, “Ш.Уәлиханов — қазақ, қырғыз фольклорын зерттеуші”, Қазақстан ғылым академиясының мүше-корреспонденті А.Машанов әл-Фарабидің өшпес мұрасы, археолог Қ.Ақышев ежелгі [[Түркістан]], [[Отырар]] қалалары және олардың мәдениеті туралы баяндады; тілші, ғалым Қ.Өмірәлиев Орхон жазбаларының тарихи негіздері, көркемдік дәстүрі турасында әңгімеледі. [[Жүсіп Баласағұни]]дың “Құтты білігі” туралы А.Егеубаевтың, [[Қожа Ахмет Йасауи]]дың “Ақыл кітабы” жөнінде М.Жармұхамедовтың, жыраулық поэзия жайында М.Мағауиннің толғамдары жұртшылық назарын аударды.
Line 7 ⟶ 10:
Университеттің бастауымен айтыс дәстүрі қайта жанданды.
<ref>Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8</ref> Жыршылық, термешілік дәстүрдің жандануына ғалымдар М.Дүйсенов, М.Байділдаев көп еңбек сіңірді.
Домбырашылық өнердің бір арнасы — шертпе күй орындаушыларын тауып, олардың репертуарын халыққа кеңінен таныстыру ісіне де халық университетінің сіңірген еңбегі үлкен. Бұрын шертпе күй шеберлері дегенде Тәттімбет, Тоқа сынды бірен-саран ғана халық композиторларының аты мәлім еді. Алпысыншы, жетпісінші жылдарда университет Байжігіт, [[Бапыш Қожамжарұлы|Бапыш]], Сүгір, Әлшекей, Қыздарбек, Раздық, Бағаналы секілді аса дарынды күйшілердің мұрасымен көпшілікті таныстырды. Жүзден артық шығарма грампластинкаға жазылды, радио, телевидение, филармония концерттерінің бағдарламасына сазы, мәнері өзгеше шертпе күйлер де қосылды; бұл мұралар орта және жоғары музыкалық оқу орындарының бағдарламасына енгізілді. Бір өзі елуге жуық күй шығарған Т.Момбеков сынды (1918 — 1997) аса көрнекті халық композиторының шығармалары жұртшылыққа кеңінен таратылды.
 
Ұмыт қалған немесе “жоғалдыға” саналған бірталай музыкалық аспаптар өнертану ғылымының докторы Б.Сарыбаевтың қажырлы еңбегінің арқасында қайтадан қатарға қосылды. Жұртшылық шаңқобыз, шертер, жетіген, асатаяқ, сыбызғы, дабыл, ысқырақ т.б. аспаптармен танысты.
Халық университетінің жұмысына еліміздің белгілі ақын, жазушылары белсене қатысты. Халық университетінің магнитофонға түсірілген дәріс мәтіндері архивтік қымбат қазынаға айналды.<ref>“ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6</ref>
==Дереккөздер==
<references/>
{{Stub: Қазақ мәдениеті}}
{{wikify}}
 
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
 
{{Stub: Қазақ мәдениеті}}
{{Суретсіз мақала}}
 
[[Санат:Алматы жоғарғы оқу орындары]]
[[Санат:Мәдениет]]
[[Санат:Тарих]]