Ауа райы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Ауа райы Тег: Mobile edit Mobile web edit |
→Ауа райының элементтері: Мәліметтер қостым Тег: Mobile edit Mobile web edit |
||
7-жол:
== Ауа райының элементтері ==
[[Ауа температурасы]]. [[Күн]] сәулелері [[атмосфера]]дан өте келе [[Жер]] бетіне түседі және оны қыздырады. Бұл тропосфераның сипаттамалық ерекшелігімен түсіндіріледі; жоғарылаған сайын температураның кемуінен алдымен Жер беті жылынады да, жылу содан барып ауаға таралады. Ауа температурасын бақылау онда тәуліктік және жылдық тербелістердің болатынын көрсетті. Тәулік ішіндегі ең жоғарғы (түстен кейін сағат 2-3-терде) және ең төменгі (таң атар, күн шығар алдындағы уақыт) температуралардың айырмашылығы [[тәуліктік амплитуда]] деп, ал бір жыл ішіндегі [[жылдық амплитуда]] деп аталады.
Атмосфералық қысым. Атмосфералық қысымның сынап бағаны миллиметрмен өлшенеді. Оны анықтау үшін [[барометр]] деп аталатын аспап қолданылады. Барометрдің екі түрі бар: сынапты және сұйықсыз барометрлер. Соңғысы анероид - барометр деп аталады.
Жер бетінің түрлі аймақтарындағы және түрлі биіктіктегі атмосфералық қысымды бір - бірімен салыстыру үшін шартты түрде теңіз деңгейіндегі қысым алынады.
Жел. Жер бетіндегі горизонталь бағытта бір жерден екінші жерге орын ауыстыруын жел деп атайды. Жел әрқашан да жоғарғы қысым облысынан төменгі қысым облысына қарай соғады. Жер бетіндегі көрші бөлікшелер арасындағы қысым айырмашылығы үлкен болған сайын жел де қатты соғады.
Егер су қоймасы салыстырмалы түрде үлкен болса, судан соққан суық ауа жоғары қысымды құрайды, онда жаздың тынық ыстық күндерінде самал желді байқауға болады. Мұндай самал жел күндізгі [[жағажелдер]] (французша < brise > –<жеңіл жел>) деп аталады.
== Ауа райын болжау ==
Ауа райын зерттеу адамның күнделікті тұрмысы мен шаруашылық әрекеті үшін қажет. Ауа райы болжамынсыз ұшақтар аспанға көтерілмейді. Ауа райын болжау бүкіл жер бетіндегі метеорологиялық стансаларда және атмосфераның біршама биік қабаттарында жүргізілетін бақылауға негізделеді. Қазіргі кезде Жер шарында 10 мыңнан астам метеоррлогиялық станса бар. Бүкіл дүние жүзінің метеоролог мамандары бірыңғай [[Гринвичтік уақыт|Гринвич уақытымен]] бақылау жүргізеді.
| |||