Асанәлі Әшімұлы Әшімов: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш «[[Санат:Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрының тұлғалары|Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік акаде...
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{Кинематограф
|есімі = Асанәлі Әшімұлы Әшімов
|шынайы есімі =
|сурет = Асанәлі.jpeg
|сурет ені = 180px
|сурет атауы =
|туған кездегі есімі =
|туған күні = 808.505.1937
|туған жері = [[Жамбыл облысы]], [[Сарысу ауданы]], [[Жайылма (Жамбыл облысы)|Жайылма]] ауылы
|қайтыс болған күні =
|қайтыс болған жері =
|мамандығы = {{актер|Қазақстан}}, <br /> {{Кинорежиссёр|Қазақстан}},<br /> [[режиссер|театр режиссері]] <br /> [[педагогика|театр педагогы]] <br /> [[профессор]]
|азаматтығы = {{flagiconUSSR}}<br />{{flag|KazakhstanKazakh SSR|SSR|name=Қазақ КСР}}<br />{{KAZ}} Қазақстан
|белсенді жылдары = [[1957 жыл]]дан
|бағыты = [[тарихи фильм]], [[драма]], [[мелодрама]], [[Атыс-шабыс фильм|атыс-шабыс]], [[көркем фильм]], [[комедия]]
|киностудияұжымы =
|марапаттары =
{{{!}}
|imdb_id = 0038966
{{!}}{{Отан ордені}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{1 дәрежелі Достық ордені}}{{!}}{{!}}{{Парасат ордені}}{{!}}{{!}}{{Құрмет ордені}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}{{ҚР тәуелсіздігіне 25 жыл медалі}} {{!}}{{!}}{{ҚР тәуелсіздігіне 20 жыл медалі}} {{!}}{{!}}{{Астанаға 10 жыл медалі}}{{!}}{{!}}{{Астана медалі}}
{{!}}}
{{{!}}
{{!}}[[Сурет: People Artist of the USSR1.jpg|20px|КСРОның халық артисі]] {{!}}{{!}}[[Сурет:Medal State Prize Soviet Union.png|20px|КСРО Мемлекеттік сыйлығы]] {{!}}{{!}}[[Сурет:KazSSR Premium.png|23px|Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының иегері]]
{{!}}}
|сайты =
}}
'''Асанәлі Әшімұлы Әшімов''' ([[1937 жыл]]ы [[8 мамыр]]да [[Жамбыл облысы]], [[Сарысу ауданы]], [[Жайылма (Жамбыл облысы)|Жайылма]]да туған) – кеңестік және қазақстандық [[актер|кино және театр актері]], [[режиссер|кино және театр режиссері]], [[педагогика|театр педагогы]], [[профессор]]. [[Қазақстанның халық әртісі|Қазақ КСР халық артисі]] (1976), [[Қазақстанның халық әртісі|КСРО халық артисі]] (1980). [[Қазақстанның мемлекеттік сыйлығы|Қазақ КСР мемлекеттік сыйлығының лауреаты]] (1973), [[Қазақстанның мемлекеттік сыйлығы|КСРО мемлекеттік сыйлығының лауреаты]] (1974). <br />Қазақстан театрлар ассоциациясының президенті. [[Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театры]]ның көркемдік жетекшісі.
 
== Толығырақ ==
'''Асанәлі Әшімұлы''' - ([[8 мамыр]], [[1937]] жылы туған, [[Жамбыл облысы]], [[Сарысу ауданы]], [[Жайылма (Жамбыл облысы)|Жайылма]] ауылы) — «[[Қазақфильм]]» киностудиясының және М.Әуезов атындағы [[Қазақ академиялық драма театры|Қазақ мемлекеттік академиялық драма театрының]] [[актер]]і, [[режиссер]],<ref>{{cite web | url=http://www.inform.kz/kaz/article/2556457 | title=8 мамыр. ҚАЗАҚПАРАТ КҮНТІЗБЕСІ: АТАУЛЫ КҮНДЕР, ОҚИҒАЛАР, ЕСІМДЕР}}</ref> [[Қазақстан халық әртісі|Қазақстанның халық әртісі]] (1976), [[КСРО]] халық әртісі (1980).
*Асанәлі Әшімұлы [[1937 жыл]]ы [[8 мамыр]]да [[Жамбыл облысы]], [[Сарысу ауданы]], [[Жайылма (Жамбыл облысы)|Жайылма]]да дүниеге келген.
*1956 - 1961 жылдары [[Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы]]ның театр факультетін актер мамандығы бойынша бітірген.
*1961 жылдан [[Қазақфильм]] киностудиясына актерлік штатқа қабылданды.
*1964 жылдан [[Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театры]]ның актерлік құрамында.
 
==Сахнадағы негізгі рөлдері==
== Өмірбаяны ==
*[[Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театры]] сахнасында: М. Әуезовтің «Абайында» Керім, «Еңлік-Кебегінде» Кебек, «Қара қыпшақ Қобыландысында» Айшуақ, «Таңғы жаңғырығында» Жарасбай, Ғ. Мүсіреповтің «Қозы Көрпеш-Баян сұлуында» Қодар, Қ. Мұхамеджанов, Ш. Айтматовтың «Көктөбедегі кездесуінде» Иосиф Татаевич, Шекспирдің «Юлий Цезарінде» Юлий Цезарь, М. Фриштің «Дон Жуанның думанында» Дон Жуан, Ә. Нұрпейісовтің «Қан мен терінде» Еламан, И. Вовнянконың «Апатында» бас кейіпкер, тағы да басқа көптеген қойылымда көрнекті актердің айшықты өнегесі мен өрнекті ізі жатыр. Ал, А. Әшімовтің қара шаңырақ сахнасындағы соңғы күрделі жұмысы Г. Гауптманның «Ымырттағы махаббат» драмасындағы доктор Клаузен. және т.б көптеген бейнелерді сомдады.
=== Балалық шағы ===
 
=== Кино ===
=== Студенттік шағы ===
[[Алматы]] консерваториясын бітірген (1961). Студент кезінде әр түрлі фильмдерде ''Кенжетай'' (“Ботагөз”, 1957), ''Жанай'' (“Асау Ертіс жағасында”, 1959), ''Бектасов'' (“Бір ауданда”, 1960), ''Болат'' (“Ұшы қиырсыз жол”, 1960) рөлдерін ойнады. Консерваторияның актерлік факультетін бітірген соң, “Қазақфильм” киностудиясында ''Мұрат'' (“Менің ұлым”, 1962), ''Ескендір'' (“Торап”, 1963), ''Тұрар'' (“Тұлпардың ізі”, 1964) сияқты әр алуан бейнелер жасады. 1964 жылы [[Қазақ академиялық драма театры]]на шақырылады (1987 — 88 жылы осы театрдың көркемдік жағын басқарды). Театрда [[Серәлі Қожамқұлов|С. Қожамқұлов]], С. Майқанова, [[Шәкен Айманов|Ш. Айманов]], Х. Бөкеева, К. Қармысов сынды өнер тарландарының шеберлік мектебінен тәлім алды.
 
=== Отбасы ===
 
== Шығармашылығы ==
=== Театр ===
Театрдағы тұңғыш рөлі [[Мұхтар Әуезов|М. Әуезов]] пен Л. Соболевтің [[Абай спектаклі|“Абай” спектакліндегі]] — ''Айдар'' рөлі. Содан кейін ''Кебек'', ''Шуақ'' (Әуезовтің [[Еңлік-Кебек (пьеса)|“Еңлік — Кебегі”]] мен “Қарақыпшақ Қобыландысында”), ''Қозы'', ''Қодар'' (Ғ. Мүсіреповтің “Қозы Көрпеш—Баян сұлуында”) ''Сәнжан'' (Ә. Таразидің “Күлмейтін комедиясында”), ''Өсіпбай'' ([[Шыңғыс Айтматов|Ш. Айтматов]] пен Мұхамеджановтың “Көктөбедегі кездесуінде”), ''Еламан'' (Ә. Нұрпейісовтың “Қан мен терінде”, [[КСРО]] мемлекеттік сыйлығының, 1974), ''Жарасбай'' (Қ. Ысқақовтың “Таңғы жаңғырығында”), ''Асан'' (Мұхамеджановтың “Жат елдесінде”), ''Дон Жуан'' (М. Фриштің “Дон Жуанның думанында”), ''Виктор'' (Л. Зориннің “Варшава сазында”) сияқты әр замандағы, әр түрлі қоғамдағы әр қилы мінезді бейнелерді сомдады. Бұлардың бәрі махаббат пен терең сезімнің жымдасуынан туған тосын образдар ретінде қазақ сахна өнерінің тарихында қалды.
 
=== Кино ===
Әшімов — қазақ киносын әлемдік деңгейге көтерген актерлердің бірі болып есептеледі. Оның кинодағы ''Бекежан'' ([[Қыз Жібек (фильм)|“Қыз Жібек”]], 1971), ''Шадияров'' (“[[Атаманның ақыры (фильм)|Атаманның ақыры]]”, 1971, Қазақстан мемлекеттік сыйлығының, 1972), ''Мәмбет'' (“Сарқырама”, 1973), ''Қасымханов'' (“Транссібір экспресі”, 1977, бүкілодақтық 11-кинофестивальдің жүлдесі, 1978), ''Кемел'' (“Нан дәмі”), ''Нұрғазы'' (“Алатаудың ай мүйізі”), ''Қаражал'' (“Жаушы”, 1980), ''[[Шыңғыс хан]]'' (“Бұлғар даласынан ескен жылы жел”, 1998) рөлдері нағыз актерлік шеберліктің үлгісі іспетті. Әшімов режиссер ретінде кең танылды. Ол сахналаған [[Николай Васильевич Гоголь|Н. Гогольдің]] “Ревизор” (1979, өзі Дуанбасының рөлін ойнады), [[Ғабит Мүсірепов|Ғ.Мүсіреповтың]] “Амангелді”, И. Оразбаевтің “Мен ішпеген у бар ма?!” (екеуі де 1987), С. Ванустың “Сұлтан болсам егер мен” (1988), жылы [[Жүсіпбек Аймауытов|Ж. Аймауытовтың]] “Ақбілек” (1989) спектакльдері мен ол түсірген “Жылан жылы” (1981, [[Цой Гук Ин]]мен бірге; 1982 жылы [[Таллин]]де өткен бүкілодақтық 15-кинофестивальдің дипломына ие болды), “[[Шоқан Уәлиханов (фильм)|Шоқан Уәлиханов]]” (1984; 4 сериялы телефильм, өзі Шыңғыстың рөлін ойнады), “[[Қозы Көрпеш - Баян Сұлу (пьеса)|Қозы Көрпеш - Баян Сұлу]]” (1995) фильмдер Әшімовтің режиссерлік шығармашылығының да кең ауқымын көрсетеді. Әшімов өнеріне арналған “Асанәлі” деректі фильмі (1986, реж. И. А. Вовнянко) түсірілді. Әшімов — Жамбыл және Шымкент университеттерінің құрметті профессоры. 1979—1982 жылы педагогикалық қызметпен шұғылданды. 1990 жылдан “Елім-ай” киностудиясының президенті. “Парасат” орденімен марапатталған.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, I том</ref>